Τα σκαθάρια της Κύπρου (web tv)

Τα κολεόπτερα (σκαθάρια - Beetle) ανήκουν στα έντομα, και αποτελούν τη μεγαλύτερη τάξη (Coleoptera) από την ομοταξία των εντόμων. Στον πλανήτη υπάρχουν περισσότερα από 400.000 καταγραμμένα είδη κολεοπτέρων και στην Ευρώπη περίπου 20.000, τα οποία χωρίζονται σε 40 οικογένειες με την πιο πολυπληθή οικογένεια να είναι οι Κουρκουλιονίδες (Curculionidae) με περισσότερα από 70.000 διαφορετικά είδη. Η τάξη των κολεοπτέρων αποτελεί το 40% όλων των καταγραμμένων εντόμων και το 25% όλων των ζωντανών οργανισμών του πλανήτη και συνεχώς καταγράφονται νέα είδη για την επιστήμη. Στην Κύπρο υπολογίζεται να υπάρχουν πάνω από 1.000 είδη διαφορετικών κολεοπτέρων. Τα κολεόπτερα τα συναντάμε σε όλες τις περιοχές του πλανήτη εκτός από τη θάλασσα και την Ανταρκτική.

Χερσαία ζώα

Τα κολεόπτερα αναλόγως του είδους τρέφονται με μεγάλη ποικιλία τροφών με την πλειοψηφία τους να είναι φυτοφάγα και να τρέφονται με φρούτα, σπόρους, φύλλα, ρίζες και ανθούς, άλλα είναι κοπροφάγα, νεκροφάγα, σαπροφάγα, μυκητοφάγα, άλλα είναι παρασιτικά, ενώ άλλα είδη είναι σαρκοφάγα (θηρευτές) και τρώνε άλλα ζωικά είδη. Περίπου 5.000 είδη κολεοπτέρων ζουν σε γλυκά νερά και έχουν την ικανότητα να κολυμπούν, να πετούν και να περπατούν. Στην πλειοψηφία τους όμως είναι χερσαία ζώα και κατά το 98% είναι νυχτόβια και γι' αυτό είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν. Όλα τα κολεόπτερα γεννούν αβγά από τα οποία εκκολάπτεται η προνύμφη που σταδιακά μεταμορφώνεται σε τέλειο έντομο. Αναλόγως του είδους γεννούν τα αβγά τους σε φυτά, κόπρανα ζώων, κάτω από το έδαφος, μέσα σε ξύλα, σε φρούτα και πτώματα ζώων. Πολλά είδη της οικογένειας Scarabaeidae που περιλαμβάνει πάνω από 30.000 διαφορετικά είδη είναι κοπροφάγα και μπορούν να μυρίσουν την κοπριά από πολύ μακριά. Ανοίγουν τρύπες στο έδαφος μέχρι και 40 πόντους μεταφέροντας μέσα ποσότητα κοπριάς και γεννούν τα αβγά τους πάνω σε αυτήν όπου και τρέφονται οι προνύμφες μέχρι να γίνουν τέλεια έντομα. Πολλά είδη της οικογένειας Elateridae γεννούν τα αβγά τους σε σάπια φυτά και σε ρίζες όπου τρέφονται οι κάμπιες. Πολλά είδη της οικογένειας Dermestidae που είναι νεκροφάγα γεννούν τα αβγά τους σε πτώματα ζώων.









Σε αρκετά μουσεία χρησιμοποιούν μερικά από τα είδη αυτά των νεκροφάγων κολεοπτέρων για να τρώνε τη σάρκα από μικρά νεκρά ζώα ώστε να πάρουν τον σκελετό καθαρό χωρίς ζωικά κατάλοιπα για τους σκοπούς του μουσείου. Αρκετά είδη κολεοπτέρων είναι καταστροφικά για τον άνθρωπο καθώς προκαλούν αρκετές καταστροφές σε καλλιέργειες τρώγοντας φυτά και φρούτα, καταστρέφουν αποθηκευμένα ξύλα τρυπώντας τα, καταστρέφουν επίσης αποθηκευμένα τρόφιμα και πολλά άλλα είδη όπως μαλλί, ρούχα, ζωοτροφές και καπνό. Υπάρχουν όμως και κολεόπτερα πολύ ωφέλιμα για τον άνθρωπο όπως οι γνωστές μας πασχαλίτσες της οικογένειας Κοκκινελλίδες (Coccinellidae). Οι προνύμφες αλλά και τα τέλεια έντομα τρέφονται με αφίδες και άλλα βλαβερά παρασιτικά έντομα που καταστρέφουν τις φυτείες. Πολλοί γεωργοί εκτρέφουν τα έντομα αυτά για να προστατεύσουν τις φυτείες τους από τις αφίδες. Σε ολόκληρο τον πλανήτη υπάρχουν περισσότερα από 6.000 διαφορετικά είδη αυτής της οικογένειας. Μια ξεχωριστή οικογένεια είναι η οικογένεια Βουπρηστίδες (Buprestidae) που αριθμούν περισσότερα από 15.000 είδη, ονομάζονται και jewel beetles επειδή τα περισσότερα έχουν απίστευτα ωραία μεταλλικά χρώματα και λάμπουν σαν κοσμήματα.









Σημαντική πηγή τροφής

Τα κολεόπτερα αποτελούν σημαντική πηγή τροφής για αμέτρητα είδη του ζωικού βασιλείου. Ανά τον κόσμο υπάρχουν αρκετοί μανιώδεις συλλέκτες κολεοπτέρων ακόμα και με τα είδη μόνο μιας οικογένειας. Στην Κύπρο έχουμε μερικούς φυσιοδίφες ερευνητές που έχουν απίστευτες συλλογές από κυπριακά είδη όπως κολεόπτερα, πεταλούδες, γενικά με έντομα, χερσαία σαλιγκάρια, θαλάσσια κοχύλια, ορυκτά, πετρώματα, ταριχευμένα πουλιά, αποξηραμένα φυτά, που όλες μαζί αποτελούν τη φυσική ιστορία του τόπου μας και έναν πραγματικά ανεκτίμητο θησαυρό. Θα μπορούσε η κυβέρνηση με τους κατάλληλους διακανονισμούς με αυτούς τους ανθρώπους να αποκτήσει αυτές τις συλλογές που πολλές φορές μετά τον θάνατο των συλλεκτών καταστρέφονται. Με τις συλλογές αυτές μπορεί να δημιουργηθεί ένα τεράστιο κυπριακό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ώστε με τη συνεργασία και τη βοήθεια των δικών μας πανεπιστήμιων θα αποκτήσουμε αυτό που χρειάζεται ο τόπος μας. Μπορούν να αξιοποιηθούν σε ένα μουσείο με δείγματα μοναδικά παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, θα καταστήσουν το μουσείο κέντρο για επιστημονική έρευνα, μια και θα είναι το μόνο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην Κύπρο, με τόσο τεράστιες και μοναδικές συλλογές. Οι νέοι μας, μαθητές δημοτικών και γυμνασίων, φοιτητές, τουρίστες καθώς και εκπαιδευτικοί, αλλά και το ευρύτερο κοινό, θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την αξιοθαύμαστη, σπάνια και μοναδική φυσική κληρονομιά του τόπου μας. Μέσα από τη γνώση που θα πάρουν από τα εκθέματα, τις διαλέξεις και τα έντυπα θα μάθουν να αγαπούν και να προστατεύουν τη φυσική μας κληρονομιά, κάτι που σημαίνει πολιτισμός και πρόοδος. Όλα αυτά είναι τεράστιου επιστημονικού ενδιαφέροντος και θα προσελκύσουν πολλούς επιστήμονες από όλον τον κόσμο που με τις μελέτες και τα πορίσματά τους θα δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για τον τόπο μας και θα αναδείξουν την Κύπρο σε κέντρο σημαντικού επιστημονικού ενδιαφέροντος.





Μουσεία Φυσικής Ιστορίας

Yπάρχουν σε όλες τις χώρες του κόσμου και αποτελούν πόλο έλξης τουριστών, αλλά και ντόπιων επισκεπτών καθώς και πηγή μάθησης. Ένα κοντινό μας παράδειγμα είναι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης που λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία. Στην Κύπρο έχουμε δύο αξιόλογα μουσεία, στην Αγία Νάπα το Μουσείο Θάλασσας των Τορναρίτη - Πιερίδη και το Μουσείο «Φώτος Φωτιάδης» στην Carlsberg στα Λατσιά, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, χρειαζόμαστε ένα εθνικό μουσείο με κρατική στήριξη και ερευνητικά κέντρα. Δυστυχώς όμως κανένας από κυβερνητικής πλευράς δεν ενδιαφέρεται σοβαρά για αυτό το πολύ σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του τόπου μας. Για τη δημιουργία ενός τέτοιου μουσείου σίγουρα θα αντλούσαν μεγάλα κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και στο μουσείο θα απασχολούνταν πολλοί άνεργοι επιστήμονες του τόπου μας, αρκετοί από τους οποίους καταφεύγουν για δουλειά στο εξωτερικό.