Κρίση θεσμών και αξιών διαπιστώνουν Γεν. Εισαγγελέας και Γεν. Ελεγκτής

Την εκτίμηση ότι οι θεσμοί και οι αξίες στην Κύπρο διέρχονται μια σοβαρή κρίση και ότι η αποκατάσταση των ηθικών αξιών θα πρέπει να αποτελεί στόχο της πολιτείας και της κοινωνίας, εξέφρασαν απόψε ο Γενικός Εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης και ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης.

Μιλώντας σε εκδήλωση του ΚΥΚΕΜ, στη Λάρνακα, με θέμα «οι Θεσμοί και οι Αξίες στη Κύπρο», ο Γενικός Εισαγγελέας ανέφερε ότι «δυστυχώς στις μέρες μας φαίνεται ότι εάν διαπιστώνεται πως κάποιος κάνει καλά τη δουλειά του γίνεται σχεδόν ήρωας, κάτι που είναι από μόνο του ιδιαίτερα ανησυχητικό».

Ο κ. Κληρίδης είπε πως κατά το χρόνο ανάληψης των καθηκόντων του, το 2013, η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα έκρυθμη και εκρηκτική, αφού επικρατούσε αναταραχή και αναστάτωση στο λαό λόγω της οικονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα «αναπόφευκτα και δικαιολογημένα» να τρωθεί το περί δικαίου αίσθημα του κόσμου, και επικράτησαν «αισθήματα ανασφάλειας, δυσπιστίας και καχυποψίας και κάποτε αντίδρασης και εκδίκησης».

Ταυτόχρονα, συνέχισε, αυξήθηκε κατακόρυφα ο βαθμός απαξίωσης προς τους πολιτικούς, τους κομματικούς και τους οικονομικούς παράγοντες αλλά και προς κάθε θεσμό του κράτους, με τον κόσμο να θεωρεί «ότι όλοι αυτοί συλλογικά και συλλήβδην με τον ένα ή άλλο τρόπο, με πράξεις ή παραλείψεις τους συνέβαλαν στην τραγική κατάσταση στην οποία περιήλθε το χρηματο-οικονομικό σύστημα της Κύπρου».

Πρόσθεσε ότι από τότε συνεχίζει μέχρι σήμερα να υπάρχει η «η λαϊκή απαίτηση να βρεθούν, να εντοπιστούν και να τιμωρηθούν οι υπαίτιοι της κατάρρευσης της οικονομίας» και πως αυτή η λαϊκή απαίτηση του απλού κόσμου «που ήταν τελείως αμέτοχος στην πρόκληση της ζημιάς είναι πλήρως κατανοητή και δικαιολογημένη. Το αντίθετο συμβαίνει με τη λαϊκίστικη απαίτηση που συνεχίζουν ακόμα να προβάλλουν κάποιοι από εκείνους που με τον ένα ή άλλο τρόπο είχαν συμμετάσχει ή είχαν συνδράμει στην πορεία προς τον κατήφορο», ανέφερε.

Ο Γενικός Εισαγγελέας σημείωσε πως «πλήρως δικαιολογημένη είναι και η λαϊκή απαίτηση για πάταξη της διαφθοράς και της διαπλοκής στο δημόσιο βίο» αφού ο απλός πολίτης λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης στην οποία βρέθηκε «δεν ανέχεται πλέον κανένα να αισχροκερδεί εις βάρος του, δεν ανέχεται κανένα και καμίας μορφής οικονομικό σκάνδαλο ή ατασθαλία, ενώ αισθάνεται ότι φορείς εξουσίας, κάτοχοι δημόσιων θέσεων και αξιωμάτων, όλοι καταχρώνται των θέσεων τους για προσωπικό κέρδος».

Πρόσθεσε ακόμα ότι «σε ένα κράτος όπου σημαντικές αξίες της ζωής παρουσιάζονται να έχουν υποχωρήσει σε μεγάλο βαθμό μπροστά στην υπέρτατη αξία του χρήματος, του κέρδους, του οφέλους και του συμφέροντος, η ανάκτηση της εμπιστοσύνης δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η έκταση και το εύρος της διαφθοράς που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη, ενώ σοβαρότατοι παράγοντες που την ευνοούν και την υποθάλπουν είναι μεταξύ άλλων η έλλειψη αποτελεσματικών ελέγχων και η ίδια η ατιμωρησία», ανέφερε.

Σύμφωνα με τον Γενικό Εισαγγελέα «ο ρόλος των εποπτικών και ελεγκτικών αρχών στο κράτος είναι ιδιαίτερα σημαντικός» και η Ελεγκτική Υπηρεσία θα πρέπει να ασκεί τα καθήκοντα και τις εξουσίες της «κατά τρόπο αυστηρό, αποτελεσματικό, προσεκτικό και ακριβοδίκαιο», και ο ρόλος της συγκεκριμένης Υπηρεσίας και του προϊσταμένου της είναι «αποφασιστικής σημασίας στον αγώνα της καταπολέμησης της διαφθοράς και της διαπλοκής στο δημόσιο βίο. Ο ρόλος αυτός ασκείται τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια με ιδιαίτερη επιτυχία και αποτελεσματικότητα», επεσήμανε.

Αναφορικά με τη δικαστική εξουσία ο κ. Κληρίδης είπε ότι «τα δικαστήρια και οι φορείς της παρέμειναν μακράν από οποιαδήποτε τάση διαφθοράς και συνέχισαν να επιτελούν το ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο τους. κατά τρόπο αμερόληπτο και ακριβοδίκαιο. μακριά από επηρεασμούς και παρεμβάσεις. Αυτό που απαιτείται τώρα είναι η επανάκτηση της αναγκαίας, της χαμένης, μειωμένης εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς του κράτους, επαναφορά της εκτίμησης προς ξεχασμένες αρχές και αξίες. Είναι επιτέλους καιρός να μάθουμε από τα παθήματά μας, να διορθώσουμε και να επανορθώσουμε τα λάθη μας και όχι να τα επαναλαμβάνουμε», ανέφερε.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Ελεγκτής υπενθύμισε παρόμοια εκδήλωση του ΚΥΚΕΜ το 2015 με ομιλητές τον τότε Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα Ρίκκο Ερωτοκρίτου και τον τότε Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών Φειδία Σαρίκα, σημειώνοντας πως "όταν ένας Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας καταδικάζεται για κατάχρηση εξουσίας και διαφθορά» και "ο Πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών βρίσκεται ενώπιον του Κακουργιοδικείου για ανάλογα αδικήματα, τότε καταλαβαίνουμε πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα διαφθοράς στην Κύπρο, και γιατί το κύρος των θεσμών και οι αξίες στην Κύπρο έχουν καταρρακωθεί».

Ο κ. Μιχαηλίδης εξέφρασε την πεποίθηση ότι «είναι σε όλους προφανές πως οι θεσμοί και αξίες στην Κύπρο διέρχονται σοβαρή κρίση. Οι αποκαλύψεις των σκανδάλων που έγιναν τα τελευταία χρόνια και αφορούν σκάνδαλα των τελευταίων πολλών χρόνων, που επιμελώς κρύβονταν κάτω από το χαλί, συνέτεινε καθοριστικά στην απαξίωση των θεσμών», ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι «η προσπάθεια για αναβάθμιση της αξιοπιστίας των θεσμών και την επαναφορά των ηθικών αξιών στο επίπεδο που θα έπρεπε να βρίσκονται, θα πρέπει να είναι συλλογική, γενική και συντονισμένη».

Αφού ανέφερε ότι «θα πρέπει η κοινωνία και η πολιτεία να δράσουν συλλογικά προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των ηθικών αξιών», ο κ. Μιχαηλίδης είπε πως αυτό θα γίνει «πρώτιστα, με την εκπαίδευση της κοινωνίας, με την εισαγωγή σχετικών μαθημάτων στα σχολεία, ώστε οι πολίτες να προσδίδουν στους παράγοντες της ηθικής τη δέουσα σημασία και στην ανήθικη συμπεριφορά την προσήκουσα κοινωνική απαξία».

Σημείωσε ακόμα ότι «η αποκατάσταση των ηθικών αξιών θα πρέπει να αποτελεί στόχο της πολιτείας και της κοινωνίας μας. Το ζητούμενο είναι να αλλάξουμε τη γενική κουλτούρα της κοινωνίας, να ντρέπεται κάποιος να λέει ότι `όλοι έχουν την τιμή τους`», είπε και πρόσθεσε πως όταν «το πετύχουμε αυτό, ο παράγοντας της αιτιολόγησης στο τρίγωνο της διαφθοράς θα αποτελεί αποτρεπτικό και όχι ενισχυτικό παράγοντα για διάπραξη πράξεων διαφθοράς».

Ο κ. Μιχαηλίδης ανέφερε επίσης ότι στην Κύπρο «θέλουμε πολλή δουλειά για να αλλάξουμε την κουλτούρα της κοινωνίας και να αποκαταστήσουμε τις ηθικές αξίες», προσθέτοντας πως για να γίνει αυτό θα πρέπει «να αλλάξουμε στάση και συμπεριφορά, να ενεργούμε δείχνοντας ότι θεωρούμε ότι υπηρετούμε το θεσμό και όχι ότι ο θεσμός βρίσκεται στη δική μας υπηρεσία. Κάθε θεσμός θα πρέπει να ενεργεί έχοντας πολύ ψηλά στις προτεραιότητές του την υποχρέωση ορθής και αποτελεσματικής άσκησης των καθηκόντων του», επεσήμανε.