Παίζουν με τα συνταγματικά δικαιώματα του καθηγητή τέχνης - Παρακάμπτουν τον δικηγόρο και λογαριασμό δεν δίνουν

Ένα μήνα μετά τον αποκεφαλισμό του γάλλου καθηγητή Ιστορίας από τζιχαντιστή επειδή είχε δείξει σατιρικά σκίτσα του Μωάμεθ σε ένα μάθημα για την ελευθερία της έκφρασης και αφού οι Ευρωπαίοι εξέφρασαν τον αποτροπιασμό τους, το υπουργείο Παιδείας έστειλε τον ερευνώντα λειτουργό που διόρισε για να εξετάσει το ενδεχόμενο διάπραξης πειθαρχικών αδικημάτων εκ μέρους του καθηγητή τέχνης να του επιδώσει ακόμη μια επιστολή με την οποία του ζητούσε να παρουσιάσει τις θέσεις του εντός ολίγων ωρών, παρακάμπτοντας τους δικηγόρους του και παραβιάζοντας συνταγματικά του δικαιώματα.

Αγνοούν τους δικηγόρους

Φαίνεται ότι το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να φέρει τον καθηγητή προ τετελεσμένων, αφού του ζήτησε να παρουσιάσει τις θέσεις του σε διάστημα λιγότερο της μιας ημέρας, απορρίπτοντας μάλιστα το αίτημα του δικηγορικού γραφείου που ανέλαβε την υπεράσπιση του κ. Γαβριήλ για παράταση μέχρι το τέλος του μήνα. Την παράταση που ζήτησε το δικηγορικό γραφείο που ανέλαβε την υπεράσπιση του καθηγητή τέχνης απέρριψε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Παιδείας, πράξη παντελώς αντιδεοντολογική αλλά και νομικά αστήρικτη όπως υποστηρίζουν οι δικηγόροι του καθηγητή. Γεγονός που θέτει εν αμφιβόλω την όλη διαδικασία εξέτασης της υπόθεσης από νομικής απόψεως, αφού παραβιάζεται η αρχή της προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου λόγω του ότι δεν παρέχεται στον κ. Γαβριήλ εύλογο χρονικό διάστημα ούτως ώστε να προετοιμάζεται κατάλληλα και να μην αιφνιδιάζεται.



Σημειώνεται ότι μετά την επιστολή του δικηγορικού γραφείου Λάκης Ν. Χριστοδούλου ΔΕΠΕ που ανέλαβε την υπεράσπιση του κ. Γαβριήλ ημερομηνίας 9/10/2020 όπου ενημέρωνε τον ερευνώντα λειτουργό που διόρισε το υπουργείο Παιδείας, ότι εκπροσωπεί τον καθηγητή τέχνης και ζητούσε ρητώς η οποιαδήποτε επικοινωνία με τον πελάτη του, σε σχέση με την παρούσα διαδικασία, να γίνεται μέσω του δικηγόρου, ο ερευνώντας λειτουργός συνέχισε να επικοινωνεί απευθείας με τον κ. Γαβριήλ επιδίδοντας του ακόμη δύο επιστολές ημερομηνίας 4/11/2020. Η τρίτη επιστολή αν και φέρει ως ημερομηνία 4/11/2020 παραδόθηκε κατ' ιδίαν στον καθηγητή στις 19/11/2020. Σαράντα δύο ημέρες μετά που οι δικηγόροι ενημέρωσαν ότι η αλληλογραφία με τον πελάτη τους πρέπει να γίνεται μέσω του δικηγορικού γραφείου. Είναι δηλαδή έκδηλη η προσπάθεια του υπουργείου Παιδείας να παρακάμψει τους δικηγόρους που όρισε ο κ. Γαβριήλ για να τον υπερασπιστούν.



Τονίζεται ότι το άρθρο 43.1 του Νόμου 158(1)/99 διασφαλίζει το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης σε πειθαρχικές έρευνες όπως η συγκεκριμένη και η διαδικασία που ακολουθεί μέχρι στιγμής το υπουργείο Παιδείας περιορίζει το δικαίωμα του καθηγητή τέχνης, τόσο μέσω της παράκαμψης των δικηγόρων του όσο και του περιορισμένου χρόνου που του δόθηκε για να παρουσιάσει τις θέσεις του.



Δεν δίνουν λογαριασμό σε κανένα

Ο ερευνών λειτουργός δεν παρακάμπτει απλώς τους δικηγόρους του Γιώργου Γαβριήλ αλλά επιμένει να αγνοεί την επιστολή που απέστειλε η πλευρά της υπεράσπισης, ζητώντας από την κατηγορούσα αρχή να εξηγήσει σε ποιο σημείο του τροποποιημένου νόμου περί εκπαιδευτικής υπηρεσίας βασίζονται οι κατηγορίες κατά του καθηγητή τέχνης και σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι έρευνες.



Υπενθυμίζουμε ότι ο καθηγητής τέχνης κατηγορείται για «ενδεχόμενη δυσφήμηση της εκπαιδευτικής υπηρεσίας γενικά ή της θέσης του ειδικά, ή το ενδεχόμενο να τείνει σε κλονισμό της εμπιστοσύνης του κοινού στην εκπαιδευτική υπηρεσία και ενδεχόμενη παράλειψη να συμπεριφέρεται πρεπόντως προς το κοινό». Κατηγορίες οι οποίες εξαγγέλθηκαν κατά του Γιώργου Γαβριήλ με βάση νομοθεσία του 1969 η οποία τροποποιήθηκε αρκετές φορές αλλά η επιστολή που επιδόθηκε στις 25/09/2020 στον καθηγητή δεν το διευκρινίζει ως όφειλε να πράξει.



Ατομικές ελευθερίες υπό αίρεση

Το δικηγορικό γραφείο που ανέλαβε την υπεράσπιση του Γιώργου Γαβριήλ στην επιστολή του προς τον ερευνώντα λειτουργό τονίζει ότι η πειθαρχική έρευνα εστιάζει στην καλλιτεχνική δραστηριότητα του καθηγητή, που είναι όπως αναφέρει προϊόν απασχόλησης του κατά τον ελεύθερο προσωπικό του χρόνο. Γεγονός που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει.



«Διερευνάτε», αναφέρει, «ως Υπουργείο καταγγελίες που δεν σχετίζονται με την ιδιότητα του ως εκπαιδευτικού. Διερευνάτε καταγγελίες που σχετίζονται με το εικαστικό του έργο και για το πώς εκφράζεται καλλιτεχνικά δίχως να έχετε επαρκή γνώση του αντικειμένου. Πήρατε καταθέσεις από τον Κοινοτάρχη Ακακίου, την πρόεδρο του Συνδέσμου Γονέων και τον Διευθυντή Μέσης Εκπαίδευσης (ΔΜΕ), όχι για τη δουλειά που επιτελεί στο σχολείο, αλλά για το τι κάνει στον ελεύθερο προσωπικό του χρόνο και συγκεκριμένα για το τι και πώς ζωγραφίζει τα βράδια στο εργαστήριο του. Για έργα που τα έχει αναρτήσει στην προσωπική του διεύθυνση στο Facebook».



«Τα έργα του Γιώργου Γαβριήλ», συνεχίζει, «έχουν χαρακτηριστεί αυθαίρετα και αστοιχείωτα ως ‘βλάσφημα’ από άτομα που δεν έχουν σχέση με την Τέχνη, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει η παρούσα πειθαρχική δίωξη εναντίον του. Τι σημαίνει όμως ‘βλασφημία’, ποιος την ορίζει και με ποια κριτήρια; Η σύνδεση τώρα της ιδιότητας του ως λειτουργού του ΥΠΠΑΝ με τον τρόπο που εκφράζεται καλλιτεχνικά και τον καθορισμό πλαισίου, μέσα στο οποίο θα μπορούσε να δημιουργήσει, θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε περιστολή του δικαιώματος στην ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση και σε απαράδεκτο προκαθορισμό του ορίζοντα εξέλιξης της. Σε μια τέτοια περίπτωση θα ολισθαίναμε σε ένα σύστημα όπου η επίκληση της προσβολής του καθένα για οτιδήποτε θα αποτελεί εμπόδιο όχι μόνο για την ελευθερία της έκφρασης αλλά και για κάθε στοιχειώδη ατομική ελευθερία».



Με οδηγίες του Αρχιεπισκόπου;

Στην επιστολή τους προς τον ερευνώντα λειτουργό, οι δικηγόροι του καθηγητή τέχνης αναφέρουν ότι «ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου συμπεριφερόμενος αυθαίρετα και εξωθεσμικά αφού απευθύνθηκε στον Υπουργό Παιδείας - πολιτικό σας προϊστάμενο ζήτησε την απομάκρυνση του από τον χώρο της εκπαίδευσης. Σχεδόν αμέσως μετά, ως αν να επρόκειτο για εντολή προϊσταμένου ακολούθησε η έναρξη της παρούσας πειθαρχικής διαδικασίας». Εκφράζουν μάλιστα την έντονη τους ανησυχία για το γεγονός ότι το υπουργείο Παιδείας άρχισε μια πειθαρχική έρευνα ενάντια στον πελάτη τους, μετά από καταγγελίες ενός ακραίου πολιτικού κόμματος όπως το ΕΛΑΜ και ενός ιερωμένου.



«Θεωρούμε», αναφέρουν, «ότι με την ενέργεια του αυτή το Υπουργείο εισάγει νέα ήθη που μας παραπέμπουν σε άλλες εποχές αλήστου μνήμης. Ανοίγετε έτσι τον ασκό του Αιόλου και το κουτί της Πανδώρας στον ευαίσθητο χώρο της παιδείας. Διερωτόμαστε, πως θα αρνηθείτε από δω και μπρος στο οποιονδήποτε πολιτικό κόμμα να καταγγείλει τον όποιο εκπαιδευτικό για τις ιδέες, τα πιστεύω, τις δράσεις και δραστηριότητες του, από το να ξεκινήσετε πειθαρχικές διώξεις; Είναι για αυτούς τους λόγους, που θεωρούμε ηθική μας υποχρέωση την προσφυγή μας, δεδομένου ότι θα επιβληθεί η οποιαδήποτε ποινή, στην κυπριακή και ευρωπαϊκή δικαιοσύνη, όσο και στα αρμόδια ευρωπαϊκά fora, καταγγέλλοντας συμπεριφορές και ενέργειες της διοίκησης που κατάφορα παραβιάζουν τις ατομικές ελευθερίες και θίγουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές αξίες».



Σύγκρουση δύο κόσμων

Δεν είναι μόνο στη Γαλλία που συγκρούονται δύο διαφορετικοί μεταξύ τους κόσμοι αλλά και στη λιλιπούτεια Κύπρο υπάρχει μια ανάλογη σύγκρουση αξιών και αντιλήψεων περί ελευθερίας της έκφρασης και ανοχής στην άλλη άποψη. Τούτο το συμπέρασμα βγαίνει από την επιστολή του δικηγορικού γραφείου που απέναντι στις καταγγελίες κατά του καθηγητή Τέχνης από διάφορα πρόσωπα και οργανωμένα σύνολα του συντηρητικού και του ακραίου χώρου - οι οποίες χρησιμοποιούνται και ως τεκμήρια προς υποστήριξη της πειθαρχικής διαδικασίας - τοποθετεί μια σειρά από ενέργειες και υποστηρικτικές φωνές του προοδευτικού και φιλελεύθερου χώρου υπέρ του κ. Γαβριήλ κατά την έναρξη της διαδικασίας δίωξης του.



«Μεταξύ άλλων», αναφέρουν, «είδαμε την απόφαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Κύπρου, το ψήφισμα των καθηγητών Τέχνης, το ψήφισμα της Σχολής Καλών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ, την ανακοίνωση του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών (ΕΚΑΤΕ), την Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου αλλά και την αθρόα στήριξη από ανθρώπους των γραμμάτων, του πολιτισμού και τεχνών με πέραν των 3,500 προσυπογραφών».



«Τούτο», προσθέτει, «αποτελεί όαση δημοκρατικών αντανακλαστικών και κοινωνικών ευαισθησιών απέναντι στη θεσμική τάση προς αποδημοκρατικοποίηση, τον σκοταδισμό και τον αυταρχισμό. Όπως μάλιστα ο πρώην Υπουργός Παιδείας και Καθηγητής, Ανδρέας Δημητρίου, ξεκαθάρισε και υιοθετούμε πλήρως 'η ελευθερία έκφρασης διά των τεχνών δεν πρέπει να έχει όρια, πέραν των οριζομένων από το Σύνταγμα και τους νόμους'. Πρόσθεσε δε, ότι 'η υπό πολιτικούς όρους διατύπωση ορίων περιορίζει την ανοιχτή ευρωπαϊκή μας δημοκρατία και δεν είναι αποδεκτή, γιατί θα ήταν μεγάλη οπισθοδρόμηση. Ακόμη επισήμανε πως η επίκληση προσωπικών ευαισθησιών από πολίτες που ενδεχομένως ενοχλούνται δεν αποτελεί λόγο περιορισμού της καλλιτεχνικής έκφρασης, διότι η κάλυψη των ευαισθησιών όλων θα ισοδυναμούσε με κατάργηση της ελευθερίας της δημοκρατίας, πράγμα που ουδείς θα δεχόταν σήμερα στη δημοκρατία μας'».



Επισημαίνει μάλιστα το γεγονός ότι ο ερευνώντας λειτουργός παραβλέπει όλα τα πιο πάνω, θετικά και υποστηρικτικά προς τον πελάτη τους, τα οποία έχουν δει το φως της δημοσιότητας, επιλέγοντας να προβάλλει ακραίες και αντιδημοκρατικές φωνές.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Τοιχογραφία στην Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στην Πλατεία Γεροσκήπου όπου απεικονίζεται γυμνός ο Χριστός.

Το γυμνό σώμα του Χριστού

Για την αναπαράσταση του Χριστού με γυμνό σώμα από τον καθηγητή τέχνης οι δικηγόροι τονίζουν ότι «Ο πελάτης μας βρίσκεται αντιμέτωπος με αυθαίρετες κατηγορίες ότι προσβάλλει τους θεσμούς, τα θεία και αναπαριστά τον Χριστό με αισχρό τρόπο. Εντούτοις, δεν έχει τεκμηριωθεί καμία από αυτές με συγκεκριμένη και επιστημονική τεκμηρίωση».



«Εκλαμβάνεται», συνεχίζουν, «από τους διώκτες του ως 'αισχρό' το έργο με γυμνό το Χριστό την στιγμή που βυζαντινές τοιχογραφίες τον αναπαριστούν γυμνό κατά την βάφτιση του και δεν ενοχλείται κανένας. Ο πελάτης μας υποστηρίζει ότι ο Ιησούς, ήρθε στη γη κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του ανθρώπου. Στις δε καθολικές εκκλησίες το σώμα του Χριστού παρουσιάζεται γυμνό πολύ συχνά σε γλυπτά και ζωγραφικά έργα και δεν ενοχλείται κανένας».



«Αξιοσημείωτο», προσθέτουν, «είναι το γεγονός, ότι ο Χριστός απεικονίζεται γυμνός σε πολλές τοιχογραφίες Ορθόδοξων μεσαιωνικών εκκλησιών, αδιαμφισβήτητο παράδειγμα είναι οι δύο εκκλησίες της Πάφου, της Αγίας Παρασκευής στη Γεροσκήπου και ακόμη μια στη Χλώρακα αλλά και σε άλλα σημεία της χώρας».



«Ο πελάτης μας», σημειώνουν, «απεικονίζει τον Ιησού κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του ανθρώπου. Ο καλλιτέχνης, απεικονίζει τον Χριστό ως ζητιάνο, οπαδό ομάδας, πρόσφυγα και σε άλλες μορφές της καθημερινής μας ζωής. Ο κ. Γαβριήλ ζωγράφισε το Χριστό ως πρόσφυγα, πάνω σε μια μοτοσικλέτα ή γυμνό. Διερωτάται ο πελάτης μας και όχι μόνο αυτός εάν το πρότυπο του Χριστού είναι λευκός, καθαρός και ντυμένος και οτιδήποτε άλλο βαφτίζεται ως προσβολή. Τα έργα του δεν μπορεί να εκληφθούν ως προσβλητικά, μειωτικά, ρατσιστικά και ότι προσβάλουν το φύλο όπως ισχυρίζεται ο ΔΜΕ στο σχετικό τεκμήριο σας. Χαρακτηρισμοί δίνονται στη τέχνη του πελάτη μας δίχως καμία τεκμηρίωση επισυνάπτοντας ως τεκμήριο το έργο όπου παριστάνει την γυναίκα με κεφαλή σκύλου και το σκύλο με κεφαλή γυναίκα. Μερικές επισκέψεις σε κάποιο μουσείο ή πινακοθήκη, λίγη μελέτη της ιστορίας της τέχνης, θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον Διευθυντή Μέσης Εκπαίδευσης και όλους εκείνους που αντιδρούν να κατανοήσουν το έργο και γενικά την τέχνη. Υπενθυμίζουμε ότι από αρχαιοτάτων χρόνων το ανθρώπινο σώμα τύγχανε παραμόρφωσης μέσα από τις τέχνες. Από την αρχαία Αίγυπτο και παλαιότερα στη Μεσοποταμία απεικόνιζαν το ανθρώπινο σώμα με κεφάλι κάποιου ζώου, σκύλου, αετού, κλπ. Στην αρχαία Ελλάδα επίσης υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα, μέχρι και στη Βυζαντινή τέχνη, όπου ο Άγιος Χριστόφορος παρουσιάζεται με κεφάλι σκύλου».



Και υπενθυμίζουν ότι «τον Ιανουάριο του 2015 ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων παγκόσμια, με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση που έλαβε χώρα στο Παρίσι σε γαλλική σατιρική εφημερίδα από μουσουλμάνους φονταμενταλιστές με αφορμή τη δημοσίευση σε έκδοση της «βλάσφημης ζωγραφικής» που απεικόνιζε τον προφήτη Μωάμεθ με σατιρικό τρόπο. Σύσσωμη η θεσμική Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας και των θεσμών της, διακήρυττε τις πανανθρώπινες ελευθερίες και δικαιώματα, και ότι το δικαίωμα της έκφρασης δεν περιορίζεται για κανένα λόγο. Η παρούσα περίπτωση αποτελεί αντίστοιχο παράδειγμα».



Δεν σχολιάζουν στο Υπουργείο Παιδείας

Επικοινωνήσαμε με τον ερευνώντα λειτουργό κ. Ανδρέα Φιλίππου και του θέσαμε τα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν ως προς τη διαδικασία που ακολουθείται και τα οποία αναφέρουμε πιο πάνω. Ο ίδιος μας είπε ότι δεν μπορεί να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο για μια εν εξελίξει διαδικασία πειθαρχικής έρευνας και μας παρέπεμψε στο γραφείο Τύπου του υπουργού Παιδείας.