Το μακρύ ταξίδι του (κάθε) Μοχάμεντ - Από μαγαζάτορας, φυγάς και μόνος στην Κύπρο, επειδή ήταν gay

Ήταν Τετάρτη όταν πρωτογνώρισα τον Μοχάμεντ. Έναν 37χρονο μουσουλμάνο, αιτητή ασύλου απ’ τη Σιέρρα Λεόνε, μία πάμφτωχη και άκρως συντηρητική ιδεολογικά χώρα της Δυτικής Αφρικής. Ήταν συγκρατημένος, σκεπτικός και φειδωλός στις κουβέντες του. Απέφευγε να με κοιτάει στα μάτια και κοιτούσε συνεχώς κάτω. Προσπάθησα να του πιάσω την κουβέντα και να μάθω πράγματα για εκείνον. Δε δυσκολεύτηκα ιδιαίτερα για να είμαι ειλικρινής. Μόλις συνειδητοποίησε ότι ήμουν εκεί, έτοιμη να τον ακούσω, τότε «λύθηκε». Σαν να είχε ανάγκη να μιλήσει σε κάποιον, να πει την ιστορία του. Η ιστορία της ζωής του με συγκλόνισε, με ταρακούνησε και με έκανε να σκεφτώ πόσο αχάριστοι είμαστε μερικές φορές σε αυτή τη ζωή, αλλά και πόσο τυχεροί που γεννηθήκαμε σε έναν τόπο που έχει κυριολεκτικά τα πάντα.

Ξαφνικά φυγάς

Μεγαλωμένος σε ένα συντηρητικό, μουσουλμανικό με κανόνες και αρχές σπίτι, ο Μοχάμεντ μαθαίνει από μικρή ηλικία να κρύβεται. Στην εφηβεία αρχίζουν οι πρώτες δυσκολίες και καταπιέσεις στη ζωή του, αφού συνειδητοποιεί ότι είναι ομοφυλόφιλος, πράγμα που για τη θρησκεία του είναι κόκκινο πανί. Γύρω στα 17 του, στο σχολείο που πηγαίνει, μαθαίνεται ότι έχει σχέση με έναν συμμαθητή του. Ακολουθούν συστάσεις, φωνές και αποβολές για το γεγονός ότι έχει συνάψει δεσμό με άτομο του ίδιου φύλου (στη Σιέρρα Λεόνε η ομοφυλοφιλία είναι αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση). Τελικά αποβάλλεται οριστικά απ’ το σχολείο, με την οικογένειά του να μαθαίνει για τον σεξουαλικό του προσανατολισμό και να τον διώχνει και αυτή απ’ το σπίτι, μη μπορώντας να διαχειριστεί την κατάσταση. Ο Μοχάμεντ περιπλανιέται για κάποιο χρονικό διάστημα δεξιά και αριστερά, προσπαθώντας παράλληλα να βρει κάποιον τρόπο να σταθεί στα πόδια του. Κάπου εκεί είναι που γνωρίζει τον δεύτερο σύντροφό του. Έναν επιφανή άντρα της πολιτικής ο οποίος ζει μια διπλή ζωή. Συνάπτουν δεσμό και ο Μοχάμεντ μετακομίζει σπίτι του, με την ταμπέλα του «φίλου». Ο καιρός περνάει σχετικά ήρεμα, με τους δυο τους να μοιράζονται το μυστικό της σχέσης τους και τον Μοχάμεντ να ανοίγει δικό του μαγαζί και να στήνει επιτέλους τη ζωή του. Η ιστορία της σχέσης τους κάποια στιγμή αποκαλύπτεται, αφήνοντας τον Μοχάμεντ και τον σύντροφό του εκτεθειμένους μπροστά σε ένα σκάνδαλο και να «φλερτάρουν» με φυλάκιση λόγω της ομοφυλοφιλίας τους. Η φυγή είναι μονόδρομος. Αποφασίζουν και οι δύο να το σκάσουν και να πάνε στη Γουινέα, μια γειτονική χώρα της Σιέρρα Λεόνε που είναι όμως λιγότερο συντηρητική και που μπορεί να τους προσφέρει ένα προσωρινό καταφύγιο.



«Δεν ήξερα ούτε στον χάρτη πού είναι»

Η λύση της Γουινέας είναι καλή, αλλά προσωρινή, αφού η ζωή τους εξακολουθεί να είναι σε κίνδυνο λόγω του μουσουλμανικού περιβάλλοντος. Στο πλάνο μπαίνει πλέον η Ευρώπη, καθώς η Δύση είναι η μόνη που μπορεί να τους εξασφαλίσει την πολυπόθητη ασφάλεια και σωματική ακεραιότητα. Στη Γουινέα γνωρίζουν έναν μεταφορέα ο οποίος ως από μηχανής θεός τους παρουσιάζει τη λύση της Ιταλίας, με το κόστος για το ταξίδι σωτηρίας να ανέρχεται στα 3.500 ευρώ έκαστος. Αν και δεν γνωρίζουν πού ακριβώς βρίσκεται στον χάρτη η Ιταλία, δέχονται στην προσφορά, με τον σύντροφο του Μοχάμεντ ωστόσο να αρρωσταίνει βαριά και να πεθαίνει. Μόνος για άλλη μια φορά λοιπόν, ο Μοχάμεντ αποφασίζει να κάνει το μεγάλο βήμα και να σωθεί. Πρώτη στάση η Τουρκία, ενώ θα ακολουθούσε και δεύτερη πτήση όπου θα τον πήγαινε στον τελικό προορισμό του, την Ιταλία. Μόλις προσγειώνεται και απ’ τη δεύτερη πτήση συνειδητοποιεί ότι δεν βρίσκεται στην Ιταλία όπου ήταν η αρχική συμφωνία, αλλά σε ένα μουσουλμανικό μέρος, με τη ζωή του να εξακολουθεί να βρίσκεται σε κίνδυνο ένεκα του γεγονότος ότι είναι ομοφυλόφιλος. Εκεί γνωρίζει άλλον έναν μεταφορέα, ο οποίος ζητώντας 250 ευρώ, του τάζει ότι μπορεί να τον περάσει στην απέναντι πλευρά, η οποία είναι χριστιανική. Ο Μοχάμεντ δέχεται και ξεκινάει το ταξίδι του για την πλευρά που έχει το κλειδί της ελευθερίας του. Στην προσπάθειά του να περάσει απέναντι, πέφτει πάνω στην Αστυνομία, η οποία του αναφέρει ότι βρίσκεται στην Κύπρο, ότι έχει έρθει παράνομα στη χώρα και ότι δεν μπορεί να συνεχίσει την πορεία του. Κάπως έτσι μεταφέρεται στο Πουρνάρα, μη έχοντας πρακτικά συνειδητοποιήσει, ούτε πού βρίσκεται, ούτε τι ακριβώς έχει συμβεί.

Μια ζωή στον αέρα

Ο πρώτος καιρός είναι δύσκολος, με τον ίδιο να προσπαθεί να πιαστεί από κάπου και να σταθεί στα πόδια του μετά την εξαπάτηση που δέχτηκε. Έχοντας ως περιουσιακό στοιχείο μόνο τα ρούχα και τα παπούτσια που φοράει, ο Μοχάμεντ προσπαθεί μέχρι και σήμερα, δύο και κάτι χρόνια μετά την άφιξή του στην Κύπρο, να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Από τον Οκτώβριο του 2019, έχει κάνει αίτηση ασύλου και μέχρι σήμερα περιμένει, μη γνωρίζοντας το στάδιο που βρίσκεται η αίτησή του. Πλέον, μένει μαζί με άλλα 12 άτομα σε ένα διαμέρισμα το οποίο του έχει παραχωρήσει το Γραφείο Ευημερίας και κάθε μήνα παίρνει 261 ευρώ για τα έξοδά του και το φαγητό του. «Θέλω μόνο μία δουλειά. Όποια και αν είναι αυτή. Σε όποια επαρχία», μου έλεγε και μου ξαναέλεγε εκείνη την Τετάρτη που τον γνώρισα, σχεδόν εκλιπαρώντας με να τον ενημερώσω αν γνωρίζω το οτιδήποτε. Του υποσχέθηκα να δημοσιεύσω την ιστορία του και πράγματι αισθάνθηκα την ευγνωμοσύνη του.



«Αυτή είναι η οικογένειά μου»

Απ’ την τεράστια συζήτησή μας όμως, αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν όταν αναφέρθηκε στην οικογένειά του. «Δεν έχω οικογένεια», μου είπε. «Η οικογένειά μου με έδιωξε απ’ το σπίτι στα 17 μου όταν έμαθε ότι είμαι ομοφυλόφιλος. Πλέον δεν ξέρω ούτε τι κάνουν, ούτε αν είναι καλά. Η πραγματική οικογένειά μου είναι αυτά εδώ τα παιδιά». μου είπε, και μου έδειξε τους ανθρώπους που δουλεύουν στο MiHub, το μέρος που συναντηθήκαμε. Το MiHub είναι ένα γραφείο εξυπηρέτησης μεταναστών, το οποίο βοηθάει αυτά τα άτομα να βρουν την άκρη του νήματος σε ό, τι αφορά τις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Στόχος τους είναι να διευκολύνουν τη ζωή των μεταναστών και να τη βάλουν σε μία σειρά, κάνοντας πρακτικά τον διαμεσολαβητή με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.



Τα άτομα που απευθύνονται στο γραφείο αυτό δένονται τόσο πολύ με τα άτομα τα οποία δουλεύουν εκεί, ώστε να τα θεωρούν πλέον -όπως ο Μοχάμεντ- σταθερά τους, καταφύγιό τους και οικογένειά τους. Αν πάει κανείς στο γραφείο του MiHub στη Λευκωσία, θα συναντήσει τρία νέα χαμογελαστά παιδιά. Τον Κωνσταντίνο Κυπριανού, τον Λέανδρο Κυριακίδη και τη Μαργαρίτα Αντωνίου, κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγο αντίστοιχα. «Η δουλειά δεν είναι εύκολη» μου είπαν και οι τρεις με μια φωνή, «έχεις να αντιμετωπίσεις πονεμένους ανθρώπους που η ζωή τους έχει τιναχθεί κυριολεκτικά στον αέρα. Εμείς αυτό που κάνουμε είναι να τους την κάνουμε λίγο πιο εύκολη». Το MiHub, δεν είναι ένα απλό ενημερωτικό κέντρο που παρέχει πληροφορίες. Είναι πολλά περισσότερα. Είναι ένα σπίτι και μία γλυκιά αίσθηση ότι υπάρχει κάποιος εκεί για σένα, ακόμα και όταν όλα τα άλλα δίπλα σου έχουν καταρρεύσει. Είναι το χέρι που θα σου δείξει τον δρόμο όταν είσαι απόλυτα χαμένος. «Αυτή είναι η οικογένειά μου», μου είπε φεύγοντας ο Μοχάμεντ, και εγώ κάπου μέσα μου ένιωσα ότι υπάρχει ακόμα ελπίδα.