Η ευθανασία στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων - Ποια η θέση της Εκκλησίας

Το θέμα της ευθανασίας και η ανάγκη ενημέρωσης και έναρξης κοινωνικού διαλόγου στην Κύπρο συζητήθηκε τη Δευτέρα σε συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, Βουλευτής ΑΚΕΛ και Πρόεδρος της Επιτροπής, σημείωσε ότι η έρευνα της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου αποτελεί την πρώτη τεκμηριωμένη προσέγγιση των απόψεων της κοινωνίας για την ευθανασία. «Όλα δείχνουν προς την κατεύθυνση της αποδοχής μιας τέτοιας νομοθετικής προσέγγισης από πλευράς κοινωνίας» ανέφερε, προσθέτοντας ότι θετική είναι και η τοποθέτηση του Υπουργείου Υγείας, που είναι υπέρ τού να δοθεί το δικαίωμα στην ευθανασία υπό αυστηρούς όρους και κατόπιν διαλόγου με τις ιατρικές ομάδες.

Η κ. Χαραλαμπίδου τόνισε ότι πρέπει να υπερασπιστούμε το δικαίωμα ενός ασθενούς, ο οποίος πάσχει από ασθένεια από την οποία θα καταλήξει βάσει ιατρικής γνωμοδότησης να επιλέγει τον τρόπο που θα φύγει από τη ζωή. Επιπρόσθετα, δήλωσε ότι σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο θα ετοιμαστεί μια «πολύ δύσκολη» -όπως τη χαρακτήρισε- πρόταση νόμου που θα προνοεί αλλαγές του Ποινικού Κώδικα. Απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση, εξήγησε ότι παρόμοιες πρακτικές υπάρχουν σε όλο τον κόσμο και ότι είναι θέμα εποπτείας και εφαρμογής των νομοθεσιών από την κάθε χώρα. «Σε πρώτο στάδιο δεν θα ακουμπήσουμε το θέμα των ανηλίκων», κατέληξε.

Η Ρίτα Σούπερμαν, Βουλευτής ΔΗΣΥ, ανέφερε ότι τα διλήμματα για την εφαρμογή ενός νομοθετικού πλαισίου για το ενημερωμένο δικαίωμα στον θάνατο και την αυτονομία του ατόμου ακόμα παραμένουν. «Αυτό που εξετάζουμε εδώ δεν είναι το δικαίωμα στον θάνατο, αλλά το δικαίωμα να σκοτωθείς από γιατρό ή το δικαίωμα στην υποστήριξη στην αυτοκτονία», είπε, προσθέτοντας ότι η ευθανασία απαιτεί δύο άτομα για να την καταστήσουν δυνατή και μια «συνένοχη κοινωνία» για να την κάνει αποδεκτή.

Η κ. Σούπερμαν αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Ολλανδίας, «η οποία από την αρχή της εφαρμογής του νόμου της ευθανασίας τροποποίησε πολλές φορές το πλαίσιο και σήμερα δίνει το δικαίωμα σε πάρα πολλές ομάδες ασθενών». Υποστήριξε ότι υπάρχει ο κίνδυνος ότι η προσφορά θα δημιουργήσει και ζήτηση, κάτι που αποδεικνύεται από τη μεγάλη αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που αποτείνονται για ευθανασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπρόσθετα, υπέδειξε ότι η σχέση ασθενούς-γιατρού διαφθείρεται, γιατί δημιουργείται η αντίληψη στους ασθενείς ότι οι γιατροί ενίοτε βοηθούν ή υποκινούν την αυτοκτονία.

Ο Παύλος Μυλωνάς, Βουλευτής ΔΗΚΟ, σημείωσε ότι η παθητική ευθανασία εφαρμόζεται άτυπα στην Κύπρο και χαρακτήρισε την ενεργητική ευθανασία ως «μια επικίνδυνη γραμμή μεταξύ της δολοφονίας και της απάλυνσης του πόνου του ασθενούς». Τα στοιχεία της έρευνας της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου είναι χρήσιμα, ωστόσο μια έρευνα απευθυνόμενη στους ασθενείς που βρίσκονται στο τελικό στάδιο θα μας έδινε την απάντηση, τόνισε ο κ. Μυλωνάς, προσθέτοντας ότι το θέμα είναι ευαίσθητο.

Ακόμη, ο κ. Μυλωνάς ήγειρε το θέμα των ανηλίκων και της τρίτης ηλικίας, καθώς και της συμφωνίας του ασθενούς με τους γιατρούς. «Ποιος θα εκτελέσει τη δολοφονία, με ή χωρίς εισαγωγικά; Ποιος θα πάρει την απόφαση αν ο ασθενής δεν είναι σε θέση να την πάρει;» διερωτήθηκε, προσθέτοντας ότι το θέμα είναι τι λένε και τι σκέφτονται οι ασθενείς που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της ασθένειάς τους.

Από την πλευρά της, η Αλεξάνδρα Ατταλίδου, Βουλευτής Οικολόγων, τόνισε ότι η κοινωνία της Κύπρου στη μεγάλη της πλειοψηφία συναινεί και συμφωνεί στο δικαίωμα της ευθανασίας για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε καταληκτικό στάδιο. «Η ευθανασία θα αφορά άτομα που εν πλήρει συνειδήσει συμφωνούν και συναινούν στην έξοδό τους από τη ζωή με τη μέθοδο αυτή», ανέφερε, προσθέτοντας ότι το νομοθετικό πλαίσιο θα είναι πολύ αυστηρό. «Το κράτος νομοθετεί για όλους τους πολίτες και όχι για συγκεκριμένες ομάδες», υπέδειξε.

Απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση, η κ. Ατταλίδου ανέφερε ότι από τη στιγμή που η επιστήμη διαβεβαιώνει ότι ο ασθενής θα καταλήξει και θα έχει να αντιμετωπίσει ένα Γολγοθά πόνου, ζητάμε ο ασθενής να δικαιούται να συντομεύσει αυτόν τον Γολγοθά. «Είναι δικαίωμα των ανθρώπων να αποφασίζουν. Η ζωή και η διάθεσή της ανήκει στους ανθρώπου υπό κάποιες αυστηρές προϋποθέσεις», κατέληξε.

Ο Αλέκος Τρυφωνίδης, Βουλευτής ΔΗΠΑ, ανέφερε ότι το κόμμα του θα παρακολουθήσει το θέμα της ευθανασίας και θα ακούσει προσεκτικά όλες τις απόψεις. «Θεωρούμε σημαντικό το ότι γίνεται κοινωνικός διάλογος ώστε να ακουστούν όλες οι απόψεις, είτε θετικές είτε αρνητικές. Το νομικό πλαίσιο που θα ψηφιστεί θα πρέπει να είναι αυστηρό και να διαλαμβάνει όλες τις διαδικασίες και προϋποθέσεις», πρόσθεσε.

Επιπρόσθετα, ο κ. Τρυφωνίδης υπογράμμισε ότι η Πολιτεία πρέπει να βελτιώσει ουσιαστικά τις υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας και να παρέχει σε όλους τους ασθενείς που τη χρειάζονται. «Υπάρχουν σοβαρά κενά και παραλείψεις στον τομέα αυτό, με αποτέλεσμα οι συμπολίτες μας να υποφέρουν», υπέδειξε.

Ο Κωνσταντίνος Φελλάς, Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου, ανέφερε ότι διεξήχθη παγκύπρια έρευνα με συμμετοχή 750 ατόμων άνω των 18 ετών σχετικά με την ευθανασία. Σύμφωνα με την έρευνα, έξι στους δέκα συμμετέχοντες δήλωσαν ότι συμφωνούν με τη νομιμοποίηση της ευθανασίας και ότι οι συνάνθρωποί μας έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν τον θάνατο μέσω της ευθανασίας, είπε, προσθέτοντας ότι οκτώ στους δέκα υποστηρίζουν ότι αυτό το δικαίωμα μπορεί να το έχει κάποιος σε περίπτωση ανίατης και βασανιστικής χρόνιας ασθένειας ή όταν έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια για ανακούφιση του πόνου. Περαιτέρω, σημείωσε ότι το 64% των ερωτηθέντων είπε ότι έφτασε η ώρα για δημιουργία νομικού πλαισίου για την ευθανασία στην Κύπρο και ότι το 50% συμφωνεί με το δικαίωμα στην επιλογή ενός ατόμου να προχωρήσει σε ευθανασία. Ένας στους πέντε θα εξέταζε υπό αυστηρές προϋποθέσεις την εφαρμογή της ευθανασίας σε παιδιά άνω των 12 ετών, συμπλήρωσε ο κ. Φελλάς.

«Η κοινωνία στέλνει μήνυμα στην πολιτεία για θεσμοθέτηση και νομιμοποίηση της ευθανασίας», υπέδειξε, προσθέτοντας ότι η γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου είναι ομόφωνη υπέρ της νομιμοποίησης της εκούσιας ευθανασίας με έγκυρη και ενημερωμένη συγκατάθεση του ασθενούς. Ακόμη, ο κ. Φελλάς ζήτησε να τεθούν αυστηρές προϋποθέσεις και αυστηρές δικλείδες για προστασία της αξιοπρέπειας και του σεβασμού αυτού που πάσχει από ανίατη ασθένεια. «Η νομιμοποίηση της ευθανασίας δεν είναι υποκατάστατο μιας αποτελεσματικής ανακουφιστικής φροντίδας που το κράτος είναι υποχρεωμένο να παράσχει στους συμπολίτες μας», υπέδειξε. «Είναι το δικαίωμα σε έναν αξιοπρεπή θάνατο ή η υποχρέωση σε μια επώδυνη διαβίωση;», διερωτήθηκε ο κ. Φελλάς.

Από την πλευρά του, ο πατήρ Γεώργιος Χριστοδούλου, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, δήλωσε ότι η άποψη της Εκκλησίας είναι διαχρονική και μπορεί να ακούγεται σκληρή, επειδή τα φιλάνθρωπα διλήμματα που τίθενται ενδεχομένως γίνονται οριακά και εκλαμβάνονται ως αφιλάνθρωπα.

«Για την Εκκλησία, η ευθανασία, είτε είναι ενεργητική είτε παθητική, θεωρείται αφαίρεση ζωής. Αν είναι θεληματική, θεωρείται ως υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Αν δεν είναι θεληματική, δεν διαφέρει από τη δολοφονία», τόνισε, υποδεικνύοντας ότι, όταν τίθεται το θέμα του θανάτου υπό προβληματισμό, ουσιαστικά τίθεται και το θέμα της αρχής της ζωής.