Ορεινές κοινότητες: Στον αστερισμό του μαρασμού και της εγκατάλειψης

*φωτογραφία από τον Κάτω Αμίαντο

Της Σοφίας Λαζαρή

Οι ορεινές περιοχές της Κύπρου, εδώ και χρόνια βρίσκονται σε τροχιά εγκατάλειψης και μαρασμού. Η επί σειρά ετών αδυναμία του κράτους να στηρίξει τις περιοχές αυτές, αναπτύσσοντας τις κατάλληλες υποδομές και υπηρεσίες, έχει οδηγήσει στην δημιουργία σωρείας προβλημάτων που απομακρύνουν χρόνο με τον χρόνο όλο και περισσότερο τους κατοίκους από τις κοινότητες αυτές. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την αστυφιλία που έγινε μάστιγα τα τελευταία χρόνια, έχουν πλήξει σημαντικά τα ορεινά μας χωριά, τα οποία παλεύουν με όσες δυνάμεις τους έχουν απομείνει να κρατηθούν στην ζωή.

Οι κοινοτάρχες των ορεινών περιοχών, Αμιάντου, Πελενδριού και Αγρού, όπως επίσης και των ημιορεινών, Τριμίκλινης και Λάνιας, μίλησαν στον politis.com.cy για τις περιοχές τους και τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν, ζητώντας από το κράτος την απαραίτητη στήριξη.

Συνοψίζοντας τα όσα δήλωσαν στον «Π», μερικά από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αφορούν την έλλειψη πραγματικών κινήτρων προσέλκυσης νέων ανθρώπων στις ορεινές κοινότητες, έλλειψη θέσεων εργασίας και υπηρεσιών, απουσία ουσιαστικής στήριξης προς τους ανθρώπους που διαμένουν στις περιοχές αυτές και στο συγκοινωνιακό.



Ο Αμίαντος των 118 κατοίκων

Η ορεινή κοινότητα Κάτω Αμιάντου η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 1 100 μέτρων και μόλις 15  λεπτά από το Τρόοδος, είναι μια από τις περιοχές η οποία βιώνει στο πετσί της την μείωση του πληθυσμού και την εγκατάλειψη. Τα πανέμορφο αυτό χωριό με την τεράστια ιστορία, απέμεινε πλέον με μόλις 118 κατοίκους - στην πλειονότητα τους άνθρωποι μεγάλης ηλικίας και λιγοστοί νέοι οι οποίοι προσπαθούν, παρά τις δυσκολίες, να κρατήσουν το χωριό τους ζωντανό.



*φωτογραφία από την σελίδα cyprusalive.com

Ο κοινοτάρχης της περιοχής, κ. Κρίτων Κυριακίδης, μιλώντας στο politis.com.cy, δήλωσε πως τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Αμίαντος είναι πολλά. «Ο Αμίαντος εγκαταλείπεται, όπως επίσης και πολλά άλλα χωριά της υπαίθρου», ανάφερε υπογραμμίζοντας την ανάγκη το κράτος να βοηθήσει τις ορεινές κοινότητες να κρατηθούν στην ζωή. «Πρέπει να δοθούν κίνητρα στους νέους, ώστε να επιστρέψουν στις ορεινές κοινότητες. Την ίδια στιγμή, εξίσου σημαντικό είναι όπως φτιαχτεί ο δρόμος προκειμένου να γίνει ευκολότερη η πρόσβαση στις πόλεις». Ο κ. Κυριακίδης τόνισε επίσης πως πρέπει να στηριχθούν και οι υφιστάμενοι κάτοικοι των ορεινών περιοχών, ώστε να «μην φύγουν και αυτοί», αυξάνοντας το κονδύλι θέρμανσης για τον χειμώνα και παραχωρώντας τους άλλα βοηθήματα.



Το Πελένδρι που γερνά

«Όταν δεν υπάρχει ανανέωση, υπάρχει και τέλος», δήλωσε με πίκρα ο κοινοτάρχης του Πελενδριού κ. Νίκος Πατσιάουρος, ο οποίος έκανε λόγο για μαρασμό της κοινότητας λόγω της μείωσης των νέων ανθρώπων. «Όταν η πλειοψηφία των κατοίκων σου είναι ηλικιωμένοι, καταντούν οι κοινότητες μας γηροκομεία, στα οποία δεν υπάρχει ανανέωση και ζωντάντια», ανάφερε χαρακτηριστικά.

Η εγκατάλειψη των ορεινών περιοχών, σύμφωνα με τον ίδιο, δημιουργεί πολλά προβλήματα καθώς επηρεάζει διάφορους τομείς της λειτουργίας μιας κοινότητας. «Τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία λειτουργούν με δυσκολία, δεν υπάρχουν δουλειές ενώ την ίδια στιγμή δεν μπορείς να επανδρώσεις τους πολιτιστικούς και αθλητικούς σου ομίλους». Επιπλέον, η απουσία νέων ανθρώπων δεν βοηθά ούτε και τις μικρές επιχειρήσεις που βρίσκονται στα χωριά, αφού «δεν υπάρχουν οικογένειες  και νέοι για να στηρίξουν τα εστιατόρια και τις καφετέριες».



Όσον αφορά την αντιμετώπιση που λαμβάνουν οι ορεινές κοινότητες από πλευράς του κράτους, ο κοινοτάρχης του Πελενδριού δήλωσε πως δεν είναι ικανοποιητική. «Διαχρονικά καμία κυβέρνηση δεν στάθηκε δίπλα από τις ορεινές κοινότητες όπως θα έπρεπε, προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα που τις ταλανίζουν».

Σύμφωνα με τον ίδιο, «δεν δίνονται πραγματικά κίνητρα για να έρθει να μείνει ένα ζευγάρι στην ύπαιθρο ενώ την ίδια στιγμή ούτε οι άνθρωποι που μένουν ήδη στα ορεινά, στηρίζονται όπως θα έπρεπε από το κράτος».

Ερωτηθείς για το τι πρέπει να γίνει προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση, ο κοινοτάρχης Πελενδριού υπογράμμισε την ανάγκη να επιλυθεί το συγκοινωνιακό πρόβλημα. «Εδώ και χρόνια αγωνιζόμαστε για το δρόμο Λεμεσού – Σαιττά. Άρχισε η κατασκευή του πριν από λίγο καιρό, αλλά θα αργήσει πολύ να τελειώσει. Μέχρι τότε, ποιοι θα μείνουν;». Την ίδια στιγμή, οι κάτοικοι του χωριού οι οποίοι πηγαινοέρχονται στις πόλεις για δουλειά, βρίσκονται επίσης «αντιμέτωποι με την ακρίβεια  των καυσίμων», με το κ. Πατσιάουρο να αναφέρει πως «στο τέλος θα φύγουν και αυτοί».

Τόνισε επίσης την ανάγκη να δοθούν πραγματικά κίνητρα που θα προσελκύσουν νέους ανθρώπους στις ορεινές περιοχές ενώ την ίδια στιγμή χαρακτήρισε το υφιστάμενο σχέδιο χορήγησης για την πρώτη κατοικία ως “δώρο-άδωρο”, αφού «όταν είσαι εκτός οικιστικής ζώνης δεν γίνετε αποδεκτή η αίτηση σου». Σχολιάζοντας επίσης την συζήτηση που γίνεται για την αύξηση του ΦΠΑ από 4% σε 19% για σπίτια πέραν των 140 τετραγωνικών μέτρων, ανάφερε πως η κατάσταση θα γίνει ακόμη χειρότερη.

Ο κ. Πατσιάουρος υπογράμμισε επίσης στην ανάγκη να υπάρξει αποκέντρωση των θέσεων εργασίας από τις πόλεις και η μεταφορά ορισμένων υπηρεσιών στην ύπαιθρο, προκειμένου να δημιουργηθούν δουλειές για τους κατοίκους.



Ο Αγρός το παλεύει, αλλά...

Η κοινότητα Αγρού από πλευράς της, το παλεύει ακόμα καθώς εδώ και αρκετά χρόνια παραμένει σταθερή στους 800 κατοίκους, με τον κοινοτάρχη, κ. Αντώνη Τσολάκη, ωστόσο να δηλώνει πως «προσπαθούμε με νύχια και με δόντια να κρατηθούμε, αν και τα προβλήματα είναι πάρα πολλά».



Τα κυριότερα προβλήματα σύμφωνα με τον ίδιο, αποτελούν οι συγκοινωνίες, η έλλειψη θέσεων εργασίας και η στέγαση.

Αναφερόμενος μάλιστα στο στεγαστικό σχέδιο που εξήγγειλε η κυβέρνηση, δήλωσε πως αν και “αρκετά καλό” παρουσιάζει προβλήματα όσον αφορά τις ορεινές περιοχές. «Ό,τι δεν είναι μέσα στην οικιστική ζώνη, δεν το εγκρίνουν. Δεν μπορούν όλα τα σπίτια όμως να είναι μέσα στον πυρήνα του χωριού», σημείωσε αναφέροντας επίσης πως προβλήματα προκύπτουν και με το καθορισμένο υψόμετρο.

Ο κ. Τσολάκης, υπογράμμισε επίσης την ανάγκη να φτιαχτεί το οδικό δίκτυο προκειμένου να γίνουν πιο σύντομες οι διαδρομές από και προς τις πόλεις. «Με αυτό τον τρόπο, δεν θα προβληματίζει κάποιον που σκέφτεται να μετακομίσει σε μια ορεινή περιοχή, η απόσταση».

Επιπλέον, ο κοινοτάρχης Αγρού θεωρεί σημαντικό όπως ενισχυθούν τα επιδόματα των ορεινών περιοχών, τόσο για να βοηθηθούν οι υφιστάμενοι κάτοικοι, όσο και για να δοθούν περαιτέρω κίνητρα σε νέους να επιστρέψουν στις ορεινές κοινότητες”. «Το κράτος πρέπει να βοηθήσει τα χωριά μας και να διευκολύνει τα νεαρά ζευγάρια να χτίσουν στα χωριά και όχι να τα δυσκολεύει με καθυστερήσεις, απαιτήσεις κ.α».



Άλλη εικόνα σε Λάνια και Τριμίκλινη γιατί όπου υπάρχουν υπηρεσίες, υπάρχει και ζωή

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλές κοινότητες στα ορεινά, φαίνεται να μην επηρεάζουν ιδιαίτερα τις περιοχές που βρίσκονται πιο κοντά στις πόλεις και παρέχουν στους κατοίκους τους βασικές υπηρεσίες.

Συγκεκριμένα, μιλώντας στο politis.com.cy, οι κοινοτάρχες των κοινοτήτων Λάνιας, κ. Μιχάλης Παπαελισσαίος και Τριμίκλινης,κ. Αντρέας Ορφανού, δήλωσαν πως η αρνητική εικόνα της γήρανσης και μείωσης του πληθυσμού τους που παρατηρείτο τα προηγούμενα χρόνια, πλέον ανατρέπεται.

Μάλιστα όπως σημείωσε ο κ. Παπαελισσαίος, «ούτε εμείς δεν περιμέναμε μια τέτοια αύξηση».



*Λάνια - φωτογραφία από την σελίδα allaboutlimassol.com

Το φαινόμενο αυτό, σύμφωνα με τους δύο κοινοτάρχες, οφείλεται κυρίως στο βαρύ κόστος ζωής στις πόλεις, το οποίο αναγκάζει πολλές φορές τους πολίτες στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων. Εξίσου σημαντικό, αποτελεί και το γεγονός ότι τα χωριά αυτά απέχουν μόλις 20 λεπτά από την Λεμεσό, παρέχουν στους κατοίκους του βασικές υπηρεσίες όπως τράπεζα, ιατρικό κέντρο, υπεραγορές, φαρμακεία, ενώ τα παιδιά έχουν την δυνατότητα να πηγαίνουν στο Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Τριμίκλινης.

«Χωρίς αμφιβολία, ο κυριότερος λόγος για τον οποίο πολίτες επιλέγουν να εγκατασταθούν στα χωριά μας είναι το ότι βρισκόμαστε κοντά στην πόλη. Είχαμε περιπτώσεις οικογενειών που έμεναν πιο ψηλά στα ορεινά και επέλεξαν να κατέβουν στο ενδιάμεσο», ανάφερε ο κοινοτάρχης Λάνιας.



*Τριμίκλινη - φωτογραφία από την σελίδα allaboutlimassol.com

Ερωτηθείς σε σχέση με άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δύο κοινότητες, ο κ. Παπαελισσαίος, επεσήμανε την ανάγκη να ενισχυθεί το επίδομα θέρμανσης που λαμβάνουν οι κάτοικοι των κοινοτήτων. «Σοφή η σκέψη του κράτους να παραχωρήσει ένα έξτρα επίδομα. Ωστόσο, δεν είναι επαρκές για όλο τον χειμώνα». Ο ίδιος επίσης ανάφερε πως η απόκτηση κατοικίας στα ορεινά είναι επίσης δύσκολη, καθώς το στεγαστικό σχέδιο που εξήγγειλε η κυβέρνηση, «αν και προσιτό”,  έχει κάποια πρακτικά κολλήματα για τις περιοχές αυτές που δεν το καθιστούν “επαρκές”.

• Σε επόμενο μας ρεπορτάζ, οι θέσεις του Επιτρόπου Ορεινών Περιοχών και άλλων φορέων.