Τόνι Αγκαστινιώτης για εγκλήματα σοβινιστών στην Κύπρο: «Δέχθηκα πολλές απειλές για τη ζωή μου»

Ο μεγαλύτερος εχθρός της ιστορικής αλήθειας είναι πρώτα από όλα ο φόβος, αναφέρει στη συνέντευξή του ο Τόνι Αγκαστινιώτης, και ακολούθως η λήθη. Το 2004, ο κ. Αγκαστινιώτης δημιούργησε το ντοκιμαντέρ «Φωνή Αίματος - Αναζητώντας τη Σελτέν», καταγράφοντας τα εγκλήματα σε βάρος αμάχων Τουρκοκυπρίων στη Μαράθα, το Σανδαλάρι, την Αλόα και την Τόχνη, στις 14 Αυγούστου του 1974, μέσα από μαρτυρίες των επιζώντων της σφαγής. Σήμερα έχει εκδώσει το βιβλίο «Χρειάζονται χίλιες φωνές για να πουν μια ιστορία», όπου αναφέρεται στα όσα επακολούθησαν μετά το ντοκιμαντέρ, με τις παρακολουθήσεις, τις υποκλοπές και τις απειλές για τη ζωή του. «Όπως το έργο μου», δηλώνει, «δεν άρεσε στους Ελληνοκύπριους εθνικιστές, έτσι και η αρθρογραφία μου δεν άρεσε στους Τουρκοκύπριους εθνικιστές, που κάποια στιγμή δοκίμασαν να μας ρίξουν με το αυτοκίνητο…».

O Τόνι Αγκαστινιώτης.

Ποιο είναι το θέμα του νέου σας βιβλίου;

Το βιβλίο μου «Χρειάζονται χίλιες φωνές για να πουν μια ιστορία», καταπιάνεται με τις μαζικές δολοφονίες αμάχων Τουρκοκυπρίων στη Μαράθα, το Σανδαλάρι, την Αλόα και την Τόχνη, στις 14 Αυγούστου του 1974. Εγκλήματα που έμειναν για χρόνια κρυμμένα κάτω από το χαλί της ιστορίας, και που η πλειονότητα των Ελληνοκυπρίων δεν γνώριζε. Το 2004-5 δημιούργησα το ντοκιμαντέρ «Φωνή Αίματος - Αναζητώντας τη Σελτέν». Το ντοκιμαντέρ κατέγραψε και τεκμηρίωσε αυτά τα εγκλήματα με μαρτυρίες των επιζώντων της σφαγής. Το βιβλίο καταπιάνεται τόσο με το ιστορικό των εγκλημάτων, αλλά και με την περιπετειώδη πορεία της δημιουργίας του ντοκιμαντέρ και τα όσα επακολούθησαν, δηλαδή πώς αντιμετωπίστηκε ο δημιουργός και το έργο του και στις δύο κοινότητες. Επίσης, μέσα από συνεντεύξεις με τους πολιτικούς ηγέτες της εποχής -Ραούφ Ντενκτάς και Γλαύκο Κληρίδη - γίνονται φανερές οι ιστορικά επικρατούσες πολιτικές λογικές που οδήγησαν και το Κυπριακό στο τραγικό σημείο που βρίσκεται σήμερα.

Το β' μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει επιλογή άρθρων μου που δημοσιεύτηκαν στο διάστημα 2006- 2008 στην εφημερίδα «Αφρίκα», και αναφέρονται σε καίρια ζητήματα που αφορούν την Κύπρο και τις δύο κοινότητες.

Τι άλλο ανακαλύπτει ο αναγνώστης αυτού του βιβλίου;

Συχνά ακούς τη φράση ««Τζιαι εμείς εκάμαμεν πολλά…». Αυτό το αφηρημένο «εκάμαμεν», μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γίνεται συγκεκριμένο. Ποιοι τα έκαμαν και τι έκαμαν; Δεν τα κάναμε όλοι μας, δεν ευθύνεται όλη η ελληνοκυπριακή κοινότητα για αυτά τα εγκλήματα, όπως δεν ευθύνεται όλη η τουρκοκυπριακή κοινότητα για τα δικά τους εγκλήματα. Είναι έργα των εθνικοφρόνων, των σοβινιστών, όποιο εθνόσημο κι αν είχαν στο μπερέ τους. Από την άλλη, παραθέτω στο βιβλίο αυθεντικά στρατιωτικά σχέδια της χουντικής στρατιωτικής ηγεσίας της εποχής, τα σχέδια «Ήφαιστος». Σε αυτές τις διαταγές, που χρονολογούνται 2-3 μήνες πριν το πραξικόπημα και την εισβολή, υπάρχουν ξεκάθαρες διαταγές για «εκκαθαρίσεις τουρκοκυπριακών θυλάκων και εστιών». Μάλιστα οι διαταγές μιλούν για ψυχολογική προετοιμασίλα και οργάνωση του πληθυσμού των εγγύς χωρίων, για να συμμετέχουν στις εκκαθαρίσεις. Πέρα από την ιστορία των εγκλημάτων, ο αναγνώστης θα βρει το ποιτικό κλίμα της περιόδου μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003 και πώς αντιμετωπίστηκε η προσπάθεια επαναπροσέγγισης, μέσα από τα προσωπικά μου βιώματα.

Το βιβλίο «Χρειάζονται χίλιες φωνές για να πουν μια ιστορία».

«Ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας ζήτησε να αποσύρω το ντοκιμαντέρ μου, ως όρο για να με προστατέψουν από τις απειλές»

Είναι εύκολο για έναν συγγραφέα να αποκαλύπτει τα ένοχα μυστικά μιας κοινωνίας; Δεν υπάρχουν συνέπειες;

Εύκολο δεν είναι, και ειδικά, μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που επικρατούσε εκείνη την εποχή, μια ατμόσφαιρα που φαίνεται να επιστρέφει ξανά. Είχα λάβει πολλές απειλές για τη ζωή μου, και μέχρι σήμερα υπάρχουν αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ζητούν το κεφάλι μου επί πίνακι. Οι παρακολουθήσεις, οι τηλεφωνικές υποκλοπές, οι απειλές ήταν στην ημερήσια διάταξη. Ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος, ζήτησε να αποσύρω το ντοκιμαντέρ μου, ως όρο για να με προστατέψουν από τις απειλές. «Κουστούμια» πηγαινοέρχονταν έξω από το σπίτι μας και δεν δίστασαν να μας συστηθούν ως κρατικοί λειτουργοί. Όλα αυτά θα τα βρει ο αναγνώστης να περιγράφονται με γλαφυρότητα στις σελίδες του βιβλίου.

«Το 2004 είχα μιλήσει σε ζωντανή μεσημεριανή εκπομπή καναλιού της Κωνσταντινούπολης, καταγγέλλοντας τους βιασμούς Τούρκων στρατιωτών στην Κύπρο το 1974»

Έχετε γράψει και για τα εγκλήματα του τουρκοκυπριακού εθνικισμού;

Πολλοί με συκοφαντούν ότι είμαι όργανο των Τούρκων, επειδή δήθεν κατέγραψα αυτά τα εγκλήματα, χωρίς να αναφέρομαι στα εγκλήματα της άλλη πλευράς. Λες και τόσα χρόνια, όποτε γινόταν ένα ντοκιμαντέρ για το 1974 και τις βαρβαρότητες των Τούρκων και Τουρκοκυπρίων σοβινιστών, έβαζαν μαζί και τις βαρβαρότητες των Ελληνοκυπρίων σοβινιστών. Το ντοκιμαντέρ μου ήρθε να προσθέσει τα παραλειπόμενα. Αν από την αρχή επέτρεπαν να μπουν αυτά τα εγκλήματα στο ιστορικό αφήγημα, αντί να δακτυλοδείχνουν εμένα ως προδότη, θα έδειχναν προς τους εοκαβητατζήδες που διέπραξαν αυτά τα εγκλήματα. Δυστυχώς, με τον κλάδο ελαίας οι πολιτικοί και φυσικοί υπεύθυνοι των εγκλημάτων κατάφεραν να αναρριχηθούν ξανά στην εξουσία και να ελέγξουν το επίσημο αφήγημα. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, μπορεί ο αναγνώστης να δει την αρθρογραφία μου, στη στήλη που είχα στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα «Αφρίκα», όπου συχνά μιλούσα για τα εγκλήματα των Τούρκων στην Κύπρο. Μάλιστα το 2004 είχα μιλήσει μέσα στην Τουρκία σε ζωντανή μεσημεριανή εκπομπή καναλιού της Κωνσταντινούπολης, καταγγέλλοντας τους βιασμούς Τούρκων στρατιωτών στην Κύπρο το 1974. Οργανώσαμε μάλιστα το 2005 εκδήλωση με τη «Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο» στην κατεχόμενη Λευκωσία, όπου δείξαμε το ντοκιμαντέρ μου μαζί με το ντοκιμαντέρ «Η Χαρίτα Μάντολες στέκεται δίπλα μου», του Χρίστου Σιοπαχά.

Όπως το έργο μου δεν άρεσε στους Ελληνοκύπριους εθνικιστές, έτσι και η αρθρογραφία μου δεν άρεσε στους Τουρκοκύπριους εθνικιστές, που κάποια στιγμή δοκίμασαν να μας ρίξουν με το αυτοκίνητο -εμένα και την οικογένειά μου- σε ένα χαντάκι, στον δρόμο Αμμοχώστου-Λευκωσίας, κι ακόμα δεν καταλάβαμε πώς γλυτώσαμε. Οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να μάθουν για το Παλαίκυθρο, την Άσσια και τον Σύσκληπο, και οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να μάθουν για τη Μαράθα, το Σανδαλάρι και την Αλόα, και αυτό προσπάθησα να κάνω μέσα από το έργο μου.

Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης

Τελικά ποιος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της ιστορικής αλήθειας;

Ο μεγαλύτερος εχθρός της ιστορικής αλήθειας είναι πρώτα από όλα ο φόβος. Ο φόβος να μιλήσουμε, γιατί οι εγκληματίες δεν καταδικάστηκαν ποτέ και κυκλοφορούν ανάμεσά μας. Έγιναν δεκάδες δικοινοτικές επιτροπές για να υποβοηθήσουν στη λύση του Κυπριακού προβλήματος, αλλά δεν έγινε μια Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης. Φανταστείτε μια λύση όπου ο Αλί Φαΐκ, που οι εοκαβητατζήδες σκότωσαν όλη την οικογένειά του στην Αλόα, να πρέπει να ζήσει στην ίδια γειτονιά με τους δολοφόνους των παιδιών του ή η Χαρίτα Μάντολες να πρέπει να ζήσει στην ίδια γειτονιά με τους δολοφόνους της οικογένειάς της. Πόσες βδομάδες θα περάσουν, πριν ξεκινήσει μια βεντέτα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν νέο κύκλο αίματος; Συζητάμε για λύση που περιφέρεται γύρω από θέματα εξουσίας και λειτουργικότητας μιας δικοινοτικής ομοσπονδίας, αγνοώντας πλήρως αυτή την πτυχή του προβλήματος και το πώς θα ζήσουν αυτοί οι άνθρωποι μαζί. Με το βιβλίο μου θέλω να προκαλέσω αυτό τον διάλογο μέσα στην κοινωνία. Σήμερα είναι μια καλή μέρα να ξεκινήσει αυτός ο διάλογος, και να έρθουμε αντιμέτωποι με την ιστορία μας. Το χρειαζόμαστε εμείς, και το χρειάζονται τα παιδιά μας. Αν δεν πάρουμε τα μαθήματα από την ιστορία, κινδυνεύουμε να τα επαναλάβουμε. Δέστε τα συνθήματα του στυλ «ΕΟΚΑ βήτα ξανακτύπα», ή «Ζήτω ο Γρίβας» που εμφανίζονται στους τοίχους και στα γήπεδα, τόσα χρόνια μετά. Αυτός, λοιπόν, είναι ο δεύτερος μεγάλος εχθρός της ιστορίας: η λήθη.



Πώς μπορεί να προμηθευτεί κάποιος το βιβλίο σας;

Για την ώρα το βιβλίο ακόμη δεν είναι στα βιβλιοπωλεία. Ελπίζω πριν την επίσημη παρουσίασή του, στις 23 Ιουνίου στη Δημοσιογραφική Εστία, να είναι διαθέσιμο και στα βιβλιοπωλεία. Προς το παρόν μπορεί να παραγγελθεί από την ιστοσελίδα μου, tony-direct.com και μπορεί να παραδοθεί στην πόρτα σας μέσω εταιρείας αποστολών.