Το ζήτημα της ευθανασίας στη Βουλή, με την Εκκλησία να μην σηκώνει κουβέντα

Το πολύκροτο ζήτημα της ευθανασίας είναι πολυδιάστατο, πολύπλοκο και άπτεται της ηθικής, της φιλοσοφικής και της βιολογικής ύπαρξης του ανθρώπου. Χρόνια τώρα μαίνονται διαμάχες μεταξύ γιατρών, νομικών, θεολόγων, πανεπιστημιακών κ.ο.κ., κατά πόσο ασθενείς με ανίατα νοσήματα που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της ζωής τους έχουν το δικαίωμα στον θάνατο, το δικαίωμα να λάβουν οι ίδιοι την απόφαση για το τέλος της ζωής τους. Δύο βουλεύτριες, η Ειρήνη Χαραλαμπίδου και η Αλεξάνδρα Ατταλίδου, εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να ανοίξουν το θέμα ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, κάνοντας ένα σημαντικό βήμα για τη χώρα.

«Έπρεπε να ανοίξει το θέμα»

Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών και εισηγήτρια στο να τεθεί το θέμα στην Κύπρο στο τραπέζι, μιλώντας στον «Π» ανέφερε ότι «αυτός ο διάλογος κάποτε έπρεπε να ανοίξει, καθώς πρόκειται για ένα δύσκολο θέμα, τόσο από νομικής όσο και από συναισθηματικής απόψεως. Ωστόσο, οι κοινωνίες πρέπει να εξελίσσονται. Δεν μπορούμε να απαγορεύουμε τον διάλογο για τέτοια θέματα και θα υπενθυμίσω τις δυσκολίες που υπήρξαν στα θέματα αμβλώσεων, πολιτικών γάμων, αποποινικοποίησης της ομοφυλοφιλίας κλπ.». Μάλιστα, η ίδια πρόσθεσε ότι «η ευθανασία είναι ένα θέμα επιλογής, μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια, και πρέπει αν μη τι άλλο να το συζητήσουμε. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει αυστηρότατο νομικό πλαίσιο για το θέμα της ευθανασίας. Την προσωπική μου άποψη δεν μπορώ να την εκφράσω, καθώς έχω ζήσει δύσκολες καταστάσεις με αγαπημένα μου πρόσωπα». Παράλληλα, διευκρινίζει ότι «στη συζήτηση που θα γίνει στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα κληθεί βεβαίως και η Εκκλησία να διατυπώσει τις θέσεις της. Βεβαίως, μπορεί να έχει άποψη η Εκκλησία αλλά δεν μπορεί να την επιβάλλει».

Ξεκάθαρη η Εκκλησία

Απ' τη μεριά του, ο Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος, μιλώντας και αυτός στον «Π», ανέφερε ότι η Εκκλησία είναι αντίθετη προς την ευθανασία, γιατί αποδίδει τη ζωή στον Θεό και όχι στον άνθρωπο. Μάλιστα, όπως είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος, «η αξία της ζωής είναι μεγάλη και πάνω απ’ την ποιότητα. Ο Θεός πάντα έχει ένα σχέδιο για τον κάθε άνθρωπο, με το οποίο τον φέρνει στη μετάνοια. Όταν η ζωή κάποιου γίνεται αφόρητη, μπορεί να παρακαλέσει τον Θεό να του την πάρει, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποφασίσει το ίδιο το άτομο αν πρέπει ή δεν πρέπει να ζει. Ο Θεός δίνει τη ζωή, ο Θεός την παίρνει». Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Πάφου Γεώργιο, η θέση της Εκκλησίας είναι ξεκάθαρη πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, αφού δεν μπορεί να δεχτεί την αφαίρεση της ζωής με οποιοδήποτε τρόπο. Στην περίπτωση της ενεργητικής ευθανασίας, για την Εκκλησία θεωρείται φόνος, ενώ στην περίπτωση της παθητικής ευθανασίας, θεωρείται αυτοκτονία.

Τι ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ

Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και η Ευρώπη, αφού μέχρι στιγμής δεν υφίσταται ενιαία αντιμετώπιση για το ζήτημα της ευθανασίας και της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας στις χώρες της ΕΕ. Οι περισσότερες χώρες τάσσονται εναντίον της ενεργητικής ευθανασίας, δηλαδή της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας με τη χορήγηση θανατηφόρας ουσίας, ενώ αρκετές (χώρες) αποδέχονται την παθητική ευθανασία. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έκαναν ήδη το πρώτο βήμα, επιτρέποντας την παθητική ευθανασία. Με νομοθετικές ρυθμίσεις έδωσαν σε ασθενή με ανίατο νόσημα το δικαίωμα στην άρνηση θεραπείας. Μόνο τρεις χώρες, το Βέλγιο, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο, νομιμοποίησαν μέχρι σήμερα, υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις, την ενεργητική ευθανασία: όπου ο γιατρός προκαλεί τον θάνατο του ασθενούς χορηγώντας του θανατηφόρα ουσία. Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής της Ελλάδος, που έχει ενδιατρίψει στο θέμα της ευθανασίας, δημοσίευσε στο περιοδικό «Βιοηθικά» που διαχειρίζεται μια ενδιαφέρουσα μελέτη της δικηγόρου κ. Αλεξάνδρας Κοτζαμάνη, για τις νομοθετικές ρυθμίσεις που έγιναν ή που δεν έγιναν στις χώρες της ΕΕ για την ευθανασία, τις οποίες σας μεταφέρουμε. Ειδικότερα:

• Στην Ελλάδα απαγορεύεται η ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Δεν υφίσταται εξειδικευμένη νομοθεσία, έτσι το αξιόποινο της ευθανασίας κρίνεται σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες του ποινικού κώδικα για την ανθρωποκτονία εν συναινέσει.


• Γαλλία: Η ενεργητική ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία απαγορεύονται, ενώ η παθητική ευθανασία επιτρέπεται από το 2005. Παρέχεται η δυνατότητα στους ασθενείς να εκφράσουν ελεύθερα τη βούλησή τους σχετικά με την παράλειψη ή τη διακοπή της θεραπευτικής τους αγωγής.


• Ηνωμένο Βασίλειο: Η ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία αποτελούν εγκλήματα ανθρωποκτονίας, ωστόσο αναγνωρίζεται το δικαίωμα άρνησης στη θεραπεία από ασθενείς με ανίατη νόσο, επομένως ο ιατρός οφείλει να σεβαστεί την απόφαση του ασθενούς για διακοπή της θεραπείας.


• Ολλανδία: Η ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία επιτρέπονται σε άτομα άνω των 18 ετών από το 2002, ενώ από το 2014 επετράπη και σε παιδιά άνω των 12 ετών. Δεν γίνεται χρήση των όρων «ενεργητική» και «παθητική» ευθανασία, διότι θεωρήθηκαν πολύ συγκεχυμένες. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ευθανασία νοείται η χορήγηση θανατηφόρας δόσης από το ιατρικό προσωπικό στον ασθενή, κατόπιν ρητού αιτήματος του τελευταίου. Για την εφαρμογή της ευθανασίας πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά κάποιες βασικές προϋποθέσεις: ύπαρξη ανίατης νόσου για την οποία να μην υφίσταται θεραπεία, η νόσος να προκαλεί αφόρητους πόνους, η βούληση του ασθενούς να είναι συνεχής και επίμονη και ο ασθενής να έχει συνείδηση των λεγομένων του.