Η αφρικανική σκόνη μας κόβει την ανάσα - Σοβαροί κίνδυνοι υγείας για παιδιά και ευπαθείς ομάδες

Δεν λέει να μας εγκαταλείψει η σκόνη που μας ταλαιπωρεί τις τελευταίες εβδομάδες καθιστώντας αποπνικτική την ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με τη Μετεωρολογική Υπηρεσία, η αφρικανική σκόνη που έχει σκεπάσει τη χώρα μας θα αρχίσει να υποχωρεί τις επόμενες ημέρες. Στο πέρασμα των χρόνων, ολοένα και συχνότερα η Κύπρος εκτίθεται στο σύννεφο της σκόνης που προέρχεται από την Αφρική. Πριν από 15-20 χρόνια η σκόνη έφτανε στη χώρα μας 3-4 φορές τον χρόνο, ενώ τώρα μιλάμε για 4-5 φορές το τρίμηνο. Κλιματική αλλαγή, μείωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων στην Αφρική, καθώς και η αύξηση των υπό ερήμωση περιοχών, αποτελούν τους κύριους παράγοντες πρόκλησης του φαινομένου. Ένα φαινόμενο το οποίο δεν τυγχάνει της δέουσας σημασίας, δεδομένου του αντίκτυπου που μπορεί να έχει στην υγεία αλλά και στην ψυχολογία των πολιτών. Προσοχή στα παιδιά και στις ευπαθείς ομάδες συστήνουν ειδικοί, προειδοποιώντας για μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών. Ενώ οι ειδικοί συνιστούν αποφυγή της σωματικής άσκησης, στο Υπουργείο Παιδείας δεν φαίνεται να υπάρχει καμία ανησυχία, με το μάθημα της γυμναστικής να γίνεται κανονικά μετά και την επιστροφή των μαθητών στα σχολεία την περασμένη Δευτέρα.

Επικίνδυνη αδιαφορία

Σχολιάζοντας τη μη λήψη μέτρων στα σχολεία, ο ειδικός παθολόγος δρ Κώστας Σχίζας χαρακτήρισε «αδιανόητη» τη στάση του υπουργείου, σημειώνοντας παράλληλα ότι είναι ευρέως γνωστές οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο ανοσοποιητικό των παιδιών η παρατεταμένη έκθεση στη σκόνη χωρίς τη λήψη των απαραίτητων μέτρων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ειδικοί συνιστούν την αποφυγή οποιασδήποτε σωματικής άσκησης σε εξωτερικούς χώρους, καθώς και τον περιορισμό στο ελάχιστο του χρόνου έκθεσης του ατόμου στη σκόνη. Σε παρόμοια κατάσταση το 2018, στην προ-κορωνοϊού εποχή, είχε απαγορευθεί το να γίνεται το μάθημα της γυμναστικής σε εξωτερικούς χώρους, ενώ είχαν δοθεί στους μαθητές μάσκες για να φορούν στους εξωτερικούς χώρους. Μάλιστα, για κάποιες ημέρες είχε απαγορευθεί και το να βγαίνουν έξω οι μαθητές για διάλειμμα, ενώ είχε εκδοθεί και σχετική σύσταση για αποφυγή των εργασιών που γίνονται σε εξωτερικούς χώρους. Όσον αφορά τα σχολεία, τώρα η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική μόνο εντός των τάξεων, και αυτό λόγω κορωνοϊού. Παρ' όλο που η χρήση μάσκας δεν είναι πλέον υποχρεωτική στους εξωτερικούς χώρους, οι ειδικοί σημειώνουν ότι υπό αυτές τις συνθήκες είναι απαραίτητη, καθώς, όπως και στην περίπτωση του κορωνοϊού, η μάσκα μειώνει την έκθεση του ατόμου στη σκόνη. Εκτός από την προστασία από τη σκόνη, ο δρ Σχίζας σημείωσε ότι ο συνδυασμός της με τον κορωνοϊό είναι επικίνδυνος, με τα άτομα που νοσούν με covid να έχουν αυξημένο κίνδυνο αντιμετώπισης επιπλοκών.

Υψηλά ποσοστά θανάτων

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Μετεωρολογική Υπηρεσία, τον Σεπτέμβριο του 2015 η Κύπρος έσπασε κάθε ρεκόρ υψηλών συγκεντρώσεων σκόνης. Συγκεκριμένα, από τις 7 μέχρι και τις 12 Σεπτεμβρίου του 2015 κατεγράφη η πιο υψηλή ποσότητα σκόνης τα τελευταία 30 χρόνια. Καταγράφηκαν, τότε, ποσότητες πέραν των τεσσάρων χιλιάδων μικρογραμμαρίων (4.000 μg/m3), ενώ υπό κανονικές συνθήκες οι μετρήσεις κυμαίνονται από 50 – 200 μg/m3. Το πρόβλημα το τελευταίο χρονικό διάστημα δεν αφορά τόσο τις μετρήσεις όσο τη διάρκεια του φαινομένου. Η επιστημονική κοινότητα έχει στα χέρια της σημαντικά στοιχεία που δείχνουν ότι η βραχυχρόνια έκθεση στη σκόνη είναι επικίνδυνη και σχετίζεται με πολλά προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πνευμολογικής Εταιρείας δρα Χάρη Αρμεύτη, υπάρχουν μελέτες σε παγκόσμιο επίπεδο που καταγράφουν υψηλά ποσοστά θανάτων κατά τη διάρκεια του φαινομένου αυτού από καρδιολογικά και πνευμολογικά προβλήματα. Όσο παρατείνεται η έκθεση, τόσο δημιουργούνται μόνιμες αλλοιώσεις, οι οποίες, σύμφωνα με τον δρα Αρμεύτη, στην αρχή μπορεί να μην φαίνονται, αλλά στην εξέλιξη να εμφανίζεται μια δύσπνοια στην κούραση και όσο περνούν τα χρόνια και συνεχίζεται η έκθεση προβλήματα στην καρδιά.

Οι επιπτώσεις 

Η σκόνη, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν αποτελείται μόνο από άμμο. Στο ταξίδι της φαίνεται να μαζεύει και μεταφέρει τοξικές ουσίες, μύκητες και βακτήρια, αλλοιώνοντας την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε. Όπως ανέφερε στον «Π» ο ειδικός παθολόγος δρ Κώστας Σχίζας, η αφρικανική σκόνη εμπεριέχει, μεταξύ άλλων, βαριά μέταλλα και τοξικές ουσίες, οι οποίες σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση και την περιβαλλοντική καταστροφή που έχει γίνει στις περιοχές από τις οποίες προέρχεται η σκόνη. Το γεγονός ότι μιλάμε για αφρικανική σκόνη δεν είναι καθόλου τυχαίο, καθώς είναι αποτέλεσμα της ερημοποίησης μεγάλων εκτάσεων στην περιοχή της Σαχάρας. Σύμφωνα με τον δρα Σχίζα, η σκόνη είναι μια στερεά ουσία που μετατρέπεται σε μικροσωματίδια, τα οποία αποτελούν το πιο επικίνδυνο είδος σκόνης καθότι δεν είναι ορατά, μπαίνουν στον οργανισμό και παραμένουν παγιδευμένα στον πνεύμονα, συγκεκριμένα στον πνευμονικό ιστό. Ανάμεσα σε άλλα, η παρατεταμένη έκθεση σε σκόνη η οποία προέρχεται από βαριά μέταλλα μπορεί να προκαλέσει βήχα, δύσπνοια, επιπλοκές στην όραση, απώλεια μνήμης, αύξηση πίεσης και χοληστερόλης, νεφροπάθεια, χρόνια κούραση, ενώ σχετίζεται άμεσα και με τον καρκίνο στους πνεύμονες. Οι πολίτες, ιδιαίτερα εκείνοι που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, καλούνται όπως επικοινωνήσουν άμεσα με τον προσωπικό τους ιατρό σε περίπτωση που εμφανίσουν κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα. Εκτός από τα σωματικά προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η παρατεταμένη έκθεση σε τέτοιου είδους φαινόμενα, διεθνείς μελέτες συνδέουν τη σκόνη με ψυχολογικής φύσεως ζητήματα, όπως είναι για παράδειγμα η αλλαγή διάθεσης, η επιθετική συμπεριφορά, ακόμη και η κατάθλιψη.