Της πήραν τη Ζωή γιατροί του Μακαρείου

Η καταδίκη ενός παιδιού να μην ζήσει ποτέ μια φυσιολογική ζωή, είναι δύσκολο να αποτιμηθεί με οικονομικούς όρους. Όταν όμως αυτό επιβάλλεται να γίνει, τότε κανένα ποσόν δεν μπορεί να θεωρηθεί αρκετό να ανατρέψει ή έστω να αμβλύνει τις οδυνηρές επιπτώσεις, τόσο για το ίδιο το παιδί όσο και για τους γονείς του.

Αποζημιώσεις ύψους 2.400.000 ευρώ, συν τόκους, επεδίκασε η πρόεδρος του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας Τ. Καρακάννα υπέρ της 17χρονης Ζωής Σουλτανιάν, η οποία είχε την ατυχία να πληρώσει τον ερασιτεχνισμό, την αναλγησία και την αδιαφορία σε κρατικά νοσοκομεία. Τη 17χρονη Ζωή εκπροσώπησαν οι δικηγόροι Μιχάλης Βορκάς και Μαριαλένα Κωνσταντίνου, ενώ τον γενικό εισαγγελέα, που ήταν και ο εναγόμενος εκ μέρους του κράτους, η Δ. Παπαστεφάνου.

Τους πήραν τη ζωή
Η Ζωή γεννήθηκε τα ξημερώματα της 16ης Ιουλίου του 1999 στο Μακάρειο Νοσοκομείο. Γεννήθηκε και κατάφερε να επιβιώσει, αν και κατά τον τοκετό συνέβησαν πράγματα που αποτελούν ντροπή όχι μόνο για το σύστημα υγείας, αλλά και για τους ίδιους τους γιατρούς και το παραϊατρικό προσωπικό που μετείχε σε ένα πραγματικό έγκλημα. Η Ζωή από την ημέρα γέννησής της ζει με::

• Εγκεφαλική παράλυση τύπου τετραπληγίας.


• Εγκεφαλική αιμορραγία, μεθαιμορραγικό υδροκέφαλο και ατροφία εγκεφάλου.


• Σοβαρά προβλήματα στην όραση, την ακοή, δεν μιλά.


• Αντιμετωπίζει επιληπτικά επεισόδια και σπασμούς.


• Παρουσιάζει κινητικές αναπηρίες, σύνοδες διαταραχές όρασης, νοητική υστέρηση και καθυστέρηση λόγου.

Η κατάστασή της, όπως έγινε παραδεκτό από όλους τους ειδικούς, δεν είναι ανατρέψιμη.

Ζει μέσα από εμάς»
Το κορίτσι σήμερα είναι 17 χρόνων και οι γονείς της, Σταπάν και Άννα Σουλτανιάν, έχουν αφιερώσει τη δική τους ζωή στο παιδί που δεν μπορεί να τους χαρίσει ούτε καν ένα χαμόγελο. Τα όσα είπε ο πατέρας του παιδιού στο δικαστήριο δίνουν ένα μικρό μόνο μέρος του Γολγοθά που ανεβαίνουν οι γονείς μαζί με το παιδί τους. «Ζει τη ζωή της μέσα από εμάς. Είμαστε τα μάτια της, η φωνή της, τα χέρια και τα πόδια της», είπε ο πατέρας, προσθέτοντας: «Εξαρτάται από εμάς για τα πάντα. Την ταΐζουμε, την πλένουμε, την ντύνουμε, της αλλάζουμε το πανάκι, την μεταφέρουμε παντού και φυσικά την διασκεδάζουμε, χρησιμοποιώντας και τη βοήθεια της νοσοκόμας μας, πράγματα τα οποία θα χρειάζεται για ολόκληρή της τη ζωή. Φυσικά θα κάνουμε τα πάντα για να κάνουμε τη ζωή της καλύτερη και πιο υποφερτή. Οι ζωές μας, μέχρις ότου φύγουμε από τη ζωή, δεν θα είναι ποτέ κανονικές». Όλο το δράμα περικλείεται σε λίγες λέξεις. «Όλα τα όνειρα και οι επιθυμίες για τη Ζωή καταστράφηκαν τη στιγμή που γεννήθηκε. Κάθε μέρα που κοιτάζουμε το παιδί μας σε στιγμές περίσκεψης θυμόμαστε αυτή την άδικη τραγωδία».

Μακάρειο ντροπής
Τα όσα συνέβησαν στο Μακάρειο Νοσοκομείο, στο οποίο μεταφέρθηκε η Άννα Σουλτανιάν εσπευσμένα, δύο ώρες μετά τα μεσάνυχτα της 16ης Ιουλίου 1999, από το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας, για να γεννήσει πρόωρα, δίνουν την εικόνα ενός νοσηλευτικού ιδρύματος που λειτουργούσε στην κυριολεξία στην τύχη. Η στιγμή της γέννησης της Ζωής, όπως την περιέγραψε στο δικαστήριο η μητέρα, φέρνει στον νου εικόνες από ντοκιμαντέρ που καταγράφουν τις άθλιες συνθήκες νοσηλείας σε τριτοκοσμικές χώρες. «Ξαφνικά», είπε η Άννα Σουλτανιάν, «ένιωσα να βγαίνει σαν ένα πέταγμα νερού έξω από το σώμα μου το μωρό. Όπως ήμουν ξαπλωμένη σήκωσα το κεφάλι μου και το είδα. Ήταν ένα βαζανιασμένο, πολύ μικρό, ακίνητο, άψυχο βρέφος χωρίς φωνή. Αμέσως φώναξα ’Oh my God, το μωρό, το μωρό’. Το χρώμα του μωρού ήταν βαζανί. Δεν τάρασσε ούτε έκλαιγε. Νόμισα ότι γέννησα ένα πεθαμένο μωρό.
Μια νοσοκόμα ήρθε τρέχοντας. Ήταν φανερό πως ήταν πολύ πανικοβλημένη και με ρώτησε ’γιατί εν μας εφώναξες;’ Ενώ εγώ τους είχα φωνάξει. Αυτή ήταν η ίδια νοσοκόμα που πριν λίγο μου είχε πει ότι είχα ώρα ακόμα!».

Γιατροί της συμφοράς
Το ιστορικό της γέννησης της Ζωής, όπως παρουσιάζεται μέσα από την απόφαση του δικαστηρίου, καταδεικνύει το μέγεθος της επικινδυνότητας γιατρών, νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού στα κρατικά νοσοκομεία, τη συγκεκριμένη περίοδο. Οι διαπιστώσεις του δικαστηρίου δεν αφήνουν περιθώρια για δικαιολογίες. Η δικαστής αναφέρει: «Η επίτοκος (μητέρα) ως είναι το εύρημα του δικαστηρίου, στη συγκεκριμένη περίπτωση αφέθη μόνη μέσα σε ένα δωμάτιο, χωρίς συνεχή παρακολούθηση, με αποτέλεσμα να γεννήσει μόνη της. Το νεογνό δεν υποβλήθηκε αμέσως στη διαδικασία της ανάνηψης και διασωλήνωσης και η παράλειψη αυτή επιβάρυνε ακόμη περισσότερο την κατάστασή του και συνέβαλε στην εγκεφαλική παράλυσή του. Υπενθυμίζω», λέει η δικαστής, «ότι όταν ο δρ Χρήστος Χριστοφή (τότε ειδικευόμενος παιδίατρος) είδε για πρώτη φορά το νεογνό, μερικά λεπτά μετά τη γέννησή του, αυτό δεν ανέπνεε.
Καταλήγω ότι η εγκεφαλική παράλυση που υπέστη η ενάγουσα (Ζωή Σουλτανιάν) ήταν το αποτέλεσμα των πράξεων και παραλείψεων των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού των δύο νοσοκομείων, ήτοι του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας και του Μακάρειου Νοσοκομείου».

Ιατρική τρίτου κόσμου
Το έγκλημα μπορεί να ολοκληρώθηκε στο Μακάρειο Νοσοκομείο, αλλά, όπως φαίνεται από τα όσα ακούστηκαν στο δικαστήριο, ξεκίνησε από το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας όπου αρχικώς μετέβη η Άννα Σουλτανιάν όταν άρχισε να έχει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη με αιμορραγία.

Το δικαστήριο στην απόφασή του σημειώνει πως «η αιμορραγία δεν ήταν η μόνη ένδειξη ότι η Άννα Σουλτανιάν είχε υποστεί αποκόλληση του πλακούντα. Η ευερέθιστη μήτρα και οι διαλείπουσες συσπάσεις, ως επίσης και το γεγονός ότι η φαρμακευτική αγωγή που χορηγήθηκε στην ασθενή ήταν αναποτελεσματική, ήταν επιπρόσθετες ενδείξεις ότι η Άννα είχε υποστεί αποκόλληση του πλακούντα». Ωστόσο οι γιατροί στη Λάρνακα φάνηκε να μην πήραν χαμπάρι ώστε να εκτιμήσουν την επικινδυνότητα της κατάστασης.

Και αφού δεν κατάλαβαν, δεν μπήκαν στον κόπο να υποβάλουν σε κλινική εξέταση την εγκυμονούσα και να χρησιμοποιήσουν διαγνωστικά μέσα όπως ο καρδιοτοκογράφος ή ο υπερηχογράφος. Το δικαστήριο σημειώνει πως «τις πιο πάνω γνώσεις αναμένετο να τις είχε κατά τον επίδικο χρόνο ένας επαγγελματίας γυναικολόγος-μαιευτήρας που είχε τη συνήθη δεξιότητα. Θα αναμένετο επίσης από τον επαγγελματία γιατρό να αναγνωρίσει ότι υπό τις περιστάσεις η φυσιολογική γέννα ήταν ανεπιθύμητη λόγω της πίεσης που ασκούσαν οι συστολές της μήτρας για πολλές ώρες στο πρόωρο βρέφος, ήτοι σε ένα βρέφος με μειωμένα αποθέματα για να αντεπεξέλθει στην πρόκληση του φυσιολογικού τοκετού και που ήταν ήδη αδύναμο λόγω της αποκόλλησης του πλακούντα και της συνεχούς μείωσης της παροχής αίματος και οξυγόνου. Επιπλέον υπήρχε εμφανής κίνδυνος οι συστολές της μήτρας να προκαλούσαν μεγαλύτερη αποκόλληση του πλακούντα, με καταστροφικά αποτελέσματα».

Θα μπορούσαν να σώσουν τη Ζωή
Όπως καταδείχθηκε από τις μαρτυρίες ειδικών στο δικαστήριο, «η διενέργεια καισαρικής τομής υπό τις περιστάσεις αποτελούσε τη μοναδική επιλογή για οποιονδήποτε λογικό μαιευτήρα» και «σε περίπτωση που διενεργείτο καισαρική τομή έγκαιρα, η Ζωή δεν θα παρουσίαζε εγκεφαλική παράλυση». Ωστόσο η επιστημονική ανεπάρκεια και αμέλεια των γιατρών δεν περιορίστηκε μόνο στη διάγνωση του προβλήματος αλλά επεκτάθηκε. «Ενώ γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι λόγω της κατάστασής της θα μπορούσε να γεννήσει ανά πάσα στιγμή και ενώ γνώριζαν ότι σε περίπτωση πρόωρου τοκετού το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας δεν διέθετε κατάλληλη μονάδα για περίθαλψη του νεογνού, την κράτησαν εκεί. Αλλά ακόμα και όταν η Άννα μεταφέρθηκε στο Μακάρειο λίγη ώρα πριν γεννήσει δεν έτυχε κάποιας καλύτερης αντιμετώπισης.

«Τόσο οι γιατροί όσο και το νοσηλευτικό προσωπικό του Μακάρειου Νοσοκομείου όφειλαν να γνωρίζουν ότι εφόσον είχε αρχίσει ο τοκετός η επίτοκος χρειαζόταν συνεχή φροντίδα και επίβλεψη. Όφειλαν επίσης να γνωρίζουν ότι κατά τον τοκετό ήταν απαραίτητη η παρουσία τόσο του γυναικολόγου-μαιευτήρα όσο και του νεογνολόγου». Αντί αυτού, την άφησαν μόνη της με κάποιες νοσοκόμες να πηγαινοέρχονται. Ακόμα όμως και μετά τη γέννηση το προσωπικό του Μακάρειου συνέχισε να επιδεικνύει εγκληματική συμπεριφορά.

Θα πληρώσουμε εμείς
Οι αποζημιώσεις που επιδίκασε το δικαστήριο (2.400.000 ευρώ συν τόκους) αφορούν αποζημίωση, για τον πόνο και την ψυχική οδύνη της Ζωής, για απώλεια μελλοντικών εσόδων, για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τη φροντίδα κ.λπ. Μάλιστα το δικαστήριο διέταξε όπως το κράτος καταθέσει τα χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό της Ζωής και αντίγραφο της κατάθεσης να κατατεθεί στο Πρωτοκολλητείο εντός 30 ημερών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα χρήματα αυτά θα τα πληρώσουν οι φορολογούμενοι πολίτες, χωρίς κανένα κόστος για όσους συνέπραξαν σε αυτό το έγκλημα πριν από 17 χρόνια. Είναι άγνωστο αν η απόφαση του δικαστηρίου στην αστική αγωγή θα δημιουργήσει προϋποθέσεις και για ποινικές διώξεις. Κάτι τέτοιο, ανέφεραν νομικοί κύκλοι, είναι δύσκολο, αφού στην αστική υπόθεση η Νομική Υπηρεσία υπερασπίστηκε τους γιατρούς και τους άλλους εμπλεκόμενους στην υπόθεση. Οι ίδιες πηγές δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να παραταθεί η ταλαιπωρία της Ζωής και των γονέων της με την κατάθεση έφεσης εκ μέρους της Νομικής Υπηρεσίας για μείωση των αποζημιώσεων.

Μια καθαρίστρια τυχαία έβγαλε τον πλακούντα

Το μέγεθος του ερασιτεχνισμού και της έλλειψης κάθε ανθρώπινης ευαισθησίας περιγράφηκε στο δικαστήριο από τη μητέρα της Ζωής. Αφού αφέθηκε σε ένα δωμάτιο να γεννήσει μόνη της, όταν πια γεννήθηκε το μωρό και το πήραν οι νοσοκόμες, την άφησαν χωρίς καμία φροντίδα και ως από μηχανής Θεός εμφανίστηκε μια καθαρίστρια του Μακάρειου. Είπε η Άννα Σουλτανιάν: «Όπως ήμουν μόνη μου στο κρεβάτι και έκλαιγα ήρθε μια μεγάλη γυναίκα και είπε ’Α Παναγία μου, εν εφκάλαν τον πλακούντα. Εν επικίνδυνο, μπορείς να πεθάνεις’. Έσπρωξε την κοιλιά μου με τα χέρια της και έβγαλε κάτι σαν το συκώτι. Μου έκανε εντύπωση όταν τελείωσε που είπε ’πού ακούστηκε μια καθαρίστρια να βκάλλει τον πλακούντα μιας γυναίκας’. Σκέφτηκα ότι αυτό ήταν τρελό. Είναι όμως η αλήθεια».

Στο δικαστήριο δεν έγινε προσπάθεια να αμφισβητηθεί αυτό το γεγονός, καθώς όσοι κλήθηκαν να καταθέσουν δεν το σχολίασαν καν. Οι μάρτυρες υπεράσπισης, όταν βρίσκονταν ενώπιον δύσκολων ερωτημάτων για τη στάση των ίδιων και συναδέλφων τους, υποστήριζαν πως «δεν θυμούνταν», «δεν ήταν σίγουροι» και «δεν πίστευαν ότι μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο».
Ωστόσο εκείνη την ημέρα στο Μακάρειο έγιναν όλα όσα δεν έπρεπε να γίνουν.

Χάθηκε και η τσίπα;

Ο φάκελος του Μακάρειου Νοσοκομείου για τη γέννηση της Ζωής παρουσιάστηκε στο δικαστήριο και διαπιστώθηκε πως ήταν ελλιπής. Έλειπαν ονόματα γιατρών, μαιών και νοσοκόμων, αλλά και σημαντικά στοιχεία ιατρικής φύσεως. Η εκπρόσωπος του γενικού εισαγγελέα σε δύο περιπτώσεις προσπάθησε να αποδώσει την κλοπή των στοιχείων στους γονείς της Ζωής. Τα υπονοούμενα εξόργισαν την δικαστή κ. Καρακάννα η οποία αναφέρει στη δικαστική απόφαση: «Δεν θα ήθελα να αποδώσω τις πιο πάνω δηλώσεις σε έλλειψη ευαισθησίας εκ μέρους της εκπροσώπου, το λιγότερο όμως που θα ήθελα να τις χαρακτηρίσω είναι ατυχείς».
Η εκπρόσωπος του γεν. εισαγγελέα δεν περιορίστηκε μόνο στα νομικά θέματα αλλά έκανε και ιατρικές «γνωματεύσεις», όπως ότι «ο πλακούντας στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν κατά φύση». Το δικαστήριο σημείωσε πως η θέση αυτή δεν υποστηρίζεται από οποιανδήποτε μαρτυρία, αλλά πρόκειται για δική της θέση. Σημείωσε ακόμα ως ανυπόστατη τη θέση της ότι η εικόνα της μητέρας ήταν φυσιολογική και ότι η παρουσία γυναικολόγου δεν ήταν απαραίτητη κατά τη γέννηση.