Ανοιχτό ακόμα το παράθυρο για ΔΔΟ - Η Λουτ ξανάρχεται

Στην Κύπρο αναμένεται να επανέλθει η ειδική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό Τζέιν Χολ Λουτ αμέσως μετά το εορταστικό 12ήμερο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με στόχο πλέον την προετοιμασία της άτυπης διάσκεψης (5+1), κατά την οποία θα συζητηθεί το ενδεχόμενο πραγματοποίησης μιας διάσκεψης τύπου Κραν Μοντανά για την επίλυση του προβλήματος. Σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, παρόλο που ο αρχικός στόχος ήταν η σύγκληση της άτυπης διάσκεψης πριν από τα Χριστούγεννα, στη συνέχεια κρίθηκε σκόπιμο και χρήσιμο αυτή να πραγματοποιηθεί μετά την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν (20 Ιανουαρίου 2021) - χρονικό σημείο κατά το οποίο αναμένεται να σηματοδοτήσει και την αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής έναντι της Τουρκίας και την προσπάθεια αποκατάστασης / βελτίωσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων και της σχέσης Τουρκίας - ΝΑΤΟ.

Σύντομα η άτυπη

Η κ. Λουτ, αφού έχει λάβει θετική απάντηση από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (5+1) αναφορικά με τη σύγκληση μιας άτυπης διάσκεψης για το Κυπριακό το αμέσως επόμενο διάστημα, θα ξαναέρθει στο νησί σε λίγες μέρες για να συζητήσει (και να κλειδώσει εάν αυτό είναι δυνατόν) το κοινό ανακοινωθέν που θα εκδοθεί μετά την ολοκλήρωση της άτυπης πολυμερούς διάσκεψης. Η ενημέρωση που έχει η ελληνοκυπριακή πλευρά, μέχρι στιγμής, είναι ότι η διάσκεψη για το Κυπριακό θα πραγματοποιηθεί με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου, με στόχο να προκύψουν αποτελέσματα που θα παραπέμπουν σε ουσιαστική επανέναρξη των συνομιλιών απ’ εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά. Ως γνωστόν, η τουρκική πλευρά δεν δέχεται αυτού του τύπου οι συναντήσεις να πραγματοποιούνται σε κράτος μέλος της ΕΕ, γι' αυτό και το πιθανότερο μέρος για την άτυπη διάσκεψη είναι και πάλι η Ελβετία (φαίνεται να αποκλείεται η Νέα Υόρκη και λόγω κορωνοϊού).

Θετικός ο Ερντογάν

Σε ό,τι αφορά τις επιδιώξεις της Άγκυρας, από τις Βρυξέλλες ήρθε το μήνυμα στη Λευκωσία ότι ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θέλει και εννοεί να κάνει μπίζνες με την ΕΕ, την οποία θεωρεί πιο χρήσιμη, συμφέρουσα και σταθερή πολιτική οντότητα απ’ ό,τι είναι για την Τουρκία η Ρωσική Ομοσπονδία, και γι' αυτό είναι πρόθυμος να συζητήσει το Κυπριακό, το οποίο έχει πλέον ξεκάθαρα καταστεί ευρωπαϊκό πρόβλημα. Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή που μίλησε στον «Π», ο Τούρκος Πρόεδρος έχει πει στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ότι τη χώρα του ενδιαφέρει μια διευθέτηση του Κυπριακού γι' αυτό θα είναι θετική στην πρόσκληση για διάσκεψη, θα δώσει ακόμα μια ευκαιρία στον διάλογο για λύση ομοσπονδίας, θα περιμένει την έκβαση αυτής της νέας προσπάθειας πριν προχωρήσει με τους σχεδιασμούς της για το Βαρώσι, και ότι θέλει πολιτική δέσμευση για το τι θα γίνει με τους Τουρκοκύπριους εάν αποτύχουν και αυτή τη φορά οι διαπραγματεύσεις. Οι κύριοι Μισέλ - Ερντογάν είχαν τηλεφωνική επικοινωνία την περασμένη Τρίτη (15/12/2020), κατόπιν αιτήματος της Άγκυρας, όπως ανέφερε Ευρωπαίος αξιωματούχος (σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ). Ο Σαρλ Μισέλ ενημέρωσε τον Ταγίπ Ερντογάν για τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής για την Ανατολική Μεσόγειο, τόνισε την ανάγκη για διαρκή και σε βάθος αποκλιμάκωση καθώς και για επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με την Ελλάδα, σημείωσε ο ίδιος αξιωματούχος. Παράλληλα, ανέφερε ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπογράμμισε την ανάγκη για επανέναρξη των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών το συντομότερο δυνατόν. Σημειώνεται ότι στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που ενέκριναν οι «27» της ΕΕ λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 10ης προς 11η Δεκεμβρίου 2020, περιλαμβάνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ορίσει απεσταλμένο στην Αποστολή Καλών Υπηρεσιών του ΟΗΕ (όχι απλώς παρατηρητή).

Διάσκεψη για Αν. Μεσόγειο

Μεγάλο ενδιαφέρον -παρόλο που δεν της δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στον δημόσιο διάλογο- έχει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου -της Κυπριακής Δημοκρατίας συμπεριλαμβανομένης- να ζητήσει από τον ύπατο εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ να συνεχίσει τις προετοιμασίες της πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο. Η ΕΕ θα επιδιώξει να συντονίσει τα θέματα που άπτονται της Τουρκίας και της Ανατολικής Μεσογείου με τις ΗΠΑ, προστίθεται στα συμπεράσματα. Σημειώνεται ότι προχθές Παρασκευή (18/12/2020) σε επεξηγητικό κείμενο για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής -που αναρτήθηκε στο προσωπικό ιστολόγιο του κ. Μπορέλ- γίνεται λόγος για την επιτακτική ανάγκη για γρήγορη επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για διευθέτηση του Κυπριακού και άμεση έναρξη διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας, Μεταξύ πολλών σημαντικών, στο εν λόγω άρθρο γίνονται και οι εξής αναφορές:

-Η επίσκεψή μου στην Κύπρο (τέλη Ιουνίου) ενίσχυσε περαιτέρω την αποφασιστικότητά μου να αναζητήσω λύσεις.

-Ενώ η σχέση με την Τουρκία είναι περίπλοκη και έχει πολλές διαστάσεις, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι διαφωνίες με την Ελλάδα και η μη επίλυση του Κυπριακού είναι κεντρικά στοιχεία.

-Η διοχέτευση και των δύο θεμάτων (ελληνοτουρκικά και Κυπριακό) μέσω κατάλληλων διπλωματικών και τεχνικών διαδικασιών είναι απαραίτητη για τη δημιουργία χώρου για μια υγιή σχέση ΕΕ - Τουρκίας. Αυτά είναι ζητήματα που δεν μπορούν πλέον να αναβληθούν.

-Η ισχυρή σχέση συνεργασίας με την Τουρκία θα αποτελούσε σημαντική συμβολή στην ευρωπαϊκή σταθερότητα. Ομοίως, θα είναι δύσκολο για την Τουρκία να βρει έναν καλύτερο εταίρο από την ΕΕ.

-Η ευημερία και η ασφάλεια της Τουρκίας, ως συμμάχου του ΝΑΤΟ, απαιτούν μια ισχυρή σχέση με την ΕΕ. Δεν υπάρχουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις σε αυτό.

-Είμαι έτοιμος, σε συνεργασία με την Κομισιόν και τα κράτη μέλη, για να συζητήσουμε τις προτάσεις μας για μια θετική ατζέντα με την Τουρκία και να διερευνήσω τρόπους προώθησης των σχέσεών μας. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας μέσω μιας διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο.

-Πρέπει να διασφαλίσουμε την ανανέωση του διαλόγου με την Ελλάδα και την επανέναρξη των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού, κατανοώντας ότι και αυτά πρέπει να έχουν μια ικανοποιητική κατάληξη και δεν μπορούν να συνεχίσουν να παραμένουν ατελείωτα.

Game of chicken;

Σημειώνεται ότι για το ίδιο θέμα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε την επομένη της συνάντησής του με την Τζέιν Χολ Λουτ ότι ο Τούρκος Πρόεδρος πρότεινε στην ΕΕ διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και ότι με τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ προχώρησαν αυτή τη διαδικασία και τώρα σχεδιάζουν μαζί να κάνουν βήμα με την ΕΕ την περίοδο που ακολουθεί. «Όλοι θα συμμετάσχουν. Ας συμμετάσχουν όλοι στη Μεσόγειο. Αν θα είναι και οι Ελληνοκύπριοι τότε θα είναι και η ‘τδβκ'. Ή και οι δύο ή κανένας. Μάλιστα ας έρθουν και οι χώρες που έχουν εταιρείες στη Μεσόγειο», είπε (η συνάντηση Τσαβούσογλου - Λουτ έγινε την Τετάρτη 16/12/2020 και οι δηλώσεις την Πέμπτη 17/12/2020). Ο Τούρκος ΥΠΕΞ ανέφερε, ακόμη, ότι εξήγησε με «ωραίο τρόπο» -κατά την έκφρασή του- στην ειδική απεσταλμένη του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Τζέιν Χολ Λουτ ότι στην Κύπρο πλέον πρέπει να γίνει διαπραγμάτευση για λύση δύο κρατών. Η εκτίμηση του Προεδρικού είναι ότι η Τουρκία τραβά το σχοινί στα άκρα για να το χαλαρώσει στη συνέχεια, κερδίζοντας τον όρο να εξεταστούν εναλλακτικές λύσεις εάν στο τέλος της διάσκεψης για το Κυπριακό υπάρξει ξανά αδιέξοδο. «Η ανάγνωση που κάνουμε στις δηλώσεις που γίνονται από την Άγκυρα είναι ότι η Τουρκία δεν θέλει λύση δύο κρατών, αλλά θα επιδιώξει μια συμφωνία συνομοσπονδίας ή τύπου συνομοσπονδίας. Θα επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά θέλει να πάρει εκ των προτέρων πολιτική δέσμευση -αντιλαμβάνεται ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει γραπτώς- για το μέλλον των Τουρκοκυπρίων και του ψευδοκράτους, εάν καταλήξει και αυτή η προσπάθεια σε αποτυχία. Από όλες τις πλευρές που έχουν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την Άγκυρα μας μεταφέρεται ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να υπάρξει διευθέτηση του Κυπριακού ή έστω ξεκαθάρισμα της κατάστασης», ανέφερε στον «Π» άνθρωπος του Προέδρου, υπενθυμίζοντας με νόημα την πρόταση του κ. Αναστασιάδη για αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Ο ίδιος, υπό καθεστώς ανωνυμίας, τόνισε ότι «εδώ που φθάσαμε δεν έχουμε επιλογή, δεν μπορεί να συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση: Με εμάς ή χωρίς εμάς, με λύση ή χωρίς λύση, η αλλαγή στο στάτους κβο θα γίνει». Υπογράμμισε δε τα όσα έγιναν γνωστά από την προχθεσινή τηλεδιάσκεψη Μέρκελ - Ερντογάν (18/12/2020). Ο Τούρκος Πρόεδρος είπε στη Γερμανίδα καγκελάριο ότι η χώρα του θέλει να γυρίσει νέα σελίδα στις ευρωτουρκικές σχέσεις, ότι δίνει σημασία στην αναφορά σε θετική ατζέντα στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ και ότι θα συνεχίσει να επιδεικνύει καλή πρόθεση και εποικοδομητική στάση στο θέμα της Ανατολικής Μεσογείου.

Γύρω-γύρω όλοι και στη μέση οι...

Τέλος, σημειώνεται ότι μεγάλο ενδιαφέρον για την επανέναρξη των συνομιλιών και για μια θετική έκβαση της προσπάθειας επιδεικνύεται από πλευράς Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο ανησυχεί για το ενδεχόμενο επικράτησης άλλου σεναρίου λύσης στην Κύπρο από αυτό της ομοσπονδίας, εξέλιξη που θα μπορούσε να διαταράξει τις ισορροπίες σε σχέση με τις συμφωνίες του ’60 και το μέλλον των Βρετανικών Βάσεων στο νησί. Ο Βρετανός ύπατος αρμοστής στην Κύπρο Στίβεν Λίλι, μιλώντας στο AlphaNews.live και τον Νικόλα Ζαννέττο (12/11/2020), ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «ξεκάθαρα υπάρχει μια σταθερή δημόσια θέση από τον κ. Τατάρ ότι η προτίμησή του είναι η λύση δύο κρατών. Επίσης είναι ξεκάθαρο από πράγματα που έχει πει, από πράγματα που η Τουρκία έχει πει, ότι είναι ακόμα πρόθυμοι να συζητήσουν τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ). Η πρόκληση είναι ότι αυτοί λένε ότι δεν πιστεύουν πως η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι σοβαρή για ΔΔΟ. Συνεπώς, μέρος του να προχωρήσουμε με τη διαδικασία μπροστά είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά να καταφέρει να δώσει τις διαβεβαιώσεις στην τουρκοκυπριακή πλευρά ότι πραγματικά είναι δεσμευμένη στη ΔΔΟ με πολιτική ισότητα για τις δύο κοινότητες».

kateliadi@politis-news.com