Και τώρα το… παζάρι για την προεδρία της Βουλής

Οι βουλευτικές εκλογές τελείωσαν χθες, η σύνθεση της νέας Βουλής είναι στον μεγαλύτερο βαθμό γνωστή (αναμένεται να ξεκαθαρίσουν σήμερα ελάχιστα πράγματα, που αφορούν κυρίως πρόσωπα και όχι έδρες) και τα κόμματα που μπήκαν τελικά στη Βουλή ετοιμάζονται για την πρώτη μεγάλη μάχη των επόμενων ημερών, που είναι αυτή της εκλογής νέου προέδρου του Σώματος. Μια μάχη που τα τελευταία χρόνια δεν αποσκοπεί στην εκλογή ενός προέδρου που να διαθέτει τα απαραίτητα για τη θέση προσόντα και ικανότητες, αλλά που να διασυνδέεται απόλυτα με πολιτικές συμμαχίες και συνεργασίες στραμμένες προς τις επόμενες προεδρικές εκλογές. Δηλαδή, επειδή ο συσχετισμός δυνάμεων δεν επιτρέπει σε κανένα κόμμα να εξασφαλίσει την προεδρία της Βουλής με τις δικές του αποκλειστικά ψήφους-έδρες, αναζητούν με δέλεαρ την προεδρία της Βουλής να βάλουν βάσεις για συνεργασίες στις επερχόμενες μετά διετίας προεδρικές. Σε αυτή τη λογική τα μικρότερα κόμματα, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος, «πουλούν ακριβά το τομάρι τους» και συνήθως κάποιο από αυτά καταφέρνει να αποσπάσει την προεδρία, αν και οι έδρες που έχει στη Βουλή δεν ξεπερνούν τα δάχτυλα του ενός χεριού.

Κάπως έτσι εκτιμάται ότι θα παιχτεί το παιχνίδι και αυτή τη φορά γύρω από την προεδρία της Βουλής. Με βάση την τελευταία κατανομή που ήταν γνωστή λίγο μετά τη μία σήμερα το πρωί, οι έδρες στη νέα Βουλή κατανέμονταν ως ακολούθως: ΔΗΣΥ (17), ΑΚΕΛ (15), ΔΗΚΟ (9), ΕΛΑΜ (4)  ΕΔΕΚ (4), ΔΗΠΑ (4) και ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ (3).

Προς πρόεδρο των συγκυβερνώντων

Με βάση αυτή την κατανομή εδρών αλλά και με δεδομένες τις μέχρι σήμερα τοποθετήσεις των κομμάτων στο δίπολο κυβέρνηση - αντιπολίτευση, προκύπτει σαφέστατα ότι τον πρώτο λόγο στην εκλογή νέου προέδρου της Βουλής θα έχει ο ΔΗΣΥ ο οποίος, αν καταφέρει να υποδείξει έναν υποψήφιο για την προεδρία της Βουλής που να λάβει την υποστήριξη των ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ, μπορεί να φτάσει στις 25 θετικές ψήφους. Θεωρητικά θετική ψήφο σε ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να δώσει και το ΕΛΑΜ, το οποίο όμως το πιθανότερο είναι να κινηθεί τελικά προς την αποχή. Το μεγάλο πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι το πρόσωπο που θα επιλεχθεί, αφού και η ΕΔΕΚ και η ΔΗΠΑ θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα διεκδικήσουν τη συγκεκριμένη θέση για λογαριασμό των ηγετών τους. Οι πληροφορίες όλο το προηγούμενο διάστημα ήθελαν τον Μαρίνο Σιζόπουλο να έχει λάβει μάλιστα και υποσχέσεις για στήριξή του, ως αντάλλαγμα και για τη στάση του στο θέμα του προϋπολογισμού και το «χαρτί» αυτό το έπαιξε πολύ δυνατά ο Μαρίνος Σιζόπουλος και στην προεκλογική εκστρατεία στην προσπάθειά του να συγκρατήσει τις απώλειες του κόμματός του. Η ισχυρή παρουσία ωστόσο στη νέα Βουλή της ΔΗΠΑ «χαλάει» κάπως αυτούς τους σχεδιασμούς και θα χρειαστεί τεράστια προσπάθεια από πλευράς ΔΗΣΥ για να κρατήσει και τους δύο (ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ) στον ίδιο «αστερισμό».

Μπορεί και η αντιπολίτευση

Ένα ισχυρό μέτωπο για την προεδρία της Βουλής μπορούν να συγκροτήσουν και το ΑΚΕΛ με το ΔΗΚΟ με τις 24 έδρες που έχουν εξασφαλίσει, με την προϋπόθεση όμως ότι θα πάρουν μαζί τους και τους Οικολόγους με τις 3 έδρες τους. Για να συμβεί όμως αυτό ίσως χρειασθεί να προσφερθεί στους ίδιους τους Οικολόγους και τον πρόεδρό τους Χαράλαμπο Θεοπέμπτου. Βλέψεις όμως για τη θέση μετά και τη μεγάλη χθεσινή πτώση των ποσοστών τους πιθανόν να έχουν και το ΑΚΕΛ και το ΔΗΚΟ, εκτός και αν η προεδρία της Βουλής έχει ήδη προσυμφωνηθεί μεταξύ των δύο κομμάτων στο πλαίσιο της διαφαινόμενης απόφασής τους για συνεργασία στις προεδρικές. Σε αυτό το σενάριο στην προεδρία της Βουλής θα υποστηριχθεί πρόσωπο από τον κομματικό χώρο από τον οποίο δεν θα προέρχεται ο υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας. Πάντως αν ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ διεκδικήσουν την προεδρία της Βουλής αυτό θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα το κάνουν με τους ηγέτες τους, αλλά με άλλα κοινοβουλευτικά στελέχη τους. Σε αυτή την περίπτωση «παίζουν» περισσότερο τα ονόματα των Άριστου Δαμιανού και Χριστιάνας Ερωτοκρίτου.

Ρυθμιστές ΕΛΑΜ και Οικολόγοι

Με βάση τα πιο πάνω σενάρια ρυθμιστικό ρόλο στην εκλογή νέου προέδρου της Βουλής φαίνεται ότι θα έχουν τελικά ΕΛΑΜ και Οικολόγοι. Αν το ΕΛΑΜ στηρίξει με τους 4 βουλευτές του έναν υποψήφιο που θα στηριχθεί και από ΔΗΣΥ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, τότε διασφαλίζεται η εκλογή του με 29 θετικές ψήφους. Αν το ΕΛΑΜ επιλέξει την αποχή ή την υποστήριξη δικής του υποψηφιότητας, τότε ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ και Οικολόγοι μπορούν να «κλέψουν» την προεδρία της Βουλής από το συγκυβερνών μπλοκ. Αν όμως και οι Οικολόγοι επιλέξουν αποχή ή στήριξη μέχρι τέλους δικής τους υποψηφιότητας, τότε ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ δεν μπορούν να κερδίσουν από μόνοι τους την προεδρία του Σώματος.

Η προεδρία της Βουλής έχει τη... δική της ιστορία

Το γεγονός ότι η προεδρία της Βουλής αποτελεί πάντα προϊόν έντονου πολιτικού παρασκηνίου και συμβιβασμών με απώτερη στόχευση, αποδεικνύει και το ότι τα μεγάλα κόμματα που κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή του τόπου κυρίως από το 1974 και εντεύθεν (ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ) και εκλέγουν σε κάθε εκλογή τη μεγάλη πλειοψηφία των βουλευτών, σε ελάχιστες περιπτώσεις έχουν πάρει τα ίδια την προεδρία της Βουλής και επιλέγουν συνήθως να στηρίζουν υποψήφιους από το Κέντρο ήτοι μικρότερα κόμματα.

«Πρωταθλητής» στις προεδρίες το ΔΗΚΟ

Η τακτική αυτή είχε ως αποτέλεσμα η προεδρία της Βουλής να βρεθεί στα χέρια της Δημοκρατικής Παράταξης - ΔΗΚΟ 23 ολόκληρα χρόνια, τις περισσότερες φορές με στήριξη από ΑΚΕΛ και ΕΔΕΚ. 16 χρόνια η προεδρία της Βουλής πήγε σε «γαλάζια» χρόνια. Τα 14 όμως πριν το 1974 (1960-1974) στο Ενιαίο τότε Κόμμα και στον ηγέτη του Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος την κράτησε και τη διετία 1974-1976 ως ΔΗΣΥ. Η «μικρή» ΕΔΕΚ κατείχε την προεδρία της Βουλής για 10 χρόνια, το ΑΚΕΛ για 7 χρόνια και 7 μήνες και η «λιλιπούτεια» Αλληλεγγύη για 4 χρόνια και 5 μήνες.

61 χρόνια 13 πρόεδροι

Στα 61 χρόνια ζωής της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Κυπριακής Βουλής, στη θέση του προέδρου της Βουλής -τη δεύτερη τη τάξει θέση βάσει του κυπριακού Συντάγματος- έχουν εκλεγεί μέχρι σήμερα 13 διαφορετικά πρόσωπα. Πρώτος πρόεδρος της Βουλής υπήρξε ο Γλαύκος Κληρίδης ο οποίος είναι και ο μακροβιότερος στην ιστορία πρόεδρος της Βουλής, αφού παρέμεινε στην προεδρία της για 16 συνολικά χρόνια, από το 1960 μέχρι και το 1976. Δεύτερος σε διάρκεια πρόεδρος της Βουλής ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας με 7 χρόνια (2001-2008), ενώ για 6 χρόνια διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής ο Σπύρος Κυπριανού, ο οποίος όμως εξελέγη σε δύο διαφορετικές πενταετίες. Πρώτη φορά εξελέγη το 1976 όμως στη θέση παρέμεινε για έναν μόνο χρόνο αφού το 1977 ανέλαβε την προεδρία της Δημοκρατίας προς διαδοχή του αποθανόντος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Ο Σπύρος Κυπριανού επανήλθε στην προεδρία της Βουλής 20 χρόνια αργότερα το 1996 ολοκληρώνοντας τη θητεία του το 2001. Από μία πλήρη πενταετία συμπλήρωσαν στην προεδρία της Βουλής οι Γεώργιος Λαδάς (1981-1986), Βάσος Λυσσαρίδης (1986-1991, Αλέξης Γαλανός (1991-1996) και Γιαννάκης Ομήρου (2011-2016). Για τέσσερα χρόνια υπήρξε πρόεδρος της Βουλής ο Αλέκος Μιχαηλίδης, ο οποίος συμπλήρωσε τη θητεία Σπύρου Κυπριανού από το 1977-1981 και τρία χρόνια ο Μάριος Κάρογιαν (2008-2011) ο οποίος διαδέχθηκε τον Δ. Χριστόφια όταν εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Τέσσερα χρόνια και κάτι μήνες διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής και Δημήτρης Συλλούρης, ο οποίος εξελέγη το 2016 αλλά υποχρεώθηκε σε παραίτηση τον Οκτώβριο του 2020, λόγω της γνωστής εμπλοκής του στο βίντεο του Αλ Τζαζίρα. Τον διαδέχθηκε για τους υπόλοιπους 7 μήνες της θητείας του (10/20-5/21) ο Αδάμος Αδάμου, ενώ μία ενδιάμεση δίμηνη θητεία στην προεδρία της Βουλής έχει και ο Τάσσος Παπαδόπουλος (από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο του 1976).