Μισές δουλειές στα Πόθεν Έσχες κρατικών αξιωματούχων...

ΓΡΑΦΕΙ

Μιχάλης Χατζηστυλιανού

Η δημοσιοποίηση των δηλώσεων των περιουσιακών στοιχείων Πόθεν Έσχες των αιρετών και κρατικών αξιωματούχων αποφασίστηκε από τη Βουλή πριν τρία χρόνια περίπου, για δύο κυρίως λόγους:

Πρώτο, για σκοπούς διαφάνειας και δεύτερο, για πληροφόρηση των πολιτών μακριά βεβαίως από τη λογική της ανθρωποφαγίας και του κουτσομπολιού, ώστε να είναι σε θέση να καταγγέλλουν, εφόσον γνωρίζουν και με στοιχεία, περιπτώσεις απόκρυψης κινητής ή και ακίνητης περιουσίας από αξιωματούχους ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής για το Πόθεν Έσχες. Αυτό που συμβαίνει όμως με τη δημοσιοποίηση μόνο των περιουσιακών στοιχείων των ελεγχόμενων αξιωματούχων δεν εξυπηρετεί τη διαφάνεια, ούτε και τη δημόσια λογοδοσία, εφόσον με μεγάλη ευκολία οι ελεγχόμενοι αξιωματούχοι μπορούν να κρύψουν κινητή ή και ακίνητη περιουσία, απότοκο αθέμιτου πλουτισμού, στα ανήλικα τέκνα τους ή και στις/στους συζύγους καθώς οι δικές τους δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων δεν δημοσιοποιούνται.

Για παράδειγμα, στη χθεσινή μας έκδοση δημοσιεύσαμε τα Πόθεν Έσχες των νέων υπουργών και υφυπουργών. Σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις δεν δήλωσαν ότι διαθέτουν οχήματα ή κατοικίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν, αλλά ότι δεν βρίσκονται επ' ονόματί τους. Ο νόμος που ψήφισε η Βουλή προέβλεπε τη δημοσιοποίηση όλων των δηλώσεων Πόθεν Έσχες. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο που εξέτασε τη συμβατότητα του νόμου με τις πρόνοιες του Συντάγματος, άναψε μεν το πράσινο φως για την υποβολή δηλώσεων Πόθεν Έσχες και από τους συζύγους, ωστόσο έκρινε ως αντισυνταγματική την πρόνοια για δημοσιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των συζύγων και των ανήλικων τέκνων των ελεγχόμενων αξιωματούχων. Συγκεκριμένα, στην απόφασή του ημερ. 29 Μαΐου 2017 το Ανώτατο Δικαστήριο επισημαίνει τα εξής:

«Η υποβολή δήλωσης και για τα ανήλικα τέκνα αιτιολογείται εφόσον, παρά το ότι δεν ασκούν δημόσια εξουσία, όπως και οι σύζυγοι, αποτελούν μέρος του πυρήνα της οικογένειας του πολιτικώς εκτεθειμένου προσώπου, ώστε οι σκοποί της διαφάνειας και της λήψης μέτρων ενάντια στη διαφθορά να μην επιτυγχάνεται επαρκώς και αποτελεσματικώς στην απουσία άμεσης υποχρέωσης δηλώσεων και εκ μέρους των μελών της οικογένειας. Η δημοσιοποίηση όμως εκφεύγει του θεμιτού πλαισίου επίτευξης του στόχου. (…) Από τη στιγμή που τα περιουσιακά στοιχεία θα αποκαλύπτονται μέσω των δηλώσεων και θα ελέγχονται από την ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή ούτως ώστε τυχόν προβλήματα να εντοπίζονται και να διερευνώνται, η δημοσιοποίηση των δηλώσεων των συζύγων και των ανηλίκων τέκνων δεν προσφέρει οτιδήποτε, ούτε και αιτιολογείται από την ανάγκη ύπαρξης διαφάνειας διότι η διαφάνεια επιτυγχάνεται από την ίδια την υποβολή της δήλωσης και τον επ' αυτής έλεγχο».

Ο έλεγχος που δεν γίνεται

Το Ανώτατο Δικαστήριο στήριξε την απόφασή του για τη μη δημοσιοποίηση των δηλώσεων Πόθεν Έσχες των συζύγων και των ανήλικων τέκνων των ελεγχόμενων αξιωματούχων στο γεγονός ότι ελέγχονται από την κοινοβουλευτική επιτροπή για το Πόθεν Έσχες. Ωστόσο, τόσο ο πρόεδρος όσο και τα μέλη της επιτροπής απώλεσαν το τεκμήριο της αντικειμενικότητας, διότι εκτός από ελεγκτές είναι και ελεγχόμενοι. Σύμφωνα πάντα με την κείμενη νομοθεσία, μόνο όταν και εφόσον αποφασίσει η εν λόγω επιτροπή μπορεί να προχωρήσει έρευνα εναντίον οποιουδήποτε ελεγχόμενου αξιωματούχου. Σ’ αυτή την περίπτωση, η επιτροπή αναθέτει τη διενέργεια οικονομικής πραγματογνωμοσύνης σε ελεγκτές. Τέτοια έρευνα ουδέποτε διενεργήθηκε από το 2004 που βρίσκεται σε ισχύ ο νόμος για το Πόθεν Έσχες.