Το Ανώτατο με απόφασή του αφαιρεί νέο όπλο από τις διωκτικές αρχές

Νέος σκόπελος σε ό,τι αφορά το ανακριτικό έργο των διωκτικών αρχών για διερεύνηση σοβαρών ποινικών υποθέσεων.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, με χθεσινή απόφασή του, έκρινε παράνομη από πλευράς Αστυνομίας την εξασφάλιση καταγεγραμμένου περιεχομένου ιδιωτικής επικοινωνίας σε βάρος υπόπτου κατά την άνοιξη του 2019.

Με απλά λόγια, με την ετυμηγορία του το δευτεροβάθμιο δικαστικό σώμα κρίνει πως αντίκειται της ευρωπαϊκής νομοθεσίας να εξασφαλίζει ένας ανακριτής της Αστυνομίας δεδομένα (κλήσεις και γραπτά μηνύματα) από κινητή συσκευή ενός προσώπου που ελέγχεται για κακουργήματα.

Κάτι το οποίο, ασφαλώς, προκαλεί γενικότερα προβληματισμό σε Αστυνομία και Νομική Υπηρεσία, αφού αφαιρείται ένα σημαντικό όπλο από τις διωκτικές αρχές, που καλούνται να εξιχνιάσουν σοβαρές υποθέσεις χωρίς να διαθέτουν επαρκή μέσα.

Υπόθεση 83,6 κ. κάνναβης

Η επίμαχη απόφαση λήφθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στο πλαίσιο εξέτασης αιτήματος από συνήγορο υπεράσπισης σε σοβαρή υπόθεση ναρκωτικών ουσιών και συγκεκριμένα ποσότητα κάνναβης βάρους 83,6 κιλών.

Η υπεράσπιση, στην προκειμένη, επιδίωξε την έκδοση ακυρωτικού εντάλματος (certiorari) που είχε εξασφαλίσει η Αστυνομία για πρόσβαση σε καταγεγραμμένο περιεχόμενο ιδιωτικής επικοινωνίας στο πλαίσιο νομοθεσίας του 1996.

Το δευτεροβάθμιο δικαστικό σώμα βάσισε τη χθεσινή απόφασή του στην προηγούμενη ετυμηγορία της ολομέλειας του Ανωτάτου περί τα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου. Με αυτή, κηρυσσόταν στην ουσία παράνομη η παρακράτηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων από παρόχους (εταιρείες τηλεφωνίας) και η πρόσβαση της Αστυνομίας σε αυτά.

}Συμπαρασύρει…

Κρίθηκε πως η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου (με ισχνή πλειοψηφία, 7-6) για το νόμο του 2007 που προνοούσε διατήρηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων από παρόχους (183(I)/2007) συμπαρασύρει και τα όσα προνοούνται από τη νομοθεσία περί πρόσβασης σε καταγεγραμμένο περιεχόμενο ιδιωτικής επικοινωνίας (92(I)/1996).

Αντίδραση Νομικής Υπηρεσίας

Όπως πληροφορείται ο «Π», αμέσως μετά τη χθεσινή απόφαση του Ανωτάτου η Νομική Υπηρεσία δρομολόγησε άμεσα διαδικασίες για να την εφεσιβάλει.

Πάντως, στο πρόσφατο παρελθόν, το νομικό τμήμα της Δημοκρατίας είχε καταφέρει να βρει παραθυράκι ώστε να παρακάμψει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου τον περασμένο Οκτώβριο. Αυτό έγινε στη σοβαρή υπόθεση της δολοφονίας δύο γυναικών στον Κάτω Αμίαντο της Λεμεσού.

Όπως είχε αποκαλύψει ο «Π», η Αστυνομία στις 29/11/2021, κατόπιν οδηγιών της Νομικής Υπηρεσίας, κατάφερε να εξασφαλίσει από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας διάταγμα πρόσβασης στα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα του 32χρονου Σύρου που συνελήφθη ως ύποπτος για την εξαφάνιση των δύο γυναικών.

Αυτή η εξέλιξη φάνταζε απίθανη με βάση την προηγούμενη απόφαση του Ανωτάτου, το οποίο είχε καταλήξει ότι η υποχρεωτική διατήρηση των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων από τους παροχείς αντιβαίνει των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ωστόσο, όπως πληροφορούμαστε, τον περασμένο Νοέμβριο η Νομική Υπηρεσία είχε αξιοποιήσει Ευρωπαϊκή Οδηγία που μεταφέρθηκε και σε δικό μας νόμο και η οποία έχει ήδη κριθεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) ως σύμφωνη με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Σύμφωνα με την εν λόγω Οδηγία, ο πάροχος δύναται να διατηρεί τηλεπικοινωνιακά δεδομένα συνδρομητών του για σκοπούς έκδοσης λογαριασμών των πελατών.

Αυτή ακριβώς η πρόνοια επιστρατεύθηκε από την Αστυνομία, με το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας να αποφαίνεται ότι η απόφαση της πλειοψηφίας του Ανωτάτου και η νομολογία του ΔΕΕ επέτρεπαν την πρόσβαση στα δεδομένα κατά τον τρόπο αυτό.

Εξιχνίασε διπλή δολοφονία

Χάρη στην πιο πάνω «παράκαμψη» η Αστυνομία κατάφερε να εξασφαλίσει πρόσβαση στα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα του 32χρονου Σύρου, μόνιμου κάτοικου Κύπρου, που είχε συλληφθεί ως ύποπτος για τη δολοφονία των δύο γυναικών, της 43χρονης Alraeesi Khaiat και της 33χρονης Maria Gazibagandova. Το αποτέλεσμα ήταν να διαπιστωθούν οι αντιφάσεις του 32χρονου, ο οποίος, υπό το βάρος της αποκάλυψης των τηλεπικοινωνιακών του δεδομένων, παραδέχθηκε τη διάπραξη του εγκλήματος.

Οι δύο νόμοι

Θυμίζουμε πως η απόφαση του περασμένου Οκτωβρίου από τους 13 Δικαστές του Ανωτάτου (7-6) αφορούσε τον περί Διατήρησης Τηλεπικοινωνιακών Δεδομένων με Σκοπό τη Διερεύνηση Σοβαρών Ποινικών Αδικημάτων Νόμο του 2007 (183(I)/2007), ενώ η χθεσινή ετυμηγορία έχει να κάνει με τον περί Προστασίας το Απόρρητου της Ιδιωτικής Επικοινωνίας (Παρακολούθηση Συνδιαλέξεων και Πρόσβαση σε Καταγεγραμμένο Περιεχόμενο Ιδιωτικής Επικοινωνίας) Νόμο του 1996 (92(I)/1996).

Η υπόθεση ναρκωτικών

Η παρούσα υπόθεση, με την εισαγωγή ποσότητας κάνναβης βάρους 83,6 κιλών, προέκυψε στις 18 Μαρτίου του 2019. Οι ναρκωτικές ουσίες είχαν εντοπιστεί σε εμπορευματοκιβώτιο στον Ύψωνα (373 συσκευασίες).

Τα επίμαχα γεγονότα σημειώθηκαν σε έδαφος που ελέγχεται από τις Βάσεις Ακρωτηρίου και λόγω αυτής της ιδιάζουσας κατάστασης σε σχέση με τη δικαιοδοσία, η υπόθεση παραπέμφθηκε εν τέλει για εκδίκαση στο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας.

Πάντως, η εκδίκαση πέρασε από… χίλια μύρια κύματα καθώς υπήρχαν διαδικαστικές ανατροπές.

Στις 7 του τρέχοντος μηνός, δύο από τους πέντε κατηγορούμενους που κρατούνταν ως υπόδικοι στις Κεντρικές Φυλακές για περίοδο 22 μηνών αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από απόφαση του Ανωτάτου.

Το δευτεροβάθμιο δικαστικό σώμα, σε τριμελή σύνθεσή του, είχε κρίνει ότι οι λόγοι έφεσης ήταν δικαιολογημένοι και διάταξε όπως οι προαναφερθέντες μείνουν ελεύθεροι υπό όρους.

Έκρινε πως και στις δύο περιπτώσεις το Κακουργιοδικείο προσέγγισε επιφανειακά το ζήτημα της εμπλοκής τους στα κύρια αδικήματα και δεν επικεντρώθηκε στην αντικειμενική διάσταση της μαρτυρίας που υπήρχε εναντίον τους. Η αιτιολογία της κράτησης τους ήταν, κατ’ αυτόν τον τρόπο, «ανεπαρκής».

Οι δύο κατηγορούμενοι, μαζί με άλλους τρεις, αντιμετωπίζουν έξι σοβαρες κατηγορίες που, μεταξύ άλλων, αφορούν την εισαγωγή, κατοχή και κατοχή με σκοπό την προμήθεια σε άλλα πρόσωπα, πολύ μεγάλης ποσότητας ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Β’, δηλαδή 83 κιλών και 627 γραμμαρίων κάνναβης.