Ελεγκτική Υπηρεσία για ενδιάμεση έκθεση Επιτροπής Νικολάτου: Επιβεβαιώνει τα ευρήματα μας για τις παράνομες πολιτογραφήσεις

«Υπήρξε πλήρης επιβεβαίωση των ευρημάτων της Υπηρεσίας μας που αφορούν τις δεκάδες παράνομες πολιτογραφήσεις δήθεν διευθυντικών στελεχών της εταιρείας «Α», της εταιρείας που διαχειρίζεται το καζίνο θέρετρο και της εταιρείας που σχετίζεται με την Μαρίνα Αγίας Νάπας», αναφέρει σε σημερινή ανακοίνωση της η Ελεγκτική Υπηρεσία σε σχέση με την ενδιάμεση Έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής για την παραχώρηση κυπριακής υπηκοότητας στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

«Αυτό αποτελεί την καλύτερη απάντηση στην Κυβέρνηση», προσθέτει, «που επιχείρησε να απαξιώσει με σκαιό τρόπο τις εκθέσεις μας και να αποδώσει στον Γενικό Ελεγκτή ανάρμοστη συμπεριφορά, εκτροπή από τα συνταγματικά πλαίσια, πολιτικά κίνητρα και σκοπιμότητες».

«Είναι πλέον σαφές», συνεχίζει, «ότι η παραχώρηση υπηκοοτήτων ορισμένα χρόνια μετά τη λήψη απόφασης και την έναρξη υλοποίησης μιας επένδυσης, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κίνητρο για την επένδυση, ειδικά όταν αυτό αφορά πρόσωπα που ουδέποτε εργάστηκαν στην Κύπρο ως διευθυντές και γίνεται παράνομα και με αδιαφάνεια. Προφανώς δε, επ’ ουδενί επιτρέπεται να χρησιμοποιείται η υψίστη έννοια του δημοσίου συμφέροντος ως Κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τη συγκάλυψη παρανομιών».

«Υπήρξε», τονίζει, «πλήρης επιβεβαίωση των ευρημάτων της Υπηρεσίας μας που αφορούν τις παράνομες και καθ’ υπέρβαση εξουσίας πολιτογραφήσεις των μελών της οικογένειας χιλιάδων πολιτογραφηθέντων αλλοδαπών και της διαπίστωσής μας ότι, σε πολλές περιπτώσεις, τούτο χρησιμοποιήθηκε ως δούρειος ίππος για την πολιτογράφηση προσώπων με προφίλ υψηλού κινδύνου».

«Αναμένουμε», καταλήγει, «τώρα τη χωρίς καθυστέρηση αναζήτηση τυχόν ευθυνών στη βάση των ειδικών εκθέσεών μας και του πορίσματος της Ερευνητικής Επιτροπής».

Αυτούσια η ανακοίνωση:

Έχουμε μελετήσει την ενδιάμεση Έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής ημερ. 16.4.2021, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 27.4.2021 από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, χωρίς τα παραρτήματά της και με σημαντικό μέρος της διαγραμμένο, και θεωρούμε ότι προκύπτουν σημαντικά θέματα επί των οποίων θα ήταν χρήσιμο να εκφράσουμε τις απόψεις μας.

1. Οι 2 ειδικές εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και οι αντιδράσεις της Κυβέρνησης

Στις 28 Αυγούστου 2020, μετά τα δημοσιεύματα του ξένου τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera, και αφού ένα χρόνο προηγουμένως, τον Ιούλιο του 2019, είχαμε ξανά επιχειρήσει να διεξάγουμε έλεγχο επί του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) αλλά συναντήσαμε προσκόμματα από την Κυβέρνηση, αποφασίσαμε ότι λόγω της αρνητικής εικόνας που είχε δημιουργηθεί εντός και εκτός Κύπρου ως προς την εφαρμογή του Προγράμματος, η διεξαγωγή ελέγχου από ένα θεσμικά ανεξάρτητο φορέα όπως είναι η Ελεγκτική Υπηρεσία, αποτελούσε πλέον αναγκαιότητα και εξαγγείλαμε δημόσια την έναρξη τέτοιου ελέγχου.

Στις 31.8.2020, λειτουργοί της Υπηρεσίας μας μετέβησαν στο Υπουργείο Εσωτερικών και έλαβαν αντίγραφο φακέλων για 5 περιπτώσεις πολιτογραφήσεων, όταν όμως την επομένη (1.9.2020) επιχείρησαν να συμπληρώσουν τη δειγματοληψία με άλλους 15 φακέλους, συνάντησαν την άρνηση του Υπουργείου που αποφάσισε να ζητήσει γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.

Στις 2.9.2020 η προεδρία της Δημοκρατίας ανακοίνωσε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά τη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου την επόμενη ημέρα θα έθετε πρόταση προς τον Γενικό Εισαγγελέα για διορισμό Ερευνητικής Επιτροπής. Η πρόταση αυτή εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 3.9.2020 και ο Γενικός Εισαγγελέας διόρισε Ερευνητική Επιτροπή με διάταγμά του στις 7.9.2020. Αργότερα την ίδια ημέρα γνωμάτευσε ότι όλοι οι σχετικοί φάκελοι, αρχεία, στοιχεία και/ή έγγραφα που βρίσκονταν στην κατοχή του Υπουργείου θα έπρεπε να διαφυλαχθούν για να δοθούν στην Ερευνητική Επιτροπή και ως εκ τούτου δεν θα μας δίνονταν σε εκείνο το στάδιο οποιαδήποτε στοιχεία.

Έκθεση αρ. ΥΠΕΣ/02/2020

Στις 24.9.2020 η Ελεγκτική Υπηρεσία δημοσιοποίησε την ειδική έκθεση για τις πολιτογραφήσεις των 5 αιτητών για τους οποίους είχαν ληφθεί φάκελοι μαζί με κάποια πρόσθετα στατιστικά στοιχεία πολιτογραφήσεων που μας είχαν δοθεί χωρίς ονόματα. Τα κυριότερα ευρήματα της έκθεσης ήταν τα ακόλουθα:

• Οδηγίες του τέως Υπουργού Εσωτερικών για κατ’ επίσπευση εξέταση 23 αιτήσεων.


• Πολιτογράφηση των μελών της οικογένειας χιλιάδων πολιτογραφηθέντων αλλοδαπών καθ’ υπέρβαση εξουσίας. Εντοπίσαμε περιπτώσεις που πραγματικός επενδυτής ήταν ο σύζυγος, αλλά την αίτηση την υπέβαλλε η σύζυγός του, ίσως για να μην κληθεί ο επενδυτής που ήταν πρόσωπο με προφίλ υψηλού κινδύνου, να εξηγήσει την πηγή προέλευσης των χρημάτων του.


• Πολιτογράφηση προσώπων που δεν κατείχαν λευκό ποινικό μητρώο, δεν κατείχαν μόνιμη κατοικία, χωρίς να διασφαλίζεται η προέλευση των χρημάτων από το εξωτερικό, των οποίων η επένδυση μπορούσε να θεωρηθεί ως υψηλού κινδύνου για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, που ήταν πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, για τα οποία υπήρχε εκκρεμής διερεύνηση από την Interpol της χώρας καταγωγής τους για αδικήματα οικονομικής φύσεως κ.λπ.


• Ευρήματα που αφορούν στοιχεία δεικνύοντα την ύπαρξη μη υγιών συναλλαγών (υπερτιμολογήσεις ακινήτων κ.λπ.)


• Ευρήματα που αφορούν μη ικανοποίηση των επενδυτικών κριτηρίων και απώλεια φορολογικών και άλλων εσόδων


• Χρήση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ (5%) για αγορά πρώτης κατοικίας τη στιγμή που επρόκειτο για αγορά επενδυτικής φύσης.

Την ίδια ημέρα το Υπουργείο Εσωτερικών με ανακοίνωσή του χαρακτήρισε ως αποσπασματική την έκθεση αυτή και προέβαλε τον ισχυρισμό ότι «για πολλοστή φορά ο Γενικός Ελεγκτής υπερβαίνει τις αρμοδιότητες που του παρέχονται δυνάμει του Συντάγματος και των Νόμων και προχωρεί σε αναφορές και σχόλια που είναι εκτός του πεδίου της αρμοδιότητάς του και της άσκησης του λειτουργήματός του». Το Υπουργείο παρέπεμψε στην Ερευνητική Επιτροπή υπό τον κ. Μ. Νικολάτο και στην ad-hoc Επιτροπή υπό την κα Δ. Καλογήρου.

Ο τέως Υπουργός Εσωτερικών (νυν Υπουργός Οικονομικών) ισχυρίστηκε στις 23.10.2020 ότι οι οδηγίες για επίσπευση δίνονταν αν κρινόταν αιτιολογημένο το αίτημα όπως π.χ για λόγους μεγέθους της επένδυσης ή για άλλους ανθρωπιστικούς λόγους.

Έκθεση αρ. ΥΠΕΣ/04/2020

Στις 27.11.2020 η Ελεγκτική Υπηρεσία, χρησιμοποιώντας στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Τμήμα Φορολογίας, τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τον Έφορο Εταιρειών, το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας και το μητρώο του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, εξέδωσε νέα ειδική έκθεση για την πολιτογράφηση 64 προσώπων ως διευθυντών συγκεκριμένης εταιρείας «Α» και 18 προσώπων συν 9 συγγενών τους, ως διευθυντών της εταιρείας που διαχειρίζεται το καζίνο θέρετρο. Τα κυριότερα ευρήματα της έκθεσης ήταν τα ακόλουθα:

Πολιτογράφηση 27 προσώπων σχετιζόμενων με το καζίνο

• Κατάφωρη παραβίαση του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου και των σχετικών Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου.


• Δεν υπήρξε ενημέρωση των επίσημων φορέων διαχείρισης της Συμφωνίας Αδειοδότησης του καζίνο θερέτρου (Εθνική Αρχή Παιγνίων και Εποπτείας Καζίνο και Συντονιστική Επιτροπή) για ένα θέμα που υποτίθεται ότι αφορούσε την προώθηση της συγκεκριμένης επένδυσης.


• Η Συμφωνία Αδειοδότησης συνήφθη τον Ιούνιο του 2017 και στη βάση αυτής η διαχειρίστρια εταιρεία ανέλαβε υποχρεώσεις για συμμόρφωση με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης της επένδυσης. Η παραχώρηση της κυπριακής υπηκοότητας έγινε δύο χρόνια μετά τη σύναψη της Συμφωνίας Αδειοδότησης και συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστούσε καθ’ οιονδήποτε τρόπο κίνητρο προς την εταιρεία για ανάληψη της επένδυσης (που ούτως ή άλλως τέτοιο κίνητρο θα έπρεπε να είχε περιληφθεί στα έγγραφα του διαγωνισμού),


• Απόκρυψη της όποιας αναφοράς στο ότι οι πολιτογραφηθέντες σχετίζονταν με το καζίνο θέρετρο.


• Συμπερίληψη ψευδούς βεβαίωσης ότι δήθεν οι αιτούντες ικανοποιούσαν τα επενδυτικά κριτήρια.


• Οι αιτήσεις εγκρίθηκαν παρόλο ότι ίσως για κάποιους δεν ικανοποιείτο ούτε καν το τυπικό κριτήριο της κατοχής άδειας μετανάστευσης για περίοδο έξι μηνών.


• Για τις αιτήσεις υπήρξε παρέμβαση του τότε Υπουργού Εσωτερικών (και νυν Υπουργού Οικονομικών) ώστε να εξεταστούν κατά προτεραιότητα σε σχέση με άλλες αιτήσεις, και


• Όπως ο ίδιος ο νυν Υπουργός Οικονομικών ανέφερε, ήταν μια συνειδητή απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.

Πολιτογράφηση 64 προσώπων σχετιζόμενων με την εταιρεία «Α»

• Όλοι πολιτογραφήθηκαν επί υπουργίας του ίδιου Υπουργού Εσωτερικών ο οποίος ήταν και αυτός που πρότεινε στο Υπουργικό Συμβούλιο την παραχώρηση υπηκοότητας σε διευθυντικά στελέχη εταιρειών. Την ίδια περίοδο, εταιρεία της οποίας μοναδικός μέτοχος ήταν ο τότε Υπουργός, προμήθευσε τα γυαλιά (σύστημα υαλοπετασμάτων) στο υπό κατασκευή κτήριο της εταιρείας «Α».


• Από τις 64 περιπτώσεις, τα 37 άτομα δεν φαίνεται ούτε καν να εργοδοτούνταν από την εταιρεία «Α», αλλά πολιτογραφήθηκαν ως να σχετίζονται με αυτήν. Από όσους εργοδοτούνταν, ελάχιστοι είχαν την αναγκαία μισθοδοσία.


• Κάποιοι δήλωσαν ότι διέμεναν σε συγκεκριμένες οδούς/διαμερίσματα τη στιγμή που τα εν λόγω ακίνητα μέχρι σήμερα είναι οικόπεδα ή χώροι στάθμευσης ή ημιτελή κτήρια. Αυτό σημαίνει ότι τα εν λόγω άτομα, ή άλλοι πάροχοι ή/και δικηγόροι εκ μέρους τους, ενδεχομένως να προέβησαν σε ψευδή δήλωση ως προς τον τόπο διαμονής τους.


• Σχεδόν για κανένα αγοραπωλητήριο έγγραφο δεν έγινε η μεταβίβαση παρότι πέρασαν πολλά χρόνια. Πολλά εξ αυτών ακυρώθηκαν με τρόπο που δεικνύει ενδεχόμενες εικονικές πράξεις.


• Σχεδόν όλες οι πράξεις αγοραπωλησιών ακινήτων έγιναν μεταξύ συγκεκριμένων εταιρειών που συνδέονται μεταξύ τους. Τούτο ενισχύει το ενδεχόμενο πολλές περιπτώσεις πωλήσεων να αφορούν εικονικές πράξεις.

Την ίδια ημέρα που εκδώσαμε την έκθεσή μας, ο Γενικός Εισαγγελέας, ο οποίος μια ημέρα προηγουμένως μας είχε καλέσει να μην δημοσιοποιήσουμε την έκθεση, με ανακοίνωσή του εξέφρασε την άποψη ότι το περιεχόμενό της υπερέβαινε τις συνταγματικές εξουσίες του Γενικού Ελεγκτή.

Επίσης, την επομένη ημέρα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος δήλωσε τα ακόλουθα:

«Αναφερόμενος στη χθεσινή δημοσιοποίηση «έκθεσης» του Γενικού Ελεγκτή επιθυμώ να επισημάνω τα ακόλουθα:

1. Για πολλοστή φορά, ο εν λόγω αξιωματούχος εκτρέπεται, παραβιάζει διατάξεις του Συντάγματος, περιφρονεί και υποσκάπτει άλλους θεσμούς, και η εν γένει ανάρμοστη συμπεριφορά του πλήττει το κύρος, την αξιοπιστία και την ανεξαρτησία του θεσμού που κλήθηκε να υπηρετήσει.


2. Η δημοσιοποιηθείσα «έκθεση» κατά παράβαση των γνωματεύσεων του Γενικού Εισαγγελέα υπερβαίνει τις συνταγματικές του αρμοδιότητες, παρεμβαίνει ανεπίτρεπτα στην οιονεί δικαστική εξουσία της ανεξάρτητης ερευνητικής επιτροπής και αποπειράται να προκαταλάβει τα πορίσματά της, περιφρονώντας το ήθος και την ακεραιότητα των προσωπικοτήτων που την αποτελούν.


3. Για λόγους εξόφθαλμης σκοπιμότητας, η «έκθεση» είναι αντίθετη με κάθε αρχή δικαίου, βασίζεται σε υποθέσεις και ανεπιβεβαίωτα στοιχεία και βρίθει ανακριβειών, διαστρεβλωτικών και αντιφατικών ισχυρισμών, και καταλήγει σε εσκεμμένως αυθαίρετα συμπεράσματα.

Το χείριστο, καθ΄ υπέρβαση εξουσίας αποδίδει πιθανές εγκληματικές πράξεις ή προθέσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο ή σε νυν και πρώην Υπουργούς.

Θέλω να καταστήσω σαφές πως η ανοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης στον λαϊκισμό και την πολιτικοποίηση ενός ανεξάρτητου θεσμού δεν είναι πλέον δυνατόν να συνεχιστεί.»

Κατά τη συζήτηση της πάνω ειδικής έκθεσης ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου στις 10.12.2020, ο Υπουργός Εσωτερικών ανάφερε ότι οι τοποθετήσεις του Γενικού Ελεγκτή είναι άκρως πολιτικές και όχι τεχνοκρατικές, για θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Ειδικά για την πολιτογράφηση των 64 προσώπων που σχετίζονταν με την εταιρεία «Α», έκανε λόγο για στοχοποίηση του τότε Υπουργού Εσωτερικών και ότι για την εμπλοκή ιδιωτικής εταιρείας συμφερόντων του, θα έπρεπε να παρουσιαστούν τεκμήρια, διαφορετικά θα παρέμενε εκτεθειμένος ο Γενικός Ελεγκτής.

Στις 16.12.2020 ο Υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι τo Υπουργείο του προέβη σε ενδελεχή μελέτη των ευρημάτων της ειδικής έκθεσής μας ημερ. 27.11.2020, ότι αυτά κρίνονται ως εντελώς παραπλανητικά και ανακριβή, και ότι βρίθουν αναληθειών και συμπερασμάτων που ουδόλως ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Κατηγόρησε επίσης την Ελεγκτική Υπηρεσία ότι, με τις ενέργειές της, οι οποίες εξάγουν λανθασμένα συμπεράσματα, στοχοποιεί πρόσωπα, εκθέτει τους ίδιους τους επενδυτές οι οποίοι βλέπουν τις εταιρείες τους να διασύρονται μέσα από σκανδαλολογία και να αποτελούν πεδίο πολιτικών αντιπαραθέσεων, αλλά παράλληλα εκθέτει και την ίδια τη χώρα πλήττοντας σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της.

Έκθεση αρ. ΥΦΤ/01/2021

Στις 26.2.2021 εκδώσαμε ειδική έκθεση για το Υφυπουργείο Τουρισμού η οποία περιλάμβανε αναφορά σε πολιτογραφήσεις οκτώ προσώπων που σχετίζονταν με το Παραχωρησιούχο της Μαρίνας Αγίας Νάπας, εκ των οποίων τα τρία πρόσωπα εμπίπτουν στην περίοδο που καλύπτουν οι όροι εντολής της Ερευνητικής Επιτροπής. Η πολιτογράφηση έγινε χωρίς να πληρούνται τα επενδυτικά κριτήρια, με πάροχο το δικηγορικό γραφείο στο οποίο έχουν συμφέρον οι θυγατέρες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επίσης, ένας εκ των Διευθυντών του Παραχωρησιούχου είναι πρόσωπο από το οικογενειακό περιβάλλον του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Στις 12.4.2021 ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, σχολιάζοντας την έκθεση, κατηγόρησε τον Γενικό Ελεγκτή ότι ξεφεύγει των αρμοδιοτήτων του. Στις 15.4.2021 ο Υπουργός Εσωτερικών ανάφερε ότι για τους πολιτογραφηθέντες της Μαρίνας Αγίας Νάπας η Κυβέρνηση ακολούθησε τον ίδιο τρόπο χειρισμού όπως με το Καζίνο και την εταιρεία «Α» και πρόσθεσε πως, το να υποστηρίζουν τώρα κάποιοι ότι έπρεπε να μην είχαν δοθεί διαβατήρια σε επενδυτές γιατί έλειπε το πιστοποιητικό διευθυντών, ή ότι δεν πληρούνταν εκείνη τη στιγμή τα οικονομικά κριτήρια, δείχνει την πρόθεση αυτών που κάνουν τον έλεγχο.

2. Η θέση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ως προς το έργο της Ερευνητικής Επιτροπής

Με ανακοίνωσή μας στις 24.10.2020 εξηγήσαμε ότι οι σκοπούμενοι έλεγχοι της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι διαφορετικής φύσεως από το αντικείμενο έρευνας της Ερευνητικής Επιτροπής που διορίστηκε μετά την έναρξη του δικού μας ελέγχου, το έργο της οποίας σεβόμαστε απόλυτα.

Τη χρησιμότητα της Ερευνητικής Επιτροπής τονίσαμε και σε ανακοίνωσή μας στις 26.10.2020, στην οποία εκφράσαμε επίσης την άποψη ότι το έργο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και της Ερευνητικής Επιτροπής δεν είναι αμοιβαίως αποκλειόμενα, αλλά αντίθετα μπορεί να είναι συμπληρωματικά και να γίνονται χωρίς κανένα πρόβλημα, παράλληλα και ταυτόχρονα. Η ίδια αναφορά έγινε και σε πάρα πολλές δημόσιες παρεμβάσεις του εκπροσώπου Τύπου της Υπηρεσίας μας.

Στην κοινή δήλωση με τον Γενικό Εισαγγελέα ημερ. 4.11.2020, ο Γενικός Ελεγκτής επανέλαβε τον σεβασμό του στο έργο της Ερευνητικής Επιτροπής και την εκπεφρασμένη βούληση και ετοιμότητα της Υπηρεσίας του να συνδράμει στο έργο αυτό, αν τούτο ζητηθεί από την Επιτροπή, και την προθυμία του να καταθέσει την έκθεση που είχε τότε ετοιμαστεί για τις 5 περιπτώσεις πολιτογραφήσεων καθώς επίσης και οποιαδήποτε άλλα σχετικά στοιχεία ή Εκθέσεις.

3. Η ενδιάμεση Έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής

Ο Γενικός Ελεγκτής έδωσε πολύωρη κατάθεση ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής την 1η Δεκεμβρίου 2020. Οι πολύ κριτικές ερωτήσεις, με έντονο το στοιχείο αμφισβήτησης, που υποβλήθηκαν από όλα τα μέλη της Επιτροπής προς τον Γενικό Ελεγκτή, καθιστούν ακόμη πιο σημαντικό το πόρισμα της Επιτροπής αφού είναι προφανές ότι, για να καταλήξει η πλειοψηφία των μελών σε αυτό, είχε αφετηρία μία εντελώς διαφορετική θέση. Συνεπώς, τα συμπεράσματά τους δεν προέκυψαν αβίαστα αλλά μετά από σοβαρό προβληματισμό.

Τούτο ενισχύεται και από την αναφορά στις σελ. 72-74 του πορίσματος, από τις οποίες προκύπτει ότι αρχικά (τουλάχιστον μέχρι τις 12.1.2021, δηλαδή 4 μήνες μετά τον διορισμό τους) η πλειοψηφία της Επιτροπής (με κάποια επιφύλαξη του μέλους κ. Π. Ιωάννου) είχε υιοθετήσει τη θέση ότι δήθεν οι πολιτογραφήσεις επενδυτών δεν συνιστούν διοικητικές πράξεις (αλλά «ιδιότυπες» αποφάσεις). Η θέση αυτή, εάν τελικά υιοθετείτο, θα οδηγούσε σε εντελώς διαφορετικό συμπέρασμα ως προς τη νομιμότητα χιλιάδων πολιτογραφήσεων, αλλά και γενικά ως προς την υποχρέωση του Υπουργικού Συμβουλίου να σέβεται και να τηρεί τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, όπως είναι η αρχή της νομιμότητας, η αρχή της αμεροληψίας, η ορθή άσκηση της διακριτικής εξουσίας (που καθορίζει και τι εστί κατάχρηση εξουσίας), η υποχρέωση αιτιολογίας των διοικητικών πράξεων κ.λπ.

Η εγκατάλειψη στην πορεία από την πλειοψηφία της Επιτροπής των θέσεων αυτών (με μόνη εξαίρεση το μέλος της Επιτροπής, Βοηθό Γενικού Ελεγκτή, κ. Κ. Κυριάκου που για τους δικούς του λόγους παρέμεινε μέχρι τέλους προσκολλημένος σε αυτές), θέσεων που προφανώς αποτελούσαν νομικούς ακροβατισμούς, αποτελούν σοβαρή ένδειξη ότι οι εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που είχαν προηγηθεί, ενδεχομένως και η δημόσια συζήτηση των θεμάτων αυτών που προκλήθηκε μετά τη δημοσίευση των εκθέσεών μας, συνέβαλαν θετικά στη διαμόρφωση ορθών και ασφαλών συμπερασμάτων από την πλειοψηφία της Επιτροπής.

Η πιο πάνω διαπίστωση καταρρίπτει, κατά την άποψή μας, τον ισχυρισμό ότι η εκ μέρους της Υπηρεσίας μας παράλληλη διεξαγωγή ελέγχου ή/και η δημοσιοποίηση των εκθέσεών μας μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά το έργο της Ερευνητικής Επιτροπής. Αν υπήρξε κάποιος επηρεασμός, αυτός με βεβαιότητα ήταν θετικός, εάν το ζητούμενο ήταν η διαπίστωση των πραγματικών γεγονότων και η κατάληξη σε ορθά και ασφαλή συμπεράσματα.

Επίσης, από το εκτενές και καλά δομημένο και τεκμηριωμένο ενδιάμεσο πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής, μπορούν, έστω και στο βαθμό που αυτό έχει δημοσιοποιηθεί, να εξαχθούν τα ακόλουθα συμπεράσματα που αφορούν την Υπηρεσία μας:

(α)     Υπήρξε πλήρης επιβεβαίωση των ευρημάτων της Υπηρεσίας μας που αφορούν τις δεκάδες παράνομες πολιτογραφήσεις δήθεν διευθυντικών στελεχών της εταιρείας «Α», της εταιρείας που διαχειρίζεται το καζίνο θέρετρο και της εταιρείας που σχετίζεται με την Μαρίνα Αγίας Νάπας. Αυτό αποτελεί την καλύτερη απάντηση στην Κυβέρνηση που επιχείρησε να απαξιώσει με σκαιό τρόπο τις εκθέσεις μας και να αποδώσει στον Γενικό Ελεγκτή ανάρμοστη συμπεριφορά, εκτροπή από τα συνταγματικά πλαίσια, πολιτικά κίνητρα και σκοπιμότητες.

Είναι πλέον σαφές ότι η παραχώρηση υπηκοοτήτων ορισμένα χρόνια μετά τη λήψη απόφασης και την έναρξη υλοποίησης μιας επένδυσης, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κίνητρο για την επένδυση, ειδικά όταν αυτό αφορά πρόσωπα που ουδέποτε εργάστηκαν στην Κύπρο ως διευθυντές και γίνεται παράνομα και με αδιαφάνεια. Προφανώς δε, επ’ ουδενί επιτρέπεται να χρησιμοποιείται η υψίστη έννοια του δημοσίου συμφέροντος ως Κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τη συγκάλυψη παρανομιών.

(β)     Υπήρξε πλήρης επιβεβαίωση των ευρημάτων της Υπηρεσίας μας που αφορούν τις παράνομες και καθ’ υπέρβαση εξουσίας πολιτογραφήσεις των μελών της οικογένειας χιλιάδων πολιτογραφηθέντων αλλοδαπών και της διαπίστωσής μας ότι, σε πολλές περιπτώσεις, τούτο χρησιμοποιήθηκε ως δούρειος ίππος για την πολιτογράφηση προσώπων με προφίλ υψηλού κινδύνου.

(γ)     Πέραν των οδηγιών του τέως Υπουργού Εσωτερικών (νυν Υπουργού Οικονομικών) για επίσπευση της παράνομης πολιτογράφησης των 18 προσώπων συν 9 συγγενών τους που σχετίζονται με το καζίνο, ο ίδιος κατέθεσε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής ότι έδωσε οδηγίες για επίσπευση σε άλλες 9 περιπτώσεις που όπως ισχυρίστηκε «αφορούσαν διευκόλυνση επενδυτών κατόπιν τεκμηρίωσης για θέματα υγείας και άλλους ανθρωπιστικούς λόγους».

Ωστόσο, στη σελίδα 167 του Πορίσματος υπάρχει παραδοχή του ίδιου του Υπουργού για οδηγίες του για επίσπευση αίτησης μετά από παρέμβαση μητροπολίτη, που τελικά αφορούσε πρόσωπο σχετιζόμενο με καζίνο στα κατεχόμενα και λαθρεμπόριο τσιγάρων, αίτηση που τελικά απορρίφθηκε.

Επίσης, στις σελίδες 290 και 374 υπάρχει αναφορά σε περίπτωση η οποία αρχικά είχε απορριφθεί, αλλά τελικά όχι μόνο εγκρίθηκε αλλά προωθήθηκε κατ’ επίσπευση. Ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι αντιμετώπιζε ιατρικά προβλήματα που καθιστούσαν αδύνατη τη μετάβασή του στη Δημοκρατία ώστε να ληφθούν τα βιομετρικά του στοιχεία για σκοπούς έκδοσης άδειας παραμονής και ζήτησε όπως τα βιομετρικά του στοιχεία ληφθούν στην Πρεσβεία της Δημοκρατίας στη χώρα διαμονής του. Τελικά, ο αιτητής πολιτογραφήθηκε χωρίς καν να έχει άδεια παραμονής όπως απαιτούσαν τα εν ισχύι κριτήρια.

(δ)     Υπήρξαν από την Ερευνητική Επιτροπή ανάλογης φύσεως ευρήματα όπως αυτά της Υπηρεσίας μας για τους 5 φακέλους που είχαμε στα χέρια μας, όπως πολιτογράφηση προσώπων που δεν κατείχαν λευκό ποινικό μητρώο, δεν κατείχαν μόνιμη κατοικία, χωρίς να διασφαλίζεται η προέλευση των χρημάτων από το εξωτερικό, των οποίων η επένδυση μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλού κινδύνου για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, που ήταν πολιτικά εκτεθειμένο πρόσωπο, για τα οποία υπήρχε εκκρεμής διερεύνηση από την Interpol της χώρας καταγωγής του για αδικήματα οικονομικής φύσεως, ευρήματα που αφορούν στοιχεία δεικνύοντα την ύπαρξη μη υγιών συναλλαγών κ.λπ.

4. Σε σχέση με τα ευρήματα της παραγράφου (δ) πιο πάνω, η Ερευνητική Επιτροπή, έχουσα στα χέρια της χιλιάδες φακέλους και μεγάλο αριθμό υποστηρικτικού προσωπικού που τους διεξήλθε, παρήγαγε πολύ σημαντικό και αξιόλογο έργο το οποίο η Υπηρεσία μας, ενεργώντας σε δειγματοληπτική βάση, δεν θα μπορούσε εύκολα να παραγάγει σε τέτοια έκταση. Από την άλλη, η Ερευνητική Επιτροπή δεν εισήλθε στο ίδιο βάθος με την Ελεγκτική Υπηρεσία σε κάποιες πτυχές των περιπτώσεων που εξέτασε (π.χ. στα απορρέοντα φορολογικά θέματα) και αυτό είναι λογικό αφού οι έλεγχοι της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι διαφορετικής φύσεως από το αντικείμενο έρευνας της Ερευνητικής Επιτροπής.

Αυτό επιβεβαιώνει την κατ’ επανάληψη εκφρασθείσα θέση μας ότι το έργο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και της Ερευνητικής Επιτροπής δεν ήταν αμοιβαίως αποκλειόμενα, αλλά αντίθετα θα μπορούσε να είναι συμπληρωματικά και να γίνονται χωρίς κανένα πρόβλημα, παράλληλα και ταυτόχρονα, όπως δηλαδή είχε γίνει και με την Ερευνητική Επιτροπή για την κατάρρευση του Συνεργατισμού.

Τούτο, μαζί με την ανάγκη προάσπισης των συνταγματικών εξουσιών της Ελεγκτικής Υπηρεσίας καθώς και των θεμελιωδών αρχών ανεξαρτησίας που διέπουν τη δράση και λειτουργία της (για τις οποίες υπήρξε και η γνωστή παρέμβαση από τον INTOSAI που επιβεβαίωσε τις θέσεις μας), υπαγόρευαν την ανάγκη για απρόσκοπτη διεξαγωγή του ελέγχου που η Υπηρεσία μας είχε ξεκινήσει πριν διοριστεί η Ερευνητική Επιτροπή.

Με προσήλωση στις αρχές αυτές, με αντικειμενικότητα και επαγγελματισμό, η Ελεγκτική Υπηρεσία, στο πλαίσιο πάντα του Συντάγματος και των σχετικών νόμων, συνεχίζει απερίσπαστη το έργο εφ’ ω ετάχθη. Αυτή την περίοδο διεξάγεται έλεγχος στις πολιτογραφήσεις που εγκρίθηκαν μετά τη θέσπιση των νέων Κανονισμών στις 18.8.2020 και οι οποίες δεν εμπίπτουν στους όρους εντολής της Ερευνητικής Επιτροπής.

Όσον αφορά τον έλεγχο που είχαμε εξαγγείλει στις 28.8.2020 και ο οποίος δεν κατέστη δυνατό να ολοκληρωθεί λόγω της μη παραχώρησης πρόσβασης στους σχετικούς φακέλους, όταν μας δοθεί πρόσβαση στους φακέλους της περιόδου προ τις 18.8.2020, θα αποφασίσουμε αν θα ολοκληρωθεί ο έλεγχος όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί, ή αν θα υπάρξει διαφοροποίηση στο είδος και τη μορφή του ελέγχου που θα διεξαγάγουμε για εκείνη την περίοδο.

Αναμένουμε τώρα τη χωρίς καθυστέρηση αναζήτηση τυχόν ευθυνών στη βάση των ειδικών εκθέσεών μας και του πορίσματος της Ερευνητικής Επιτροπής.