Αποχή, μήνυμα αδιαφορίας και απογοήτευσης

Oι χθεσινές εκλογές είχαν «νικητή», ο οποίος αδιαμφισβήτητα ήταν η αποχή, η οποία κατέγραψε νέο ρεκόρ σε σχέση με προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Το πώς και το γιατί επιδέχονται πολλές ερμηνείες, κάποιες εκ των οποίων δεν είναι καν ερμηνείες, αλλά δικαιολογίες των κομμάτων για τις απώλειες που κατέγραψαν στα ποσοστά τους.

Χθες, ψήφισε το 65,72% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Συνολικά ψήφισαν 366.6808 άτομα, ενώ το 2016 είχαν ψηφίσει 362.542 ψηφοφόροι (66,7%). Η αποχή καταγράφηκε στο 34,28%, αυξημένη περίπου κατά 1% σε σχέση με το 33,3% του 2016.

Ο έφορος Εκλογών σχολιάζοντας το ποσοστό της αποχής είπε πως «βρισκόμαστε σε κατάσταση πανδημίας, αν με αυτά τα δεδομένα το ποσοστό προσέλευσης είναι μειωμένο κατά νομίζω 3% (τελικώς ήταν 1%), τουλάχιστον προσωπικά έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες μου. Θα ήμουν πολύ πιο ευτυχής να ήταν ακόμα μεγαλύτερο, αλλά η προσέλευση, νομίζω, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες ήταν αρκετά ικανοποιητική».

Πρωτιά αποχής στη Λεμεσό

Στη Λευκωσία ψήφισε ποσοστό 63,2% (αποχή 36,8%) σε σχέση με 65,5% στις βουλευτικές του 2016, 72,2% στις προεδρικές του 2018 και 49,2% στις ευρωεκλογές του 2019.

Στη Λεμεσό ψήφισε ποσοστό 61% (αποχή 39%) σε σχέση με 66,1% στις βουλευτικές του 2016, 70,4% στις προεδρικές του 2018 και 44,2% στις ευρωεκλογές του 2019.

Στην Αμμόχωστο ψήφισε ποσοστό 73,1% (αποχή 26,9%) σε σχέση με 67,1% στις βουλευτικές του 2016, 72,6% στις προεδρικές του 2018 και 48,3% στις ευρωεκλογές του 2019.

Στη Λάρνακα ψήφισε ποσοστό 64% (αποχή 36%) σε σχέση με 67,9% στις βουλευτικές του 2016, 72,4% στις προεδρικές του 2018 και 50,1% στις ευρωεκλογές του 2019.

Στην Πάφο ψήφισε ποσοστό 70,3% (αποχή 29,7%) σε σχέση με 72,3% στις βουλευτικές του 2016, 73,8% στις προεδρικές του 2018 και 48,3% στις ευρωεκλογές του 2019.

Στο εξωτερικό ψήφισε ποσοστό 61,9% (αποχή 38,1%) σε σχέση με 63% στις βουλευτικές του 2016, 71% στις προεδρικές του 2018 και 62,5% στις ευρωεκλογές του 2019.

Αν και τα ποσοστά δεν είναι συγκρίσιμα, αξίζει να σημειωθεί ότι στις προεδρικές του 2018 η αποχή ήταν 28,1% και στις ευρωεκλογές του 2019 ανήλθε σε 57,2%.

Συστημική αποχή

Μια πρώτη ανάγνωση των ποσοστών της αποχής καταδεικνύει ότι οι πολίτες που επέλεξαν να μην προσέλθουν στις κάλπες δεν θέλησαν να ενισχύσουν το κομματικό κατεστημένο το οποίο εκπροσωπούν τα παραδοσιακά κόμματα.

Δεν πρέπει να αγνοηθεί η διεθνής τάση τήρησης αποστάσεων, ιδιαιτέρως νέων ανθρώπων, από την πολιτική, η οποία διευρύνθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης, κυρίως στις ευρωπαϊκές χώρες. Στην παρούσα περίπτωση δεν πρέπει επίσης να αγνοηθεί και η πανδημία, η οποία είτε απέτρεψε πολίτες να λάβουν μέρος στις εκλογές, είτε αυτοί θέλησαν να στείλουν μήνυμα απογοήτευσης για τους χειρισμούς που έγιναν τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που επέδειξαν μια τάση μηδενισμού των μέτρων.

Ένα άλλο στοιχείο που ενδεχομένως έπαιξε ρόλο στα υψηλά ποσοστά της αποχής είναι και η μορφή των εκλογών, οι οποίες δεν οδηγούν στην αλλαγή διακυβέρνησης. Το προεδρικό σύστημα τα τελευταία χρόνια ενδεχομένως να λειτουργεί στη «χαλαρή» ψήφο η οποία καταγράφεται κυρίως στις δημοτικές και στις ευρωπαϊκές εκλογές, ενώ φαίνεται να αγγίζει πλέον και τις βουλευτικές εκλογές.

Δεν πρέπει να θεωρηθεί άνευ σημασίας και το μειωμένο ενδιαφέρον των πολιτών για το Κυπριακό, το οποίο καταγράφηκε και στις δημοσκοπήσεις. Η απογοήτευση από τη στασιμότητα και οι αρνητικές εξελίξεις με την κατάθεση της τουρκικής πρότασης για λύση δύο κρατών φαίνεται να χρεώθηκαν ως αποτυχίες του πολιτικού συστήματος, το οποίο θέλησε μέρος των πολιτών να τιμωρήσει διά της αποχής.