«Οδύσσεια» στα κινέζικα για φυσικό αέριο

Με μια μακροσκελέστατη ανακοίνωση, με πλήθος «ιστορικής φύσεως» στοιχείων, απάντησε η Ελεγκτική Υπηρεσία, σε ρεπορτάζ του «Π» το περασμένο Σάββατο, το οποίο αφορούσε τα όσα διαμείφθηκαν στο Προεδρικό Μέγαρο, στη σύσκεψη για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου. Ωστόσο, ο γενικός ελεγκτής αποφεύγει να δώσει σαφείς απαντήσεις στην ουσία του θέματος, που αφορά ένα συμβόλαιο με κινεζική εταιρεία, το οποίο ο ίδιος, όπως είπε στη σύσκεψη, διάβασε «πο πάνω πο πάνω».

Η ουσία είναι απλή. Ή πληρώνουμε €25 εκατ., πέραν της αρχικής συμφωνίας για κόστος €260 εκατ., και παραλαμβάνουμε το έργο τον Ιούλιο του 2023, ή δεν το πληρώνουμε και μπαίνουμε σε ένα δικαστικό μαραθώνιο για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων για καθυστερήσεις, που δεν μπορεί να υπερβαίνουν τα €45 εκατ., με πολλαπλάσιο κόστος από απώλεια αναμενόμενων εσόδων;



Πώς προέκυψε η διαφορά;

Η εταιρεία που ανέλαβε να κατασκευάσει το έργο, κάποια στιγμή διεκδίκησε ακόμα €100 εκατ., πέραν των όσων αρχικά είχαν συμφωνηθεί, επικαλούμενη διάφορους λόγους, οι οποίοι και δημοσίως αναλύθηκαν (πανδημία, κόστος υλικών, καθυστερήσεις που δεν οφείλονται στους ιδίους κ.λπ). Ακολούθησαν μαραθώνιες διαβουλεύσεις και μετά από πολιτική παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας, προς την Κίνα και την απαίτηση των €100 εκατ., μειώθηκε στα €25 εκατ.

Όπως ειπώθηκε στην πρόσφατη σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η εξέλιξη αυτή είναι σίγουρα δυσάρεστη, αλλά δεν είναι κάτι που συμβαίνει σπάνια σε ανάλογου μεγέθους έργα ή ακόμη και σε μικρότερα.



«Πό πάνω πο πάνω»

Στη σύσκεψη στο Προεδρικό, αναζητήθηκε απάντηση στο ερώτημα αν ένας τέτοιος συμβιβασμός είναι νόμιμος.

Η απάντηση που δόθηκε ήταν ένα ξεκάθαρο ναι.

Αυτό είπαν και οι πέντε παρόντες νομικοί (Πρόεδρος Δημοκρατίας, γενικός εισαγγελέας, δύο εισαγγελείς της Νομικής Υπηρεσίας και ο Γιώργος Παμπορίδης ως νομικός σύμβουλος της ΔΕΦΑ και εκπρόσωπος ενός βρετανικού νομικού γραφείου που είναι ο σύμβουλος της ΔΕΦΑ για το εν λόγω έργο), καθώς και η γενική λογίστρια που επίσης ήταν παρούσα. Η λογική του συμβιβασμού, σε ανάλογη περίσταση, προβλέπεται ρητώς στο συμβόλαιο.

Για παρανομία μίλησε μόνο ο γενικός ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ο οποίος εξ αρχής είχε παραδεχτεί ότι διάβασε το συμβόλαιο «πο πάνω-πο πάνω».

Είναι ενδεικτικό ότι ο κ. Μιχαηλίδης διάβασε μία συγκεκριμένη αναφορά του ογκώδους συμβολαίου, την οποία επαναλαμβάνει και στην ανακοίνωσή του, χωρίς να γνωρίζει ότι ακολουθούν διευκρινίσεις που ανατρέπουν τα όσα νόμιζε ότι ίσχυαν και τα οποία επαναλαμβάνει και στο Tweeter μιλώντας για παρανομία.



Το δημόσιο συμφέρον

Κομβικό σημείο στη διαδικασία συμβιβασμού με την κινέζικη εταιρεία είναι η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και αν αυτό εξυπηρετείται. Και πάλι όλοι οι συμμετέχοντες στη σύσκεψη, πλην του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, συμφώνησαν πως ο συμβιβασμός εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον για μια σειρά από λόγους:

Σε περίπτωση που πάμε σε Διαιτησία, το αποτέλεσμα είναι απρόβλεπτο. Ακόμη και αν κερδίσουμε σε όλα τα σημεία, αυτό σε 6-7 χρόνια θα έχει ελάχιστη σημασία.

Το κόστος του συμβιβασμού (€25 εκατ.) είναι ελάχιστο σε σχέση με το όφελος από την ταχεία κατά το δυνατόν παράδοση του έργου, καθώς, όπως ειπώθηκε στη σύσκεψη, προβλέπονται έσοδα €1,6 δις σε ένα χρόνο, όταν το έργο καταστεί πλήρως λειτουργικό.

Η καθυστέρηση, η οποία θα προκύψει αν υιοθετηθούν τα όσα λέει ο γενικός ελεγκτής, θα οδηγήσει σε απώλειες εκατομμυρίων, τα οποία έχουν δαπανηθεί μέχρι σήμερα από το κράτος, ενώ θα χαθεί και η επιδότηση δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ.

Θα υπάρξουν τεράστιες απώλειες εσόδων από τη μη λειτουργία του έργου.

Θα προκύψει τεράστιο κόστος από την κατ' εξακολούθηση μη ικανοποίηση περιβαλλοντικών παραμέτρων που οφείλουμε να πληρούμε.

Αν αποφασίσουμε να πάμε σε νέο διεθνή διαγωνισμό, κανένας δεν μας εγγυάται ότι θα βρούμε προσφοροδότες με μικρότερο κόστος. Αντίθετα, εκτιμάται ότι, με τις διεθνείς τιμές που ισχύουν σήμερα, μία τέτοια προσπάθεια θα αποτελούσε αυτοκτονία.

Δεν θα αποτελούσε υπερβολή αν εκτιμούσε κάποιος ότι «σκάνδαλο» θα αποτελούσε η υιοθέτηση της θέσης του γενικού ελεγκτή, με το να πάμε σε σύγκρουση με την εταιρεία και να παραπεμφθεί το έργο στις ελληνικές καλένδες, παρά το ότι η Κυπριακή Δημοκρατία το έχει απόλυτη ανάγκη και η μη υλοποίησή του θα σημαίνει πολύπλευρο κόστος, που δεν μπορεί σήμερα να υπολογιστεί.



Το «νοίκι» Γ. Παμπορίδη

Πληροφορίες του «Π» αναφέρουν πως κατά τη σύσκεψη στο Προεδρικό καταγράφηκε και μία ιστορία που κατέθεσε ο Γιώργος Παμπορίδης. Όπως είπε, όταν έκτιζε το σπίτι του, είχε υπογράψει συμβόλαια και ήταν απολύτως ασφαλής με όλα. Λίγο όμως πριν μπει στην τελευταία φάση παραλαβής του έργου, ο εργολάβος του ζήτησε κάποια επιπλέον λεφτά για να του παραδώσει το έργο, επικαλούμενος διάφορα θέματα που προέκυψαν. «Εγώ του τα έδωσα», είπε ο Γιώργος Παμπορίδης, «για να παραλάβω το σπίτι μου. «Εσύ, Οδυσσέα, τι θα έκανες σε τέτοια περίπτωση, θα έμενες στο νοίκι για να διεκδικείς επ' άπειρον το δίκαιό σου»; Απάντηση δεν υπήρξε.



Το αφήγημα Οδυσσέα

Ο γενικός ελεγκτής, στο Twitter, το περασμένο Σάββατο, δεν απέφυγε την αναφορά σε άσχετες υποθέσεις, για να απαντήσει στο δημοσίευμα του «Π». Θυμήθηκε ακόμα και δημοσίευμα της εφημερίδας Αλήθεια, το 2005, για το γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Στη φλύαρη ανακοίνωση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, γίνονται αναφορές που δεν αφορούν το παρόν, για να καταλήξει: «Στη σύσκεψη, στο Προεδρικό, ο γενικός ελεγκτής εξήγησε ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία θα τοποθετηθεί επί του θέματος όταν λάβει και μελετήσει τα στοιχεία που ζήτησε, όταν δηλαδή έχει ενώπιόν της την καθυστέρηση στην πρόοδο των εργασιών, τις απαιτήσεις των δύο πλευρών και την αξιολόγησή τους από τους Συμβούλους και την ίδια τη ΔΕΦΑ, μαζί με τη σχετική τεκμηρίωση. Εξέφρασε δε τη θέση αρχής ότι οι όποιες απαιτήσεις αναδόχων δημοσίων συμβάσεων αξιολογούνται με βάση τις πρόνοιες και το δίκαιο των συμβάσεων. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και σε αυτήν την περίπτωση, ιδιαίτερα λόγω της σημαντικότητας του έργου και του ύψους των ποσών στα οποία έγινε αναφορά. Εάν η κοινοπραξία δεν συμφωνεί, το συμβόλαιο προβλέπει διαιτησία για επίλυση της διαφοράς και όχι τερματισμό. Αν, για παράδειγμα, η κοινοπραξία θεωρεί ότι δικαιούται Χ ποσό λόγω αυξήσεων υλικών και αυτό, εάν δεν το δικαιούται, δεν της δοθεί, οφείλει να συμπληρώσει το έργο και να προσφύγει στη διαιτησία. Τυχόν εγκατάλειψη του έργου, πέραν των οικονομικών αξιώσεων της Δημοκρατίας, συνεπάγεται αυτόματα μαυροπινακισμό της κοινοπραξίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και διακυβεύεται διεθνώς το όνομα της κοινοπραξίας και των συνιστωσών εταιρειών. Σε καμία περίπτωση, η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν μπορεί να συμφωνήσει με την καταβολή οποιουδήποτε ποσού, χωρίς να δικαιολογείται, με μόνο επιχείρημα ότι, αν το ποσό δεν δοθεί, ο ανάδοχος θα εγκαταλείψει το έργο και θα υπάρξει χάος. Κατ’ εμάς, κανένα κράτος δεν μπορεί να εκβιάζεται, ούτε και να φαίνεται ότι ενεργεί υπό το καθεστώς απειλής. Αυτό απαντά στο δημοσίευμα (του 'Π') το οποίο σχολιάζουμε».

Και η ανακοίνωση καταλήγει: «Σε κάθε περίπτωση, οι πάντοτε τεκμηριωμένες θέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας θα κατατεθούν τόσο στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων, στην οποία συμμετέχει ως παρατηρητής, εφόσον υποβληθεί σε αυτή σχετική έκθεση/εισήγηση, όσο και προς την ίδια τη ΔΕΦΑ και το υπουργείο, όταν λάβουμε τα πλήρη στοιχεία που έχουμε ζητήσει. Σημειώνουμε, πάντως, ότι, 16 μήνες μετά την έναρξη του έργου που έχει συνολική διάρκεια 24 μήνες, ακόμη αυτό βρίσκεται στο στάδιο των μελετών και δεν έχει γίνει επί τόπου η παραμικρή εργασία».