Πόνταραν στο Πατριαρχείο της Μόσχας και στο τέλος έμειναν μόνοι τους - Δικαιώθηκαν οι επιλογές του Αρχιεπισκόπου

Σε δύσκολη θέση βρίσκονται πλέον οι ιεράρχες της Εκκλησίας της Κύπρου οι οποίοι έχουν ταχθεί υπέρ του αφηγήματος του Πατριαρχείου Μόσχας σε σχέση με την Εκκλησία της Ουκρανίας. Οι Κύπριοι ιεράρχες, που μειοψήφησαν στην Ιερά Σύνοδο για το Ουκρανικό, είχαν διατυπώσει τη θέση ότι ο μοναδικός κανονικός προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανία είναι ο Μητροπολίτης Ονούφριος, ο οποίος υπαγόταν στο Πατριαρχείο Μόσχας. Με απλά λόγια, θεωρούσαν ότι η Εκκλησία της Ρωσίας θα έπρεπε να καθοδηγεί πνευματικά τα δεκάδες εκατομμύρια Ουκρανών ορθοδόξων. Ωστόσο, ο Μητροπολίτης Ονούφριος, υπό το βάρος των εγκλημάτων που διαπράττουν οι Ρώσοι στην Ουκρανία, αναγκάστηκε να πάρει αποστάσεις και να διακόψει τις σχέσεις του ίδιου και της Μητρόπολης Κιέβου με το Πατριαρχείο Μόσχας. Από την άλλη, η Μητρόπολη υπό τον Ονούφριο δεν διατηρεί σχέσεις ούτε με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το οποίο αναγνωρίζει μόνο την Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου αποφάσισαν λόγω του Ουκρανικού να μην συλλειτουργούν με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου. Οι εξελίξεις, ωστόσο, δικαίωσαν την επιλογή του Αρχιεπισκόπου και της πλειοψηφίας της Ιεράς Συνόδου και εκ των πραγμάτων, τα πράγματα έχουν αλλάξει.

Κάνει πως δεν κατάλαβε

Μετά την απόφαση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (υπό το Πατριαρχείο Μόσχας) για διακοπή των σχέσεων με τη ρωσική εκκλησία προκλήθηκε αναστάτωση στους ρωσικούς εκκλησιαστικούς κόλπους. Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας εξέφρασε τη λύπη της εξαιτίας του ότι σε ορισμένες επαρχίες της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας παύει η μνημόνευση του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ορισμένες επαρχίες, αλλά για όλες τις επαρχίες που δεν βρίσκονται υπό ρωσική στρατιωτική κατοχή.

Ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, προσπάθησε να αποδώσει την απόφασή της υπό τον Ονούφριο Εκκλησίας στην «πίεση εκ μέρους των εξτρεμιστικών ομάδων, των σχισματικών δομών, των τοπικών αρχών, οι οποίες ενίοτε σε συγκεκριμένες περιφέρειες της Ουκρανίας απλώς απαγορεύουν τη δράση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και εκ μέρους του εθνικιστικών διαθέσεων τμήματος της ουκρανικής κοινής γνώμης».

Στην πραγματικότητα, η Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον Ονούφριο παραμένει μόνη χωρίς σχέσεις με άλλες εκκλησίες και όπως όλα δείχνουν θα γίνουν προσπάθειες να συγχωνευθεί με την αναγνωρισμένη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως Εκκλησία υπό τον Επιφάνιο.

Ενισχυμένος ο Βαρθολομαίος

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με τις ευλογίες του Πατριάρχη Μόσχας, οδήγησε πολλές τοπικές εκκλησίες σε λήψη αποφάσεων καταδίκης του Πατριάρχη Κύριλλου.  Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ είπε ότι ο Πατριάρχης Μόσχας «θα έπρεπε να αντιδράσει στην εισβολή στην Ουκρανία και να καταδικάσει τον πόλεμο, όπως κάναμε όλοι οι άλλοι Ορθόδοξοι Προκαθήμενοι. Δεν το έκανε, αυτό είναι εις βάρος του και λυπούμαι πολύ.

«Μπορεί να είχαμε άλλες διαφορές, τη γνωστή για την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας, τη διαφορά που έχουμε αιώνες τώρα διότι η ρωσική εκκλησία εποφθαλμιά το πρωτείο της Κωνσταντινουπόλεως, υποσκάπτει τα θεμέλια του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά περίμενα από τον αδελφό Κύριλλο σε αυτή την κρίσιμη, ιστορική στιγμή, να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων», πρόσθεσε.

Τέλος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης είπε, «εν ανάγκη (ο Κύριλλος) να θυσιάσει τον θρόνο του, να πει στον Πούτιν, "κύριε Πρόεδρε, εγώ δεν μπορώ να συμφωνήσω μαζί σας, παραιτούμαι, φεύγω". Θα τον βάλει στη φυλακή; Δεν ξέρω τι θα έκανε ο Πρόεδρος Πούτιν αν αντιδρούσε στα σχέδια του ο Πατριάρχης, αλλά αυτό θα περιμέναμε εμείς, οι άλλοι αδελφοί Προκαθήμενοι».

Κρεμλίνο με ράσο

Στη Ρωσία, είτε την περίοδο των Τσάρων, είτε την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης, όπως και σήμερα, η Ορθόδοξη Εκκλησία βρισκόταν μονίμως στην υπηρεσία του κράτους, προωθώντας τον πανρωσισμό. Μάλιστα, την περίοδο 1917-1989 οι εκάστοτε Πατριάρχες διατηρούσαν σχέσεις συνεργασίας με τις μυστικές υπηρεσίες της ΕΣΣΔ. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, με το Κρεμλίνο να ασκεί εξωτερική πολιτική, κυρίως στα Βαλκάνια, μέσω της Ορθοδοξίας και με τον Πατριάρχη Κύριλλο πλήρως ταυτισμένο με τον Πρόεδρο Πούτιν. Το Πατριαρχείο Μόσχας ασκεί παραδοσιακά επεκτατική πολιτική έναντι του Οικουμενικού Πατριαρχείου με στόχο την ενίσχυση της επιρροής στο σύνολο των ορθοδόξων, με τη χρήση του επιχειρήματος ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη πληθυσμιακά Ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι χαρακτηριστικό στοιχείο πως όπου ασκούσε επεκτατική πολιτική το ρωσικό-σοβιετικό κράτος ακολουθούσε και η Ρωσική Εκκλησία, θέτοντας υπό τη δικαιοδοσία της τις αντίστοιχες περιοχές. Τέτοια παραδείγματα ήταν η Γεωργία με την κατάργηση της τοπικής Εκκλησίας και την υπαγωγή της στο Πατριαρχείο Μόσχας, η Εσθονία και η Βεσσαραβία (έδαφος της Μολδαβίας κατεχόμενο από τους Ρώσους). Σε όλες τις περιπτώσεις η λειτουργία στους ναούς γινόταν στη ρωσική γλώσσα, κάτι που εξυπηρετούσε τον πανρωσισμό, και εφαρμόστηκε και από το κράτος κατά την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης. Το μοντέλο αυτό «δούλευε» μέχρι προχθές και στην Ουκρανία, αλλά η αιματοχυσία δεν άφησε κανένα περιθώριο συνέχισης της παρουσίας της Ρωσικής Εκκλησίας η οποία «ευλόγησε» την σφαγή.