Χριστουγεννιάτικα κάλαντα στον «Π» από τον... υπουργό Υγείας: Η Όμικρον φέρνει κι άλλα μέτρα

Πανδημία, δημόσια νοσηλευτήρια, ΓεΣΥ, καταχρήσεις, υπάρχουν πολλά ανοιχτά μέτωπα στο Υπουργείο Υγείας. Τους τελευταίους έξι μήνες στο τιμόνι βρίσκεται ο Μιχάλης Χατζηπαντέλας, ο οποίος μιλά στον «Π» και κάνει απολογισμό του έργου του, μιλά για τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης ώστε να συνεχίσει να ελέγχεται η πανδημία. Ο ίδιος δεν δίστασε να αναφερθεί και στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα δημόσια νοσηλευτήρια, αλλά και για τη «διορία» που δίνει στον ΟΑΥ για να διαχειριστεί τις καταχρήσεις.

Η Όμικρον

Πώς αξιολογείτε τους πρώτους έξι μήνες στο τιμόνι του Υπουργείου Υγείας, σε συνθήκες που δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ομαλές λόγω της πανδημίας;

Σε αυτούς τους έξι δύσκολους μήνες έζησα πράγματα που δεν έχω ξαναζήσει. Κάτω από πρωτόγνωρες συνθήκες και κάνοντας μία μικρή αναδρομή, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι δεν έχω μετανιώσει που ανέλαβα. Είναι μια μεγάλη ευθύνη το Υπουργείο Υγείας και θεωρώ ότι στα δύσκολα πρέπει όλοι να βοηθούμε τον τόπο μας και να μην κρυβόμαστε. Όσον αφορά την πανδημία, προσωπικά ανέμενα ότι μετά τη μετάλλαξη Δέλτα θα ήταν πιο εύκολα τα πράγματα, ωστόσο δεν περίμενα σε καμία περίπτωση ότι θα προέκυπτε η παραλλαγή Όμικρον στα τέλη Νοεμβρίου, η οποία μας βρίσκει και στα Χριστούγεννα. Πρόκειται για μια παραλλαγή του ιού που άλλαξε όλα όσα ξέραμε, καθώς διαφαίνεται πως είναι πιο μεταδοτική και ως εκ τούτου δεν επιτρέπεται κανένας εφησυχασμός, καθώς η εμφάνιση θετικών κρουσμάτων της παραλλαγής Όμικρον στη χώρα μας ενδέχεται να επιβαρύνει περαιτέρω την επιδημιολογική εικόνα, κάτι το οποίο συνέβη και σε άλλες χώρες. Πριν από 2-3 μήνες, οι ειδικοί με είχαν ενημερώσει ότι θα έχουμε νέο κύμα στην Κύπρο μόνο εάν εμφανιστεί νέα μετάλλαξη, όπως και έγινε.

Ναι, αλλά μέχρι στιγμής στην Κύπρο είχαμε μόνο 33 κρούσματα της Όμικρον, με τη μετάλλαξη να μην έχει κυριαρχήσει...

Από τα στατιστικά που έχουμε, προκύπτει ότι το νέο κύμα σχετίζεται άμεσα με την Όμικρον. Αυτή τη στιγμή η εξέταση μέσω αλληλούχισης των θετικών περιστατικών κορωνοϊού, μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίζουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα εάν τα κρούσματα σχετίζονται με την παραλλαγή Όμικρον. Παλαιότερα αποστέλλαμε τα δείγματα στον ECDC και μέχρι να εξασφαλίζαμε το αποτέλεσμα, η μετάλλαξη κυριαρχούσε στη χώρα, κάτι το οποίο συνέβη με τη μετάλλαξη Δέλτα. Τώρα έχουμε τη δυνατότητα να ελέγχουμε την επιδημιολογική εικόνα της κοινότητας και γι’ αυτό έχω ήδη δώσει εντολή να αρχίσει ο έλεγχος των νοσηλευόμενων για να διαπιστωθεί η μετάλλαξη που φέρουν. Θεωρώ ότι εντός των επόμενων 2-3 εβδομάδων η Όμικρον θα κυριαρχήσει και στην Κύπρο και σε συνεννόηση με τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιστημονική Επιτροπής, αξιολογούνται συνεχώς τα δεδομένα, και εάν κριθεί αναγκαίο, η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη λήψη επιπρόσθετων μέτρων, με μοναδικό γνώμονα την προστασία της δημόσιας υγείας.

Αναφέρατε προηγουμένως ότι οι ειδικοί σας είχαν προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο μιας νέας μετάλλαξης. Υπάρχουν μέτρα τα οποία λήφθηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα, όπως για παράδειγμα η μάσκα στα δημοτικά και το μερικό «lockdown» στους ανεμβολίαστους που θα έπρεπε να υιοθετηθούν νωρίτερα για να προλάβουμε καταστάσεις;

Όλοι κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα σχολεία μας, πέραν κάποιων μικρών εξαιρέσεων, παρέμειναν ανοικτά σ’ αυτή τη δύσκολη περίοδο. Επομένως, τα μέτρα που έχουμε πάρει είναι σωστά. Τα μέτρα λειτούργησαν και επέφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα, που ήταν να παραμείνει η οικονομία μας ανοικτή. Αν δεν είχαμε τους ελέγχους στα σχολεία, δεν θα εντοπίζαμε τα κρούσματα και ο ιός θα μεταδιδόταν στους γονείς, στους παππούδες στους συγγενείς, και κάπως έτσι θα ξυπνούσαμε ένα πρωί με τετραψήφιο αριθμό κρουσμάτων και δεν θα είχαμε άλλη επιλογή από την περαιτέρω αυστηροποίηση των μέτρων. Όταν ενημερωθήκαμε από την ομάδα ιχνηλάτησης ότι αυξάνονται τα κρούσματα στις σχολικές μονάδες, τότε λάβαμε και τα ανάλογα επιπρόσθετα μέτρα που αφορούν την υποχρεωτική χρήση της προστατευτικής μάσκας και τη διενέργεια εβδομαδιαίας εξέτασης rapid test.

Ο στόχος των μέτρων

Υπάρχουν κι άλλα μέτρα, ή σε περίπτωση που αυξηθούν οι νοσηλείες τότε είναι μονόδρομος το lockdown;

Τη δεδομένη στιγμή κανένα μέλος της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής δεν κατέθεσε πρόταση για αυστηρότερα μέτρα. Επειδή πήραμε εξαρχής αυστηρά μέτρα, δεν ξέφυγε η κατάσταση όπως σε άλλες χώρες. Παρέμειναν τα αυστηρά μέτρα από τον Ιούλιο, υιοθετώντας το safepass και χωρίς να έχουμε χαλαρώσεις. Ωστόσο, εάν δεν τηρηθούν πιστά τα μέτρα που πάρθηκαν από το σύνολο των πολιτών επιδεικνύοντας υπεύθυνη συμπεριφορά, τότε θα υπάρξει πισωγύρισμα και δεν θα υπάρχει άλλη επιλογή από την αυστηροποίηση των μέτρων.

Τα τελευταία μέτρα έφεραν και τις πιο πολλές αντιδράσεις, λόγω και των αντιφάσεων που υπάρχουν. Ανάμεσα στις αντιφάσεις, το γεγονός πως ο ανεμβολίαστος μπορεί να πάει στο εμπορικό κέντρο αλλά δεν μπορεί να καθίσει στον χώρο εστίασης, την ίδια στιγμή που στις εκκλησίες και στους χώρους λατρείας δεν χρειάζεσαι safepass. Πώς το αιτιολογείτε;

Καθημερινά είμαι σε επαφή με τον υπεύθυνο της ομάδας ιχνηλάτησης, ο οποίος με ενημερώνει για τις αλυσίδες μετάδοσης του ιού. Αυτή την περίοδο δεν έχουμε αλυσίδες που να σχετίζονται με εκκλησίες. Όσον αφορά το θέμα των εμπορικών κέντρων, είναι διαφορετικό να πηγαίνει κάποιος σε ένα κατάστημα και να ψωνίζει, άρα δεν υπάρχει τόσο στενή επαφή, και άλλο να πηγαίνει σε έναν χώρο εστίασης, ειδικά την περίοδο των εορτών, όπου παρατηρείται συνωστισμός και λόγω της παραλλαγής Όμικρον αυξάνονται οι πιθανότητες επιμόλυνσης. Στόχος μας δεν είναι να τιμωρήσουμε τους ανεμβολίαστους, αλλά να τους προστατεύσουμε. Αυτή τη στιγμή βλέπουμε ότι το 80% των νοσηλευόμενων είναι ανεμβολίαστοι. Με τα μέτρα που λάβαμε, στοχεύουμε στον άμεσο εντοπισμό των κρουσμάτων για τρεις λόγους: α) με την έγκαιρη διάγνωση του ιού ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες κάποιος συνάνθρωπός μας να νοσήσει βαριά και να χρειαστεί νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας β) αναμένονται σύντομα στη χώρα νέα φάρμακα που θα χορηγηθούν σε άτομα που θα νοσήσουν για να μην καταλήξουν στα νοσοκομεία. Τα φάρμακα αυτά πρέπει να χορηγούνται εντός των πρώτων πέντε ημερών από τη νόσηση. Επομένως, αν ανιχνευθεί έγκαιρα ο ιός σε ένα άτομο και χορηγηθούν τα αντιικά φάρμακα, τότε αυξάνονται και οι πιθανότητες να μην χρειαστεί να νοσηλευτεί. Και φυσικά, ο τρίτος λόγος είναι πως οι ειδικοί μας ενημερώνουν ότι οι ανεμβολίαστοι μεταφέρουν τον ιό με μεγαλύτερη ευκολία σε σχέση με τους εμβολιασμένους, επομένως αυτός είναι και ο λόγος που λάβαμε μέτρα που επηρεάζουν τους ανεμβολίαστους.

Υποστηρίζετε ότι δεν είναι στόχος σας να τιμωρηθούν οι ανεμβολίαστοι, ενώ πριν από μερικές ημέρες μάθαμε ότι ζητήσατε την άποψη της Νομικής Υπηρεσίας ως προς το εάν μπορεί να γίνει υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για κάποιες ομάδες... 

Ως υπουργός Υγείας οφείλω να γνωρίζω ποιες είναι οι επιλογές που έχουμε στη διάθεσή μας. Ποτέ δεν τέθηκε θέμα υποχρεωτικού εμβολιασμού των πολιτών. Ζητήθηκε η γνωμάτευση του γενικού εισαγγελέα για να γνωρίζουμε τι θα πρέπει να πράξουμε σε περίπτωση που κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο, όπως έπραξαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αν έρθει μια γνωμάτευση που να λέει ότι το συγκεκριμένο μέτρο δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Κύπρο, τότε εγώ δεν μπορώ να επιτρέψω να συζητηθεί κάτι τέτοιο, είτε ανάμεσα στους επιστήμονες, είτε στο Υπουργικό Συμβούλιο. Στόχος μας δεν είναι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός, αλλά να πείσουμε τους πολίτες να εμβολιαστούν. Γι' αυτό αξιοποιούμε τα εμβολιαστικά κέντρα walk-in όπου βλέπουμε ότι υπάρχει ανάγκη. Για παράδειγμα, 27 και 28 Δεκεμβρίου θα γίνει walk-in ειδικά για τους φοιτητές, στις 2, 3 και 4 Ιανουαρίου θα κάνουμε walk-in μόνο για τα παιδιά 5-11 ετών, ενώ παράλληλα συνεχίζουν οι υπόλοιπες κινητές μονάδες εμβολιασμού να επισκέπτονται ορεινές κοινότητες.

Πλαστά πιστοποιητικά

Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει το θέμα με τα φαρμακεία και τα χημεία που εκδίδουν πλαστά πιστοποιητικά νόσησης. Υπάρχουν εξελίξεις σε σχέση με τις καταγγελίες που έγιναν στην Αστυνομία;

Για το συγκεκριμένο θέμα έγινε καταγγελία από τους λειτουργούς του Υπουργείου Υγείας στην Πάφο όπου σημειώθηκε το περιστατικό. Διαπιστώθηκε ότι χημείο προχωρούσε στη διενέργεια Rapid test με μπατονέτες και η υπόθεση διερευνάται από την Αστυνομία. Όσον αφορά τα φαρμακεία, έχουν αυξηθεί οι έλεγχοι και αν διαπιστωθεί πως δεν τηρούνται τα πρωτόκολλα και οι σωστές διαδικασίες, τότε ανακαλείται η άδεια για τη διενέργεια τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου rapid test. Έχουμε ήδη λάβει καταγγελίες και για έκδοση πλαστών πιστοποιητικών, για τις οποίες έχουμε ήδη ενημερώσει την Αστυνομία, όπως έγινε και με τους γιατρούς.

Οι γιατροί που φαίνεται ότι εξέδιδαν πλαστά πιστοποιητικά οδηγήθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης, την ίδια στιγμή που συνεχίζουν να έχουν την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος. Η αλλαγή αυτής της νομοθεσίας συζητιέται από τον Αύγουστο. Πέντε μήνες μετά υπάρχουν εξελίξεις; Πότε αναμένεται να πάει η τροπολογία στη Βουλή;

Δυστυχώς η νομοθεσία που διέπει τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο είναι ξεπερασμένη και γι' αυτό σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία ετοιμάζουμε τροποποιήσεις. Στόχος είναι η εισαγωγή νέων, αυστηρών κανονισμών που κρίνονται αναγκαίοι για να εκσυγχρονιστεί η υφιστάμενη νομοθεσία. Χωρίς αλλαγές στη νομοθεσία δεν μπορεί να γίνει κάτι περισσότερο. Αξίζει να σημειωθεί ότι γιατροί του Δημοσίου που κατηγορούνται για ποινικά αδικήματα, τίθενται άμεσα σε διαθεσιμότητα. Το ζήτημα βρίσκεται στα χέρια της Νομικής Υπηρεσίας, την οποία ως Υπουργείο Υγειάς έχουμε «βομβαρδίσει» με αιτήματα όσον αφορά σε νέες νομοθεσίες και νόμους που χρήζουν βελτίωσης και εκσυγχρονισμού.

Το μέλλον του ΟΚΥπΥ

Το κύριο πρόβλημα της πανδημίας είναι τα νοσοκομεία, τα οποία δεν είναι και στην καλύτερη φάση όσον αφορά την οικονομική τους κατάσταση. Θεωρείτε ότι τα νοσοκομεία- ΟΚΥπΥ μπορούν να πετύχουν τον στόχο της αυτονόμησης μέχρι τα μέσα του 2024;

Οφείλω να αναφέρω ότι τα οικονομικά δεδομένα του ΟΚΥπΥ είναι πολύ πιο καλά από τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας. Εξαρτάται από τον ΟΚΥπΥ, τη διεύθυνση του οργανισμού, τους γιατρούς, τους νοσηλευτές και το προσωπικό του οργανισμού εάν θα επιβιώσει ο οργανισμός ή όχι. Τα δημόσια νοσηλευτήρια, μας έχουν αποδείξει ότι έχουν τον κόσμο στο πλευρό τους. Στις αρχές Νοεμβρίου τα νοσοκομεία ήταν πλήρη με μη Covid περιστατικά, γεγονός που μας δείχνει ότι ο κόσμος τα εμπιστεύεται. Οποιοσδήποτε από εμάς έχει ένα ατύχημα ή έκτακτο περιστατικό, απευθύνεται στα κρατικά νοσηλευτήρια. Αν υπάρξει η κατάλληλη συνεργασία ανάμεσα στους εμπλεκόμενους, τότε τα δημόσια νοσηλευτήρια, όχι μόνο θα πετύχουν την αυτονόμησή τους, αλλά θα έχουν και ηγετικό ρόλο στον τομέα της υγείας. Ήδη βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι συζητήσεις για τη διενέργεια χειρουργικών επεμβάσεων κατά τις απογευματινές ώρες. Ως Υπουργείο Υγείας θεωρούμε ότι πρέπει να βάλουν όλοι νερό στο κρασί τους, τόσο ο ΟΚΥπΥ όσο και οι συντεχνίες, για να επιτευχθεί ο στόχος, που δεν είναι άλλος από την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών φροντίδας στους ασθενείς. Ήδη την περασμένη εβδομάδα συζητήθηκαν κάποιες βασικές αρχές και θεωρώ ότι σύντομα θα βρεθεί η λύση.

Πριν λίγους μήνες είχατε αποστείλει επιστολή στον ΟΚΥπΥ στην οποία θίξατε δράσεις που δεν έγιναν από πλευράς του οργανισμού. Τι έχει αλλάξει από τότε;

Ενημερώνομαι τακτικά από τον οργανισμό και μπορώ να πω με ικανοποίηση ότι αρκετά από τα θέματα που έθιξα τότε, σήμερα βλέπω να υλοποιούνται. Σύντομα αρχίζουν οι εργασίες για το νέο Νοσοκομείο Ψυχικής Υγείας στην Αθαλάσσα, ενώ προχωρούν οι εργασίες για τη μεταστέγαση του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας. Πλέον, υπάρχει, για παράδειγμα, το ζήτημα με το Νοσοκομείο της Πόλης Χρυσοχούς, για το οποίο έχω λάβει διαβεβαιώσεις και αναμένω την υλοποίηση των όσων συμφωνήθηκαν.

Η «διορία» του ΟΑΥ

Οι καταχρήσεις στο ΓεΣΥ είναι ένα πρόβλημα στο οποίο υπάρχουν λύσεις;

Όπως και με τον ΟΚΥπΥ, έτσι και με τον ΟΑΥ έχουμε συχνές συναντήσεις. Τους δόθηκε μια περίοδος για να βρουν λύση στα προβλήματά τους. Μετά τις γιορτές, αν οι ίδιοι δεν μπορούν να βρουν λύσεις στα προβλήματά τους, τότε θα παρέμβει το Υπουργείο Υγείας. Αναμένω να με ενημερώσουν με ποιους μηχανισμούς θα εντοπίζουν και θα μειώσουν τις καταχρήσεις. Αν δεν είμαστε ικανοποιημένοι από την ενημέρωση, τότε το Υπουργείο Υγείας θα προχωρήσει στο σχέδιο Β’ για να εξαλείψει τις καταχρήσεις. Αν δεν μπορεί ο ΟΑΥ να κάνει τους ελέγχους, τότε θα τους κάνουμε εμείς, είτε με εξωτερικούς είτε με εσωτερικούς συμβούλους. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ΓεΣΥ είναι ένα νέο σύστημα το οποίο είναι σε λειτουργία λιγότερο από 18 μήνες. Επομένως, είναι λογικό να έχουμε αυτά τα προβλήματα, αλλά την ίδια στιγμή ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε με διορθωτικές κινήσεις. Αναμένω από τον ΟΑΥ να λάβει τα σωστά μέτρα, τα οποία θα έχουν ως κύριο στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών,αλλά και την εξοικονόμηση χρημάτων. Αν εξοικονομηθούν αυτά τα χρήματα, λόγω και του σφαιρικού προϋπολογισμού δεν θα πάνε στα δημόσια ταμεία, αλλά στον κόσμο, συμβάλλοντας έτσι στο να αναβαθμιστεί η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας των πολιτών. Ήδη, μετά από προσωπική εμπλοκή αρκετά από τα φάρμακα έχουν εκσυγχρονιστεί. Όσον αφορά κάποια νέα φάρμακα που αφορούν τον καρκίνο, έχω ήδη ενημερωθεί ότι τα περισσότερα φάρμακα έχουν ενταχθεί στο σύστημα, αλλά δεν είναι μόνο ο καρκίνος, υπ΄παρχουν κι άλλες ασθένειες, αναβαθμίζεται συνεχώς το σύστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τους τελευταίους τρεις μήνες έχει προχωρήσει η διαδικασία ένταξης καινοτόμων φαρμάκων.