«Μοιραία Ηγεσία 1948-2021»: Νέο Βιβλίο από το Λεόντιο Ιεροδιακόνου

Με τον τίτλο «Μοιραία Ηγεσία 1948-2021» ο πολιτικός και πρώην υπουργός επί διακυβέρνησης Κληρίδη Λεόντιος Ιεροδιακόνου, επανέρχεται στην ιστορία της Κύπρου αναλύοντας σε βάθος, μέσω μιας εξαντλητικής έρευνας, για να κρίνει τις επιλογές όλων των προέδρων της Δημοκρατίας. Στο βιβλίο του με τίτλο «Μοιραία Ηγεσία 1948 – 2021 το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα σε ομάδα δημοσιογράφων στη Λευκωσίας ξεκινά λογικά με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τους συνεχιστές του. Ο Λεόντιος Ιεροδιακόνου ασχολείται συστηματικά με το Κυπριακό από γενέσεως του προβλήματος . Το 1975 εξέδωσε το βιβλίο «Το κυπριακό πρόβλημα, πορεία προς τη χρεωκοπία», από τις εκδόσεις Παπαζήση.



Το σημερινό του σύγγραμμα αυτό δεν αποτελεί ακόμη μια ιστορική καταγραφή του Κυπριακού προβλήματος. Η έμφαση δίδεται αλλού, δηλαδή στις διεργασίες των διαπραγματεύσεων που καθόρισαν την πορεία του Κυπριακού από το πέρας της αποικιοκρατίας μέχρι σήμερα, καθώς και στις αποφάσεις – και την ποιότητα των αποφάσεων – που λάμβανε η εκάστοτε Ελληνοκυπριακή ηγεσία, στο πλαίσιο των εκάστοτε δοσμένων συνθηκών. Η ανασκόπηση αυτή καλύπτει ένα μεγάλο χρονικό εύρος – από τις πρώτες προσπάθειες διεθνοποίησης του Κυπριακού με την προσφυγή Μακαρίου στον Ο.Η.Ε., τις Αγγλοκυπριακές συνομιλίες που ακολούθησαν, τις διαβουλεύσεις που προηγήθηκαν της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας, την επιδίωξη αλλαγών στο Σύνταγμα καθώς και άλλες προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού πριν το 1974, τις συνομιλίες της Γενεύης μεταξύ πρώτης και δεύτερης εισβολής, και τις ζυμώσεις που οδήγησαν στη συνομολόγηση της πρώτης συμφωνίας κορυφής Μακαρίου-Ντενκτάς. Έπειτα, γίνεται αναφορά σε σημαντικούς σταθμούς της διαπραγματευτικής ιστορίας του Κυπριακού στη μετά-Μακάριο εποχή, με ειδική εστίαση στο ΑγγλοΑμερικανοΚαναδικό Σχέδιο, τα αλυσιδωτά σχέδια De Cuellar, τo Σχέδιο Ανάν, τις συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ, την πορεία προς το Κραν Μοντανά, και τη μετέπειτα αποτελμάτωση των διαπραγματεύσεων. Μέσα από όλη αυτή τη μακρά διαπραγματευτική ιστορία, ο συγγραφέας εντοπίζει, με ελάχιστες θετικές εξαιρέσεις, επαναλαμβανόμενα μοτίβα προβληματικής ηγετικής συμπεριφοράς, όπως λήψη σοβαρών αποφάσεων χωρίς μελέτη και προγραμματισμό, διαμόρφωση πολιτικής από τον άμβωνα και τα εθνικά μνημόσυνα, υπερβολική προστασία της πολιτικής καριέρας και δημοτικότητας, αδυναμία λήψης σκληρών αλλά αναγκαίων αποφάσεων, καθώς και αμφίσημες πολιτικές αποφάσεις, με διχασμένες σκέψεις και συναισθήματα, που οδηγούσαν τελικά σε πολιτική και διπλωματική ανακολουθία και αναξιοπιστία. Ως πρόβλημα πίσω από το πρόβλημα, ο συγγραφέας εντοπίζει την «κουλτούρα του ενός» - το κατάλοιπο της εθναρχίας - που ανέκαθεν χαρακτήριζε την εκπροσώπηση των Ελληνοκυπρίων στις διάφορες διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα οι προσωπικές αδυναμίες, ανεπάρκεια γνώσεων και άλλοι περιορισμοί του εκάστοτε ηγέτη να έχουν υπερμεγέθεις συνέπειες στην πορεία των διαπραγματεύσεων.

Ο Λεόντιος Ιεροδιακόνου, όπως αναφέρει σε παρουσίαση του βιβλίου ο Δρ Αλέξανδρος Λόρδος, δεν περιορίζεται μόνο στη διάγνωση του προβλήματος, αλλά προτείνει και διόρθωση υπό την μορφή μιας ριζικής αναδιάρθρωσης του τρόπου εκπροσώπησης των Ελληνοκυπρίων σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Συγκεκριμένα, προτείνει τη σύσταση ενός αντιπροσωπευτικού πολιτικού θεσμού, που να διαχειρίζεται αποκλειστικά το εθνικό πρόβλημα με πλήρη εκτελεστική αρμοδιότητα. Σε αυτό το σώμα θα μπορούσε να εκπροσωπείται το κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα με ψήφους ανάλογα της εκλογικής του δύναμης, ενώ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα προεδρεύει, έχοντας όμως μόνο μια ψήφο. Το σώμα αυτό θα διορίζει τον διαπραγματευτή και θα λαμβάνει όλες τις αποφάσεις για το χειρισμό του εθνικού μας προβλήματος, με την υποστήριξη όμως μιας ομάδας ειδικών και έγκυρων μελετητών, ώστε να διασφαλίζεται ότι η λήψη αποφάσεων από την πολιτική ηγεσία θα γίνεται στο πλαίσιο σωστής ενημέρωσης τόσο για τις συνέπειες την ώρα που λαμβάνεται η απόφαση όσο και για τις μελλοντικές πολιτικές προεκτάσεις.