Δεν ξεμπερδεύουμε έτσι εύκολα με τον κορωνοϊό - Ο ΠΟΥ κτυπά το καμπανάκι

Δεν θα ξεμπερδέψουμε τόσο εύκολα με τον κορωνοϊό, αφού η απότομη χαλάρωση των μέτρων έφερε νέα δραματική αύξηση των κρουσμάτων, αφού αγγίξαμε ακόμη και τα 5 χιλιάδες κρούσματα σε μια ημέρα, ενώ την Παρασκευή είχαμε το υψηλότερο ποσοστό θετικότητας (7%) από τότε που εμφανίστηκε το πρώτο κρούσμα στην Κύπρο. Και η επιδημιολογική ομάδα ανησυχεί εκ νέου για τις αυξημένες νοσηλείες που έχουμε στα νοσοκομεία, αφού, όπως αναφέρουν συχνά, αυτό είναι το κριτήριο για να πάρουν νέα μέτρα. Πάντως, μέχρι στιγμής κανείς δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένος να εισηγηθεί μια περαιτέρω χαλάρωση των μέτρων, όπως ζητεί η ΟΕΒ, αφού θεωρούν πως είναι πολλά τα κρούσματα και η κατάσταση παρουσιάζεται ως ανησυχητική. Η επιδημιολογική ομάδα συνεδρίασε τη Δευτέρα εξετάζοντας την κατάσταση, υπό τον υπουργό Υγείας Μιχάλη Χατζηπαντέλα. Το μόνο σίγουρο μέχρι στιγμής είναι πως δύσκολα θα κάνουμε Πάσχα χωρίς τις μάσκες, ενώ μάλλον δύσκολα θα δούμε και περαιτέρω χαλάρωση ή και επιστροφή σε νέα μέτρα. «Σε φάσεις εξάρσεις της πανδημίας δεν χρειάζεται εφησυχασμός, αλλά ταυτόχρονα δεν χρειάζεται να μας πιάνει κι ο πανικός», δηλώνει στον «Π» το μέλος της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής, λέκτορας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, δρ Ζωή-Δωροθέα Πανά. Κατά την κυρία Πανά, οι φάσεις της πανδημίας δεν είναι συγκρίσιμες, αφού σε αυτή τη φάση που βρισκόμαστε τώρα έχουμε περισσότερα όπλα στα χέρια μας, ενώ έχουμε και μεγαλύτερα ποσοστά ατόμων που έχουν ολοκληρώσει το εμβολιαστικό τους κλίμα. «Έχουμε μεγαλύτερη γνώση για τον ιό, έχουμε πλέον και την εμπειρία και παρακολουθούμε τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας», δηλώνει, και αναφέρει πως το ποσοστό θετικότητας δεν πρέπει σε αυτή τη φάση να είναι ο μοναδικός παράγοντας για να λάβει κάποιος αποφάσεις. «Ναι μεν οφείλουμε να παρακολουθούμε τους δείκτες στην κοινότητα, ωστόσο βλέπουμε ταυτόχρονα πώς ανοίγει η ψαλίδα μεταξύ ατόμων που μολύνονται και αυτών που καταλήγουν σε νοσοκομεία, και αυτό είναι ένα καλό κριτήριο για να παρακολουθούμε την εικόνα της πανδημίας». Κατά την κυρία Πανά, οι νοσοκομειακοί δείκτες είναι πλέον το κριτήριο το οποίο δίνει πολύτιμες πληροφορίες, πόσοι πολίτες μπαίνουν με σοβαρή νόσηση και δείχνει έμμεσα για το τείχος ανοσίας.

Ζητά χαλάρωση η ΟΕΒ

Παρά την ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων, την Πέμπτη η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) έστειλε επιστολή στον υπουργό Υγείας, ζητώντας του την πλήρη άρση των περιορισμών, εκφράζοντας φόβους για μείωση εσόδων στις επιχειρήσεις και από τον πόλεμο, αφού η εισβολή στην Ουκρανία έφερε νέα πολλά προβλήματα στον κλάδο. «Η εξέλιξη της πανδημίας και ο αριθμός των νοσηλειών, παρά τα αυξημένα κρούσματα που παρουσιάζονται το τελευταίο διάστημα, αποδεικνύει ότι αυτή έχει πλέον διαφοροποιηθεί σε βαθμό που η διαχείρισή της δεν επιβάλλει τη λήψη αυστηρών μέτρων. Ήδη πολλά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν προχωρήσει σε πλήρη άρση των περιορισμών που επέβαλαν με στόχο τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και της αντιμετώπισης της Covid-19. Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) επαναφέρει την εισήγηση για άμεση κατάργηση όλων των περιοριστικών μέτρων που έχουν επιβληθεί στα πλαίσια της διαχείρισης της πανδημίας και συνεχίζουν να ισχύουν σήμερα». Για την επιδημιολογική ομάδα τα πράγματα φαίνεται πως δεν είναι τόσο απλά. «Προχωρήσαμε στη χαλάρωση των μέτρων, ωστόσο θα πρέπει να δούμε εκ νέου τα δεδομένα, ώστε να κρίνουμε την κατάσταση». Εκείνο που τονίζεται πάντως είναι πως δεν πρέπει να περαστεί το μήνυμα πως έχουμε ξεμπερδέψει με την πανδημία, αναφέρει η κυρία Πανά, ωστόσο αναφέρει πως εξετάζονται και άλλοι παράγοντες ψυχοκοινωνικοί όταν χαλαρώνουν τα μέτρα, και αυτό ήταν που έκρινε η επιδημιολογική ομάδα. «Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον ιό και να αντιληφθούμε πως η ατομική υπευθυνότητα παίζει μεγάλο ρόλο».

Καμπανάκι από ΠΟΥ

Παρά τη γενικότερη εικόνα πως έχουμε χαλαρώσει και είμαστε στο τέλος της πανδημίας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας φαίνεται να έχει διαφορετική γνώμη από εμάς και κατσαδιάζει τη χώρα μας (και όλη την Ευρώπη) για την απότομη χαλάρωση των μέτρων. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ήραν υπερβολικά απότομα τα μέτρα κατά της Covid και βρίσκονται αντιμέτωπες με σαφή αύξηση των κρουσμάτων της υποπαραλλαγής BA.2, δήλωσε την Τρίτη ο διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΠΟΥ Χανς Κλούγκε. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου από τη Μολδαβία όπου βρισκόταν, ο Χανς Κλούγκε δήλωσε ότι βρίσκεται «σε επιφυλακή» για την επιδημιολογική κατάσταση στην ευρωπαϊκή ήπειρο, προσθέτοντας ωστόσο ότι παραμένει «αισιόδοξος». Αυτήν τη στιγμή, ο αριθμός των κρουσμάτων της Covid αυξάνεται σε 18 από τις 53 χώρες της ζώνης του ΠΟΥ Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού. «Οι χώρες στις οποίες καταγράφουμε ιδιαίτερη αύξηση είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία», είπε. «Αυτές οι χώρες ήραν τους περιορισμούς απότομα, περνώντας από το επίπεδο του 'υπερβολικού' στο επίπεδο του 'ανεπαρκούς'», δήλωσε ο Χανς Κλούγκε. Ρωτώντας την κυρία Πανά αν φταίνε τα τεστ που έχουμε τόσο μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων, αναφέρει πως ποτέ δεν εξαρτώνται από μόνο έναν παράγοντα. «Είναι γεγονός πως επιλέξαμε ένα διαφορετικό μοντέλο και κάνουμε πολλά τεστ στην Κύπρο σε σχέση με άλλες χώρες, ωστόσο δεν φταίει μόνο αυτό που έχουμε τόσα πολλά κρούσματα, αφού παίζει ρόλο και η εποχικότητα που δεν βοηθάει και υπάρχει συγχρωτισμός, ενώ ενδεχομένως η άρση των περιορισμού να συνέπεσε με φάσεις εορτασμού», λέει η κυρία Πανά.

Μας παρέσυρε ο πόλεμος

Σε συνέντευξή του στο αμερικανικό δίκτυο CNBC, o Ραλφ Ρέιντγιες καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Αμβούργου, υπογραμμίζει ότι, καθώς μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, δεν δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα κρούσματα του κορωνοϊού που καταγράφονται στην γηραιά ήπειρο. Όμως, η κατάσταση θα αγριέψει όπως λέει, εξαιτίας της υποπαραλλαγής της «Oμικρον» BA.2. Ενδεικτικό παράδειγμα, όπως είπε, είναι η χώρα του. Η Γερμανία καταγράφει ημερησίως αριθμούς ρεκόρ: από 250.000 έως 300.000 νέα κρούσματα κορωνοιού σ' ένα 24ωρο. «Όλοι ελπίζαμε και περιμέναμε μια διαφορετική τροπή στις αρχές της άνοιξης», δήλωσε στο CNBC ο Ραλφ Ρέιντγιες, καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Αμβούργου. «Αλλά η κατάσταση στην Ευρώπη είναι λίγο ανώμαλη αυτή τη στιγμή, και στη Γερμανία… οι αριθμοί των κρουσμάτων είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο, και εξακολουθούν να αυξάνονται εδώ και αρκετό διάστημα», όπως επισημαίνει. Το γεγονός ότι «όλοι σκέφτονται και περιμένουν με κάποιο τρόπο ότι η πανδημία έχει τελειώσει σε συνδυασμό με την χαλάρωση των προστατευτικών μέτρων, δίνει στην υποπαραλλαγή BA.2 «μια πραγματικά καλή ευκαιρία να εξαπλωθεί με εξαιρετικά άγριο τρόπο σε πολλά μέρη της Ευρώπης». «Είναι δύσκολο να προβλεφθεί, αλλά προσωπικά πιστεύω ότι είναι πολύ πιθανό να συνεχίσει την «περιοδεία» της η υποπαραλλαγή ΒΑ.2 σε όλο τον κόσμο», πρόσθεσε. «Αυτό κάνουν συνήθως οι ιοί σε μια πανδημία».



Τέσσερις προτεραιότητες

Τις τελευταίες ημέρες, περισσότερα από 5,1 εκατ. νέα κρούσματα και 12.496 θάνατοι καταγράφηκαν στη ζώνη ΠΟΥ Ευρώπη, φέρνοντας το σύνολο των καταγεγραμμένων από την έναρξη της επιδημίας κρουσμάτων στα 194,4 εκατ. και τον αριθμό των νεκρών σε περισσότερο από 1,92 εκατ. Το πέμπτο κύμα στην Ευρώπη δεν φθάνει στο τέλος του και οι ειδικοί επικρίνουν τη «χαλαρότητα» των πολιτικών σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι οποίοι ήδη κατηγορούνται για εσπευσμένη άρση των περιοριστικών μέτρων κατά τη διάρκεια των προηγουμένων επιδημικών κυμάτων. «Αυτήν τη στιγμή είμαι αισιόδοξος, αλλά σε επιφυλακή», είπε ο Χανς Κλούγκε. Το θετικό στοιχείο είναι ότι «υπάρχει μεγάλο κεφάλαιο ανοσίας (...) είτε χάρη στον εμβολιασμό είτε χάρη στη νόσηση», είπε. Στη συνέχεια, «ο χειμώνας τελειώνει, και άρα οι άνθρωποι θα συνωστίζονται λιγότερο σε περιορισμένους εσωτερικούς χώρους». Πάντως χαρακτήρισε ως δεδομένη την εμφάνιση μιας νέας παραλλαγής του κορωνοϊού ο Χανς Κλούγκε, μιλώντας στον ΣΚΑΪ. Ο δρ Κλούγκε τόνισε η εμφάνιση μια νέας μετάλλαξης δεν πρέπει να προκαλεί ανησυχία εφόσον ο κόσμος συνεχίσει να πράττει το σωστό, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά, μεταξύ άλλων, στην προστασία των ευάλωτων ομάδων, αλλά και στην επαναφορά των περιοριστικών μέτρων εφόσον κριθεί απαραίτητο. Επίσης, ο διευθυντής Ευρώπης του ΠΟΥ έκανε λόγο για ένα ήρεμο καλοκαίρι, αλλά, όχι όπως είπε, στην περίπτωση που οι χώρες πάνε από το «όλα» στο «τίποτα».

Απειλή οι μεταλλάξεις

«Η αυξημένη μεταδοτικότητα της Όμικρον 2 είναι ήδη εκτός ανταγωνισμού και αντικαθιστά την Όμικρον, και είναι πιθανό να δημιουργηθούν παρόμοια κύματα μόλυνσης καθώς άλλες παραλλαγές θα εμφανίζονται. Όσο ο ιός συνεχίζει να εξαπλώνεται και να πολλαπλασιάζεται, ιδιαίτερα σε πληθυσμούς που είναι υποεμβολιασμένοι ή όπου η ανοσία που προκαλείται από το εμβόλιο εξασθενεί, θα δημιουργήσει νέες παραλλαγές και αυτές θα παραμείνουν μια συνεχής απειλή, ακόμη και για εκείνες τις χώρες με υψηλά ποσοστά εμβολιασμού. Το να ζεις με ασφάλεια με τον κορωνοϊό δεν σημαίνει να αγνοείς τον ιό και να ελπίζεις ότι θα εξαφανιστεί για πάντα», τονίζει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πολυτεχνείο της Κρήτης, Γιώργος Ατσαλάκης στην ιστοσελίδα iefimerida, ο οποίος σε νέα έρευνα που παρουσιάζει με δεδομένα απ' όλη την Ευρώπη δείχνει πως η παραλλαγή Όμικρον ξεπέρασε την παραλλαγή Δέλτα σε κρούσματα και η Όμικρον 2, είναι 1,5 φορά πιο μεταδοτική από το αρχικό στέλεχος της Όμικρον. Σημειώνεται ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει επίσης σημειώσει ότι το στέλεχος BA.2 διαφέρει από το BA.1 στη γενετική του αλληλουχία, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων διαφορών αμινοξέων στην πρωτεΐνη ακίδας και σε άλλες πρωτεΐνες που θα μπορούσαν να του δώσουν πλεονέκτημα έναντι του αρχικού Όμικρον. Οι μελέτες συνεχίζονται για την κατανόηση των λόγων αυτού του πλεονεκτήματος ανάπτυξης, αλλά τα αρχικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι η BA.2 φαίνεται εγγενώς πιο μεταδοτική από τη BA.1, η οποία επί του παρόντος παραμένει η πιο κοινή υποκατηγορία Όμικρον που έχει αναφερθεί. Αυτή η διαφορά στη μεταδοτικότητα φαίνεται να είναι πολύ μικρότερη από τη διαφορά μεταξύ BA.1 και Δέλτα.



Η νέα μάχη με τους Long Covid ασθενείς

Η οξεία φάση της πανδημίας μπορεί να υποχωρεί, ωστόσο έχει κάνει την εμφάνισή της μια νέα, πολύ σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία.  Μια απειλή, την οποία πολλοί επιστήμονες του κλάδου χαρακτηρίζουν ως το μεγαλύτερο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία μετά την οξεία λοίμωξη από κορωνοϊό. Μετά την ανάπτυξη και παραγωγή εμβολίων, αλλά και θεραπειών για την αντιμετώπιση της Covid, και μάλιστα σε χρόνο ρεκόρ, οι ερευνητές και οι φαρμακοβιομηχανίες στρέφονται πλέον στην εύρεση θεραπειών και για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της long Covid, τα οποία εμφανίζουν και ταλαιπωρούν εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν περάσει τη νόσο. Ήδη υπολογίζεται πως το 30% των ασθενών που έχουν νοσήσει με κορωνοϊό έχουν συμπτώματα και μετά τη νόσησή τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην Κύπρο αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι, γύρω στις 30.000 άνθρωποι παρουσιάζουν ένα ή περισσότερα συμπτώματα του «Long Covid». Αν και υπάρχουν διάφοροι ορισμοί, ο ορισμός του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας περιγράφει την κατάσταση long covid με αρκετή ακρίβεια: η κατάσταση που συνεχίζεται για περίπου τρεις μήνες μετά τα αρχικά συμπτώματα, σε άτομα με πιθανή ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη από SARS-CoV-2, διαρκεί για τουλάχιστον δύο μήνες, και δεν μπορεί να εξηγηθεί από άλλη διάγνωση. Συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν κούραση, δύσπνοια, γνωσιακές διαταραχές (πχ.διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης) και άλλα που γενικά επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανισθούν μετά την ανάρρωση από το οξύ επεισόδιο Covid-19 και μπορεί να έχουν διακύμανση στον χρόνο, ή να επανεμφανίζονται. Η Long Covid μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε ηλικία. Μελέτες δείχνουν ότι είναι λιγότερο συχνή σε παιδιά και συχνότερη σε άτομα ηλικιωμένα, σε άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και σε άτομα που νοσηλεύθηκαν με σοβαρή οξεία νόσο Covid-19. Η Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου ανακοίνωσε τη δημιουργία του δικτύου «Long-Covid Cyprus» και η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια γίνεται μέσω Facebook. Η ομάδα έχει στόχο τη στήριξη ασθενών με προβλήματα μετά από νόσηση με Covid-19, την ενημέρωση του κοινού και της πολιτείας για την κατάσταση «Long Covid», και τη διεκδίκηση πρωτοβουλιών ιατρικής υποστήριξης και έρευνας για τη «Long Covid» στην Κύπρο. Η ομάδα, η οποία συμπορεύεται με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο «Long Covid Europe», θα επιδιώξει συνεργασία με την πολιτεία και με κοινωνικούς, ιατρικούς και επιστημονικούς εταίρους και οργανισμούς, ώστε να εξασφαλισθούν οι στόχοι της που δεν είναι άλλοι από την βελτίωση της ποιότητας υγείας και ζωής των συνανθρώπων μας με «Long Covid». Για την επιτυχία της προσπάθειας, κρίνεται απαραίτητη η συμμετοχή όσο το δυνατό περισσότερων πολιτών οι οποίοι μπορούν να εγγραφούν ως μέλη στο κυπριακό δίκτυο, είτε ως ασθενείς, είτε ως επαγγελματίες υγείας, ή ακόμα και ως απλοί εθελοντές. Η ΟΣΑΚ καλεί όλα τα άτομα που έχουν περάσει από την εμπειρία του κορωνοϊού να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο της μελέτης της ΟΣΑΚ που βρίσκεται σε εξέλιξη (https://www.research.net/r/imrunic21Aw041s042 ), το οποίο και αποτελεί ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία «αρχείου» Long-Covid στην Κύπρο. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου γίνεται ανώνυμα.

Μετά την ανάπτυξη και παραγωγή εμβολίων, αλλά και θεραπειών για την αντιμετώπιση της Covid, και μάλιστα σε χρόνο ρεκόρ, οι ερευνητές και οι φαρμακοβιομηχανίες στρέφονται πλέον στην εύρεση θεραπειών και για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της long Covid, τα οποία εμφανίζουν και ταλαιπωρούν εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν περάσει τη νόσο. Οι μεγάλοι φαρμακευτικοί όμιλοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που κυκλοφόρησαν αντιιικά χάπια και μονοκλωνικά αντισώματα για την Covid, έχουν έρθει σε επαφή με ερευνητές για το πώς να στοχεύσουν τη νόσο, όπως μεταδίδει το Reuters. Εταιρείες όπως η GlaxoSmithKline, η Vir Biotechnology και η Humanigen επιβεβαίωσαν ότι είχαν μιλήσει με ερευνητές σε δοκιμές που χρησιμοποιούν τις τρέχουσες θεραπείες τους κατά της long Covid. Άλλες, συμπεριλαμβανομένης της Pfizer και της Roche δήλωσαν ότι ενδιαφέρονται, χωρίς να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το σχεδιασμό τους.