Το Πάσχα των Μαρωνιτών της Κύπρου και η πραγματική ανάσταση τους

Κεντρική φωτογραφία: Ηλίας Ζωνιάς

Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη εορτή των Χριστιανών και σ’ αυτή γίνεται η ανάμνηση της Σταύρωσης και της Ανάστασης του Χριστού. Η λέξη «Πάσχα» είναι αιγυπτιακή και σημαίνει «πέρασμα». Για τους Χριστιανούς, το «Πάσχα» ερμηνεύεται ως το πέρασμα του Χριστού από τον θάνατο στη ζωή. Ορθόδοξοι και Καθολικοί, βασίζονται για τον υπολογισμό του Πάσχα σε διαφορετικά ημερολόγια και αυτό έχει ως αποτέλεσμα, συνήθως, να μην γιορτάζουν την Ανάσταση την ίδια ημερομηνία. Σε χώρες όμως που η πλειονότητα των πολιτών ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, οι καθολικές μειονότητες συνηθίζουν να εορτάζουν μαζί τους το Πάσχα. Έτσι και οι Μαρωνίτες της Κύπρου, παρά το γεγονός ότι η Εκκλησία τους γιόρτασε την Ανάσταση την περασμένη Κυριακή, αυτοί την γιορτάζουν την ερχόμενη, μαζί με τους Ορθόδοξους.

Γιατί οι Μαρωνίτες γιορτάζουν με τους Ορθόδοξους;

Στον υπολογισμό του Πάσχα η Καθολική Εκκλησία βασίζεται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία στο Ιουλιανό.  Οι Μαρωνίτες της Κύπρου όμως, εορτάζουν το ετήσιο Πάσχα τους σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, δηλαδή συνεορτάζουν το Πάσχα με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Και αυτό, όπως έγραφε και ο Χωρεπίσκοπος των Μαρωνιτών της Κύπρου πριν μερικά χρόνια στην εφημερίδα «Ο Τύπος των Μαρωνιτών», κατόπιν απόφασης της Αγίας Έδρας όπως οι καθολικές μειονότητες να εορτάζουν το Πάσχα με τις πλειονότητες. Πρόσθεσε ότι, η Καθολική Εκκλησία για να βοηθήσει τους πιστούς της να εορτάσουν το Πάσχα όπως πρέπει και με τρόπο χριστιανικό και μαρωνίτικο, δηλαδή «να λαμβάνουν μέρος στις τελετές των Παθών, της Σταύρωσης και της Ανάστασης του Χριστού και να κοινωνήσουν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού», συστήνει στη μειονότητα να εορτάζει το Πάσχα με την πλειοψηφία. Στη σύσταση λαμβάνεται υπόψη ότι το Πάσχα είναι και κοινωνική εορτή και ότι οι Μαρωνίτες ζουν και εργάζονται μαζί με τους Ορθόδοξους, τα παιδιά τους φοιτούν σε σχολεία που η πλειονότητα είναι τα ορθόδοξα παιδιά και συνεπώς είναι πιο εύκολο και πιο προσιτό για αυτούς να «ασκήσουν τα πασχαλινά τους καθήκοντα» την ημέρα του ετήσιου Πάσχα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Υπάρχουν ουσιαστικές πνευματικές διαφορές;

Στο ερώτημα αν υπάρχουν ουσιαστικές εκκλησιαστικές και πνευματικές διαφορές ανάμεσα στους εορτασμούς του Πάσχα στην Μαρωνίτικη και την Ορθόδοξη Εκκλησία, η απάντηση είναι όχι. Όπως ανέφερε ο Μαρωνίτης ιερέας Πάτερ Ιωσήφ Τάρτακ στο politis.com.cy, «έχουμε την ίδια πίστη, απλώς ο καθένας γιορτάζει με την δική του κουλτούρα». Όπως σημείωσε, οι Μαρωνίτες ακολουθούν την «Αραμαϊκή κουλτούρα» της Αντιοχείας, που αντικατοπτρίζει περισσότερο την απλότητα και την ταπείνωση, ενώ οι Ορθόδοξοι ακολουθούν την «Βυζαντινή κουλτούρα» της Κωνσταντινούπολης, που είναι «η πόλη του Βασιλιά» και αυτό εκπέμπει μια λαμπρότητα.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο στους εορτασμούς των Μαρωνιτών για τη Μεγάλη Εβδομάδα, εντοπίζεται στην Μεγάλη Πέμπτη και στην Ακολουθία του «Μυστικού Δείπνου». Σε όλες τις μαρωνίτικες εκκλησίες της Κύπρου, στήνεται μια αναπαράσταση του «Ιερού Νιπτήρα», όπου 12 άντρες, συνήθως νεαροί,  αναπαριστούν τους μαθητές του Χριστού, και ο Ιερέας, ως ο Ιησούς, τους πλένει τα πόδια. Να σημειωθεί ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και σε μερικές Ορθόδοξες εκκλησίες στην Κύπρο την Μ. Τετάρτη, αλλά και σε ελληνικά νησιά.



Φωτογραφία: Ηλίας Ζωνιάς - Κορμακίτης 2022



Πώς γιορτάζουν το Πάσχα τους οι Μαρωνίτες;

Πιστοί στις ρίζες τους και έχοντας στο μυαλό τους ότι το πιο σημαντικό πράγμα για αυτούς και την επιβίωση τους είναι ο τόπος τους, οι Μαρωνίτες που έχουν τη δυνατότητα, επιστρέφουν για το Πάσχα στα κατεχόμενα χωριά τους. Όσοι δεν την έχουν, μένουν πίσω στις πόλεις τους και γιορτάζουν με τις ενορίες τους στις ελεύθερες περιοχές. Τα μαρωνίτικα χωριά είναι τέσσερα, ο Ασώματος, η Αγία Μαρίνα, η Καρπάσια και ο Κορμακίτης. Στα πρώτα δύο η πρόσβαση είναι περιορισμένη, αφού μέσα υπάρχει τουρκικός στρατός και η είσοδος απαγορεύεται. Οι τ/κ «αρχές» επιτρέπουν την είσοδο στον Ασώματο μόνο τις Κυριακές και τις γιορτές, ώστε να γίνει Θεία Λειτουργία και ακολούθως οι χωριανοί αποχωρούν. Στην Αγία Μαρίνα τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα, αφού η πρόσβαση για το χωριό και την εκκλησία στους χωριανούς, τους δίνεται μόνο μερικές φορές τον χρόνο και μετά από πολλές προσπάθειες. Στην Καρπάσια και τον Κορμακίτη, όπου υπάρχουν εγκλωβισμένοι από την πρώτη μέρα της τουρκικής εισβολής το 1974 μέχρι και σήμερα, ο κόσμος επιστρέφει όσο μπορεί. Ιδιαίτερα ο Κορμακίτης, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η «καρδιά» των Μαρωνιτών το Πάσχα, αφού κατακλύζεται από εκατοντάδες κόσμο. Για αυτήν την περίοδο ζουν και αναπνέουν οι λίγοι εγκλωβισμένοι ηλικιωμένοι που ζουν εκεί, αφού βλέπουν μαζεμένες τις οικογένειες και τα αγαπημένα τους πρόσωπα και ο Κορμακίτης τους, για τον οποίο έχουν κάνει αμέτρητες θυσίες, σφύζει από ζωή. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για την Καρπάσια, που ναι μεν είναι μικρότερο χωριό, αλλά η θυσία και ο πόθος των εγκλωβισμένων και των απογόνων τους για να κρατήσουν το χωριό τους στην ζωή είναι ακριβώς τα ίδια.



Φωτογραφία: Ηλίας Ζωνιάς - Κορμακίτης 2019





Φωτογραφία: Ηλίας Ζωνιάς - Κορμακίτης 2019





Φωτογραφία: Ηλίας Ζωνιάς - Κορμακίτης 2018



Τα ήθη και τα έθιμα στα μαρωνίτικα χωριά, δεν διαφέρουν σε τίποτα από αυτά των υπόλοιπων Κυπρίων. Από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας, πολλά σπίτια «πυρώνουν» τους φούρνους τους, μέσα στους οποίος ψήνουν τις παραδοσιακές φλαούνες αλλά και τα λεγόμενα «σταυροκούλουρα». Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, οι νεαροί στον Κορμακίτη στήνουν τη δική τους λαπρατζιά πριν την λειτουργία της Ανάστασης τα μεσάνυχτα. Την Κυριακή… οι σούβλες γυρίζουν από το πρωί και το φαγοπότι, που σε πολλά σπίτια συνοδεύεται από τραγούδι και χορό, κρατά μέχρι το βράδυ.



Κορμακίτης 2022





Κορμακίτης 2022



Κάπως έτσι λοιπόν γιορτάζουν το Πάσχα οι Μαρωνίτες της Κύπρου, επιστρέφοντας προσωρινά, όσοι και όσο μπορούν, στον Κορμακίτη και στην Καρπάσια. Όπως έλεγε όμως και ο Χωρεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου, Ιωάννης Ορφανού, «παραμένει βαθιά στη ψυχή τους η επιθυμία να επιστρέψουν και στα τέσσερα χωριά τους και στις κατεχόμενες Εκκλησίες τους, στα μοναστήρια και ξωκλήσια τους, για να ηχήσουν οι πασχαλινές καμπάνες και να ακουστεί παντού ότι οι Μαρωνίτες εορτάζουν το Πάσχα τους στη γη των πατέρων τους, σύμφωνα με τα ήθη και τις μακραίωνες παραδόσεις τους». Αυτή θα είναι η πραγματική ανάσταση τους.