Ένας οδηγός για το Κυπριακό - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τις συνομιλίες τις τελευταίες δεκαετίες

Πολιτικός Οδηγός για το κυπριακό πρόβλημα με βάση τα επίσημα έγγραφα και τα σχέδια λύσης ετοιμάστηκε από το Κυπριακό Φόρουμ Διαλόγου και βρίσκεται πλέον στη διάθεση του αναγνωστικού κοινού στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://libguides.cydialogue.org/politiki. Ο επισκέπτης της ιστοσελίδας μπορεί να πληροφορηθεί για όλα τα κεφάλαια του Κυπριακού, όπως η διακυβέρνηση και ο διαμοιρασμός εξουσίας, το εδαφικό, το περιουσιακό, η ασφάλεια και οι εγγυήσεις, και να γνωρίσει την ιστορική εξέλιξη των βασικών αρχών της διζωνικότητας, της δικοινοτικότητας, της πολιτικής ισότητας, της μίας και μόνης κυριαρχίας και διεθνούς προσωπικότητας.

Εκτός από το χρονολόγιο που συνοψίζει σε μερικά σλάιντ/slides την ιστορική πορεία του δικοινοτικού προβλήματος, ο πολιτικός οδηγός παρέχει στον αναγνώστη μια άκρως βοηθητική ταξινόμηση των βασικών κεφαλαίων του Κυπριακού και τον πληροφορεί για το περιεχόμενο των συνομιλιών μέσα από τη χαρτογράφηση και την παράθεση των επίσημων εγγράφων, των σχεδίων λύσης και των συγκλίσεων που έχουν επιτευχθεί διαχρονικά. Στόχος η κάλυψη του κενού γνώσης που υπάρχει στο θέμα του Κυπριακού και η συμβολή στην προσπάθεια επίτευξης ενός δομημένου διαλόγου για το πρόβλημα εντός της κάθε κοινότητας αλλά και μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Εξ ου και η τρίγλωσση έκδοση της σελίδας που σου προσφέρει υλικό στην ελληνική, την τουρκική και την αγγλική γλώσσα.

Επίσημα έγγραφα

Ο Πολιτικός Οδηγός προσφέρει στον αναγνώστη σημαντικά επίσημα έγγραφα για το κυπριακό πρόβλημα. Υπάρχουν για παράδειγμα:

• Οι Συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου.


• Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.


• Η επιστολή με τα 13 σημεία που παρέδωσε ο Μακάριος στον Φαζίλ Κιουτσιούκ.


• Το ψήφισμα 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη συγκρότηση της Ειρηνευτικής Δύναμης στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ).


• Η μονομερής ανακήρυξη του τουρκικού ομόσπονδου κράτους το 1975 και το ψήφισμα 367 του Συμβουλίου Ασφαλείας που ακολούθησε.


• Η Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου του 1977 με τα τέσσερα σημεία και η Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου του 1979 με τα δέκα σημεία.


• Τα ψηφίσματα 541 και 550 του ΟΗΕ που ακολούθησαν την απόφαση της τουρκοκυπριακής κοινότητας για μονομερή διακήρυξη ανεξάρτητου κράτους στο βόρειο τμήμα του νησιού.


• Το ψήφισμα 550 για τα Βαρώσια.


• Το αγγλοαμερικανοκαναδικό σχέδιο.


• Η Συμφωνία-Πλαίσιο Πέρεζ ντε Κουεγιάρ.


• Η Δέσμη Ιδεών Γκάλι.


• Τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι.


• Το σχέδιο Ανάν.


• Η Συμφωνία της 8ης Ιουλίου 2006 μεταξύ Τάσσου Παπαδόπουλου και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.


• Το έγγραφο με τις συγκλίσεις Χριστόφια – Ταλάτ.


• Η κοινή δήλωση Αναστασιάδη - Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου του 2014.


• Το Πλαίσιο Γκουτέρες.


• Η δήλωση του γ.γ. του ΟΗΕ μετά την ανεπίσημη συνάντηση των ηγετών στο Βερολίνο κ.ά.

 

Γραφική παράσταση με τα πιο σημαντικά έγγραφα, τις συμφωνίες και τα γεγονότα.



Το αγγλοαμερικανοκαναδικό σχέδιο

Ο Πολιτικός Οδηγός περιέχει το πρωτότυπο έγγραφο που παρέδωσε στις 10 Νοεμβρίου 1978 στον τότε υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Ρολάνδη ο Αμερικανός διπλωμάτης Μάθιου Νίμιτς, που εκείνη την εποχή διατελούσε ανώτερος σύμβουλος του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών. Γνωστό ως αγγλοαμερικανοκαναδικό σχέδιο λύσης του Κυπριακού. Μάλιστα στο έγγραφο μπορεί κάποιος να δει και τις σημειώσεις του ίδιου του υπουργού Εξωτερικών και τα υπογραμμισμένα σημεία. Συνεπώς, ο Πολιτικός Οδηγός θα μπορούσε να αποτελέσει πρωτογενή πηγή ακόμη και για μια επιστημονική μελέτη με θέμα το Κυπριακό.

Διζωνικότητα

Η περιήγηση στο ψηφιακό αρχείο οδηγεί σε πολύ ενδιαφέρουσες και σημαντικές ανακαλύψεις. Για παράδειγμα μαθαίνουμε την ιστορία του όρου «διζωνικότητα». Πότε τέθηκε για πρώτη φορά και ποιος γ.γ. του ΟΗΕ έκανε τη σχετική αναφορά στην έκθεσή του. Μάλιστα υπάρχει και το επίσημο έγγραφο όπου μπορεί κάποιος να διαβάσει τη διατύπωση και το σκεπτικό του γ.γ. του ΟΗΕ.

Πολιτική ισότητα

Ανακαλύπτουμε επίσης την ιστορία του όρου πολιτική ισότητα που κυριαρχεί στις συζητήσεις για το Κυπριακό σήμερα, αλλά και τον ορισμό που δόθηκε από τον γ.γ. του ΟΗΕ στην έκθεσή του με ημερομηνία 8/3/1990. Μάλιστα επισυνάπτεται και η σχετική έκθεση του γ.γ. του ΟΗΕ και μπορεί κάποιος με ένα κλικ να ανοίξει το έγγραφο και να το διαβάσει στα αγγλικά.

Θεματικά δελτία

Η μεγαλύτερη χρησιμότητα του Πολιτικού Οδηγού βρίσκεται στα θεματικά δελτία, όπου παρουσιάζονται με τρόπο οργανωμένο και ταξινομημένο βασικές αρχές και πτυχές του κυπριακού προβλήματος. Υπάρχει για παράδειγμα θεματικό δελτίο που «παρουσιάζει τη σύλληψη και εξέλιξη των αρχών της ομοσπονδίας, όπως της διζωνικότητας, της δικοινοτικότητας, της πολιτικής ισότητας, της μιας και μόνης κυριαρχίας, προσωπικότητας και ιθαγένειας, κατά τις διαδοχικές διαπραγματευτικές περιόδους. Καταγράφει τις συναφείς διατάξεις στη Δέσμη Ιδεών Γκάλι του 1992, το σχέδιο Ανάν του 2004, τις Συγκλίσεις 2008-2012 καθώς επίσης και στη διαπραγματευτική διαδικασία 2014-2017».

Επίσης, υπάρχει θεματικό δελτίο με τις κυριότερες διατάξεις αναφορικά με τη «Δομή του Κράτους» όπως έτυχαν διαπραγμάτευσης σε διαδοχικές περιόδους συνομιλιών. Καταγράφει ακόμη το καθεστώς των συνιστωσών πολιτειών και τη σχέση τους με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, καθώς και τη συνεργασία ανάμεσά τους, έτσι όπως καταγράφονται στη Δέσμη Ιδεών Γκάλι του 1992, στο σχέδιο Ανάν του 2004, στις συγκλίσεις 2008-2012 και στη διαπραγματευτική διαδικασία της περιόδου 2014-2017.

Άλλο θεματικό δελτίο παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο έτυχαν διαπραγμάτευσης και εξελίχθηκαν η εκτελεστική, η νομοθετική και η δικαστική εξουσία σε διαδοχικές διαπραγματευτικές περιόδους. Υπάρχει επίσης θεματικό δελτίο για τις αρμοδιότητες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των συνιστωσών πολιτειών, έτσι όπως διαμορφώθηκαν και εξελίχθηκαν κατά τις διάφορες φάσεις των συνομιλιών μέχρι το 2012. Το ίδιο και για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την αποτελεσματική συμμετοχή, το εδαφικό, το περιουσιακό κ.λπ.



Στη ιστοσελίδα https://libguides.cydialogue.org/politiki υπάρχουν αρκετές γραφικές παραστάσεις.



Πλαίσιο Γκουτέρες

Στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://libguides.cydialogue.org/politiki γίνεται μια πολύ καλή παρουσίαση του πλαισίου Γκουτέρες, με μια ταξινόμηση των έξι σημείων και του τρόπου που είδε το φως της δημοσιότητας. Δηλαδή η πρώτη στήλη περιγράφει το πλαίσιο Γκουτέρες με βάση την έκθεση του γενικού γραμματέα σχετικά με την αποστολή καλών υπηρεσιών του στην Κύπρο, (S/2017/814, 28 Σεπτεμβρίου 2017). Η δεύτερη στήλη παρουσιάζει το πλαίσιο Γκουτέρες, έτσι όπως έχει δημοσιευτεί στα ΜΜΕ. Η τρίτη στήλη αφορά την εκδοχή της ελληνοκυπριακής πλευράς και η τέταρτη αυτήν της τουρκοκυπριακής πλευράς.

Διαπραγματεύσεις 2014-17

Σε αυτή την πολύ βοηθητική ηλεκτρονική βιβλιοθήκη μπορεί ο αναγνώστης να μάθει για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στις συνομιλίες των ηγετών που διεξήχθησαν μεταξύ 2014-17, έτσι όπως αποτυπώνεται στην έκθεση του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβρη του 2017. Μάλιστα γίνεται μια ευανάγνωστη παρουσίαση της προόδου μέσα από τη μέθοδο της χαρτογράφησης των συγκλίσεων μέχρι το Κραν Μοντανά, που διευκολύνει τον αναγνώστη να αντιληφθεί πιο εύκολα και χωρίς μεγάλο κόπο την πρόοδο που επιτεύχθηκε στις συνομιλίες Αναστασιάδη - Ακιντζί, αλλά και τι εννοεί η ελληνοκυπριακή πλευρά όταν λέει ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να συνεχιστούν από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά.

Οικοδόμηση εμπιστοσύνης

Το ψηφιακό αρχείο που ετοιμάστηκε από τη γραμματεία του Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου με τη συμμετοχή Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων θα μπορούσε στο πλαίσιο της προσπάθειας οικοδόμησης εμπιστοσύνης να αποτελέσει την ύλη ενός κοινού μαθήματος στα σχολεία της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας, με στόχο την αλληλοκατανόηση και την επανένωση του νησιού.

Κυπριακό Φόρουμ Διαλόγου

Το Κυπριακό Φόρουμ Διαλόγου είναι μη κυβερνητική οργάνωση με δικοινοτική υπόσταση που άρχισε να σχηματίζεται το 2014, μετά και από τις παραινέσεις του γ.γ. του ΟΗΕ για την ανάπτυξη του διαλόγου μεταξύ των δύο κοινοτήτων σε επίπεδο κοινωνίας. Συγκεκριμένα, στις εκθέσεις του ο γ.γ. του ΟΗΕ τόνιζε συνεχώς την απουσία του ανεπίσημου διαλόγου μεταξύ των κοινοτήτων που θα μπορούσε να λειτουργήσει υποστηρικτικά προς τον επίσημο διάλογο που διεξαγόταν από τους ηγέτες. Έτσι άρχισε δειλά-δειλά να αναπτύσσεται ο διάλογος μεταξύ των οργανωμένων συνόλων και των κομμάτων της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας, με τη στήριξη του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP). Στην πορεία απέκτησε θεσμικό χαρακτήρα, αυτονομήθηκε και κατέληξε σε μια δικοινοτική μη κυβερνητική οργάνωση που ονομάστηκε Κυπριακό Φόρουμ Διαλόγου και στην οποία συμμετέχουν κόμματα, συντεχνίες, επιχειρηματικοί φορείς και οργανώσεις από τις δύο κοινότητες.

Σύμφωνα με τη διακήρυξη «το Κυπριακού Φόρουμ Διαλόγου έχει δημιουργηθεί για να εξυπηρετήσει την ανάγκη ύπαρξης ενός χωρίς αποκλεισμούς μόνιμου χώρου για δομημένο διάλογο και ανταλλαγή γνώσεων, μέσω του οποίου θα μπορούν να αντιμετωπιστούν ζητήματα και προκλήσεις κοινού ενδιαφέροντος. Μέσα από κοινό προβληματισμό, καθώς και οικοδόμηση συναινέσεων, πιστεύουμε πως ο διάλογος αυτός θα αντιμετωπίσει θέματα που σχετίζονται με το κυπριακό πρόβλημα, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο τη ροή πληροφοριών μεταξύ της ευρύτερης κοινωνίας και των ηγεσιών».

Όπως αναφέρει η διακήρυξη, στόχος του Κυπριακού Φόρουμ Διαλόγου είναι η λειτουργία του ως πλατφόρμας κατανόησης και συζήτησης απόψεων σε θέματα πολιτικού, κοινωνικοοικονομικού, πολιτιστικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα που αφορούν τους πολλαπλούς φορείς της κυπριακής κοινωνίας. Στοχεύει επίσης στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, στη δημιουργία κλίματος αλληλοκατανόησης και στην οικοδόμηση μιας κουλτούρας συνύπαρξης που να βασίζεται σε κοινές αξίες και στην αλληλεγγύη. «Ο ρόλος μας», σημειώνουν, «είναι να στηρίξουμε τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων καθώς και κάθε προσπάθεια για επίτευξη μιας αμοιβαία συμφωνηθείσας ομοσπονδιακής λύσης».