Δρ Μιχαήλ και Μ. Δρουσιώτης αναλύουν τα αίτια και τις επιπτώσεις του πληθωρισμού

"Πιο επίμονος από το αναμενόμενο" ο πληθωρισμός, όπως τον περιέγραψε αρχές Φεβρουαρίου 2022 η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, στην Κύπρο ήταν 5,4% τον Ιανουάριο, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας και δεν αναμένεται να αναπροσαρμοστεί παρά από το επόμενο έτος, σύμφωνα με ειδικούς. Η άνοδος στις τιμές των καυσίμων, οι ανατιμήσεις για σειρά άλλων προϊόντων, πώς ο πολίτης βιώνει την άνοδο του πληθωρισμού, αλλά και πότε θα υποχωρήσει, είναι ερωτήματα στα οποία δίνουν απαντήσεις με δηλώσεις στο ΚΥΠΕ ο Δρ Μιχάλης Μιχαήλ, καθηγητής Διεθνούς Εμπορίου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Καταναλωτών Μάριος Δρουσιώτης.

Πού οφείλεται η ακρίβεια

Στην αύξηση των τιμών των μεταλλευμάτων, των καυσίμων και του κόστους μεταφοράς, αποδίδει την ακρίβεια, ο Δρ Μιχάλης Μιχαήλ, μιλώντας στο ΚΥΠΕ.

Όπως ανέφερε, η πανδημία έφερε περιορισμό στη δαπάνη για υπηρεσίες και στροφή της κατανάλωσης προς διαρκή καταναλωτικά αγαθά. Αυτό οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης σε ορυκτά: Σίδηρο, χαλκό κ.λπ., με αποτέλεσμα να ανεβεί η τιμή τους.

Επιπλέον, τα λιμάνια που λειτουργούσαν ήδη στα όρια μέγιστης αντοχής τους πριν την πανδημία, δεν ήταν σε θέση να αυξήσουν τον ρυθμό εργασίας τους όταν αυξήθηκε η ζήτηση για μεταφορές, ανέφερε. Πρόσθεσε ότι η πανδημία οδήγησε σε αύξηση των καθυστερήσεων και μείωση των διαθέσιμων πλοίων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί αισθητά το κόστος μεταφοράς.

Τέλος, όσον αφορά την ενέργεια, ανέφερε ότι 2-3 χρόνια πριν την πανδημία οι επενδύσεις κυρίως στις ΗΠΑ σε εξόρυξη πετρελαίου από σχιστόλιθο είχαν μειωθεί, καθώς το κόστος ανά βαρέλι ήταν πολύ μεγάλο και σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές οδηγούσε σε ζημιές. Επομένως η πανδημία τους βρήκε με χαμηλή παραγωγή και μικρή ικανότητα να την αυξήσουν, όταν αυξήθηκε η ζήτηση. Από την άλλη οι χώρες του OPEC+ δεν αύξησαν την παραγωγή τους όταν αυξήθηκε η ζήτηση, για να διατηρήσουν ψηλά τις τιμές, πρόσθεσε.

Σημειώνεται ότι οι χώρες του OPEC συμφώνησαν στις 2 Φεβρουαρίου σε αύξηση της παραγωγής σε μόλις 400.000 βαρέλια την ημέρα. Επομένως δεν αναμένεται ουσιαστική πτώση στις τιμές του πετρελαίου στο άμεσο μέλλον, οι οποίες ακουμπούν πια τα 90 δολάρια το βαρέλι.

Επιπλέον, η αβεβαιότητα που προκαλεί η γεωπολιτική αστάθεια, συμβάλλει στην παραμονή των τιμών σε ψηλά επίπεδα. Όπως σημειώνει η Επικεφαλής της Παγκόσμιας Στρατηγικής για τα Εμπορεύματα της JP Morgan, «Είναι τέτοια η στενότητα σε πετρέλαιο σήμερα, που, αν γίνει το βέλτιστο σενάριο, στο οποίο οι εντάσεις ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία αποκλιμακωθούν, οι τιμή του πετρελαίου μόλις που θα πέσει στα 84 δολάρια το βαρέλι. Αλλά αν υπάρχουν διαταραχές στη ροή του πετρελαίου από τη Ρωσία, σε ένα πλαίσιο χαμηλής παραγωγής από άλλες περιοχές, τότε θα μπορούσε εύκολα η τιμή του πετρελαίου να πάει στα 120 δολάρια το βαρέλι. Αν οι εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας μειωθούν στο μισό, τότε πιθανώς η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ να ανέλθει στα 150 δολάρια το βαρέλι».

Πότε αναμένεται να πέσουν οι τιμές

Ο Δρ Μιχαήλ, απαντώντας σε ερώτηση του ΚΥΠΕ για το πότε αναμένεται να σταθεροποιηθούν ή και να πέσουν οι τιμές, εκτιμά ότι σιγά-σιγά θα αρχίσει να αυξάνεται η προσφορά. Επιπλέον οι Κεντρικές Τράπεζες φαίνεται ότι θα αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια, για να περιορίσουν τη ζήτηση, πρόσθεσε. Ανέφερε ότι αυτό έχει κάνει ήδη η Αγγλία και αναμένεται πως θα το κάνουν και οι ΗΠΑ, ενώ πιθανώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ακολουθήσει προς το τέλος του χρόνου, παρόλο που προς το παρόν φαίνεται να το αποφεύγει.

Επιπρόσθετα, συμπλήρωσε πως με τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας, αναμένεται η ζήτηση να στραφεί εκ νέου προς τις υπηρεσίες (ταξίδια, αναψυχή κ.λπ.) και να μειωθεί η ζήτηση προς τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά. Αυτό, εκτιμά, θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης σε ορυκτά και πιθανώς να υπάρχει κάποια μείωση στις τιμές τους.

Όσον αφορά την ενέργεια, ανέφερε ότι ο OPEC+ έχει κάποια δυνατότητα να αυξήσει την παραγωγή του, ενώ, πρόσθεσε, αν οι ψηλές τιμές του πετρελαίου συνεχιστούν, πιθανώς αυτό να δώσει κίνητρα για επενδύσεις σε σχιστόλιθο.

Συνολικά, εκτίμησε ότι θα χρειαστεί περίπου ένα χρόνο για να γίνει αναπροσαρμογή στην προσφορά και τη ζήτηση.

Η ακρίβεια στην Κύπρο

Όπως ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών Μάριος Δρουσιώτης, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή παρουσίαζε ανοδική πορεία κάθε μήνα από το δεύτερο μισό του 2021 μέχρι και τον Νοέμβριο του 2021. Τον Δεκέμβριο οι τιμές φαίνεται να σταθεροποιήθηκαν, ενώ τον Ιανουάριο του 2022 υπήρχε μικρή μείωση 0,5% σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2021. Παρόλα αυτά, νέο κύμα αυξήσεων άρχισε να σημειώνεται από τις 10 Ιανουαρίου και μετά, σημείωσε.

Όσον αφορά τα καύσιμα, όπως αναφέρεται σε πίνακα που εξασφάλισε το ΚΥΠΕ από τον Σύνδεσμο Καταναλωτών στην Κύπρο, μέχρι την Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου η λιανική τιμή για την Βενζίνη 95 κατέγραψε αύξηση της τάξης του 0,327 σεντ/λίτρο σε σχέση με τον Γενάρη του 2021. Αντίστοιχα, το Πετρέλαιο Κίνησης κατέγραψε στις 10 Φεβρουαρίου αύξηση 0,366 σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2021 ενώ για τις ίδιες ημερομηνίες το Πετρέλαιο Θέρμανσης επίσης καταγράφει αύξηση που φθάνει το 0,333. Από την 1/1/2022 μέχρι την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου, μέσα σε 40 μέρες, η βενζίνη 95 σημείωσε αύξηση 8 σεντ και το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης 5 σεντ.

Όπως ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο κ. Δρουσιώτης, οι τιμές αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι και το τέλος Μαρτίου, για να φθάσουν συνολικά τα 10 σεντ αύξηση εντός του 2022. Σημείωσε πως, αν διατηρείται αύξηση ενός μόνο σεντ για όλη τη διάρκεια του έτους, αυτό έχει επίπτωση συνολικά €9 εκ. στους καταναλωτές. Αντίστοιχα, αν η αύξηση των 8 σεντ διατηρηθεί για όλο τον χρόνο, η επίπτωση θα είναι πέραν των €70 εκ.

Οι αυξημένες τιμές στα καύσιμα, οδηγούν σε αντίστοιχη αύξηση και στις τιμές των ειδών πρώτης ανάγκης. Όπως σημειώνεται στον σχετικό πίνακα που εξέδωσε ο Σύνδεσμος Καταναλωτών τα φρέσκα λαχανικά σημείωσαν τον Ιανουάριο του 2022 αύξηση κατά 18,71% από πέρσι τον ίδιο μήνα, τα λαχανικά 12,16%, το αλεύρι και άλλα δημητριακά είχαν αύξηση 10,94%, η τιμή πώλησης τσαγιού αυξήθηκε κατά 8,72% σε αντιστοιχία με το 2021.

Επιπλέον, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών εκτιμά ότι οι συνεχιζόμενες αυξήσεις στα καύσιμα μέχρι και το τέλος Μαρτίου, θα οδηγήσουν αλυσιδωτά σε επιπλέον αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων από τον Μάιο.

Μέτρα για αντιμετώπιση της ακρίβειας στην Κύπρο

Δεν μπορεί να κάνει πολλά η κυβέρνηση, ανέφερε ο Δρ Μιχαήλ, δεδομένου ότι η Κύπρος είναι μικρή οικονομία και οι τιμές είναι δεδομένες. Μόνο με ελέγχους της αγοράς για να μην υπάρχει αθέμιτη αισχροκέρδεια με αυξήσεις πέραν των δικαιολογημένων, καθώς και με την εποπτεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού για να αποφεύγονται συμπράξεις εταιρειών για να διατηρούν ψηλά τις τιμές. Επιπρόσθετα, μπορεί η κυβέρνηση να προβεί σε κοινωνικές παροχές για τις ευάλωτες ομάδες, για να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια, πρόσθεσε.

Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών, ανέφερε ότι από τον Μάιο 2021 οι τιμές των καυσίμων έφτασαν τα επίπεδα που είχαν πριν την πανδημία και την επιβολή περιοριστικών μέτρων. Οι αυξήσεις που παρατηρούνται στα καύσιμα έκτοτε οδήγησαν σε αυξημένα έσοδα του κράτους από τον ΦΠΑ, τα οποία εκτιμώνται στα €16 εκατομμύρια από τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Καταναλωτών!

Ο κ. Δρουσιώτης ανέφερε στο ΚΥΠΕ ότι αυτά τα επιπλέον έσοδα του κράτους από τον ΦΠΑ στα αυξημένα σε τιμή καύσιμα πρέπει να επιστραφούν στους καταναλωτές, με όποιο τρόπο το κράτος θεωρεί καταλληλότερο. «Λέμε στον κόσμο να κάνει οικονομία, αλλά ο κόσμος δεν έχει τι άλλο να περικόψει», ανέφερε χαρακτηριστικά.



ΚΥΠΕ