Ενστάσεις προκαλούν τα δωμάτια θηλασμού

Τον καθορισμό των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα δημιουργούνται και θα λειτουργούν ειδικά διαμορφωμένα δωμάτια στους χώρους εργασίας όπου θα μπορούν οι εργαζόμενες μητέρες να θηλάζουν ή και να αντλούν μητρικό γάλα ζητούν οι εργοδότες, με την οργάνωσή τους ΟΕΒ να κάνει λόγο για δυσβάστακτο οικονομικό κόστος που καλούνται να επωμισθούν χιλιάδες μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Μόνο για μεγάλες επιχειρήσεις

Ειδικότερα, με επιστολή που απέστειλε στο αρμόδιο Υπουργείο Υγείας και κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής Εργασίας της Βουλής, όπου συζητούνται οι σχετικοί κανονισμοί, η ΟΕΒ εισηγείται η υποχρέωση δημιουργίας χώρων θηλασμού στους χώρους εργασίας να περιοριστεί μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις. «Η υιοθέτηση υποχρεωτικής διαμόρφωσης ειδικών χώρων στην εργασία για τον σκοπό αυτό συνεπάγεται κόστος για τις επιχειρήσεις και ενδέχεται να δημιουργήσει πρακτικές δυσκολίες τόσο στην καθημερινή διαχείριση των απαιτήσεων όσο και στην παρουσία των παιδιών στους χώρους εργασίας. Λαμβάνοντας υπόψη πως η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων στην Κύπρο είναι μικρομεσαίες, με πολύ μεγάλο ποσοστό εξ αυτών να είναι μικρές ή πολύ μικρές, η υποχρέωση δημιουργίας και λειτουργίας τέτοιων χώρων δεν μπορεί να είναι καθολική, καθότι θα επιφέρει εξαιρετικό δυσβάστακτο κόστος συμμόρφωσης ή και πρακτικά προβλήματα (π.χ. επιχείρηση μπορεί να στεγάζεται σε έναν μικρό χώρο χωρίς διαχωρισμό δωματίων)», αναφέρει η ΟΕΒ στην επιστολή της. Και προς αποφυγή ανεπιθύμητων συνεπειών, όπως σημειώνει η οργάνωση των εργοδοτών, «θεωρείται επιβεβλημένη ανάγκη το κείμενο των κανονισμών να μην περιοριστεί μόνο στην καταγραφή των προδιαγραφών του χώρου θηλασμού ή και άντλησης γάλακτος, αλλά να επεκταθεί και να καθορίσει τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα δημιουργούνται και θα λειτουργούν αυτοί οι χώροι».

Σύμφωνα με την ΟΕΒ στους κανονισμούς θα πρέπει να τεθούν οι εξής προϋποθέσεις:

1. Τα δωμάτια θηλασμού να δημιουργούνται σε μεγάλες επιχειρήσεις ως αυτές ορίζονται και κατηγοριοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή να απασχολούν πέραν των 250 εργαζομένων.


2. Οι χώροι θηλασμού να δημιουργούνται εκεί που μια επιχείρηση απασχολεί πέραν των 100 ατόμων στον ίδιο χώρο εργασίας και νοουμένου ότι δεν υπάρχουν στις εγκαταστάσεις άλλοι προσβάσιμοι χώροι για τον ίδιο σκοπό. Για παράδειγμα, επιχειρήσεις μπορεί να συστεγάζονται σε ένα εμπορικό κέντρο, το οποίο διαθέτει χώρους θηλασμού/άντλησης γάλακτος. Η προϋπόθεση αυτή τίθεται καθότι κάποιες επιχειρήσεις μπορεί μεν να απασχολούν πέραν των 250 ατόμων αλλά είναι διεσπαρμένες γεωγραφικά σε διάφορα μικρά παραρτήματα, καθιστώντας έτσι τη δημιουργία των χώρων αυτών ιδιαίτερα δύσκολη ή και αδύνατη. Σύμφωνα με την ΟΕΒ, οι χώροι θηλασμού θα πρέπει να μπορούν να λειτουργούν και εκτός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, σε παρακείμενες/γειτνιάζουσες εγκαταστάσεις, διότι μπορεί να μην είναι εφικτό να δημιουργηθεί τέτοιος χώρος εντός μιας μονάδας παραγωγής ή σε χώρο που δεν επιτρέπεται η μεταφορά προσωπικών αντικειμένων.


3. Οι χώροι θηλασμού/άντλησης γάλακτος δεν πρέπει να είναι μόνιμοι αλλά να δημιουργούνται εκεί και όπου προκύπτει ανάγκη και κατόπιν αιτήματος της επηρεαζόμενης εργαζόμενης. Εφόσον δεν υπάρχουν μητέρες που επιθυμούν να θηλάσουν ή να αντλήσουν γάλα στον χώρο εργασίας, δεν συντρέχει οποιοσδήποτε λόγος οι χώροι αυτοί να παραμένουν δεσμευμένοι για τον σκοπό αυτό και άρα να μένουν σε αχρησία.

Διαμορφωμένα δωμάτια

Σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανονισμούς, που τέθηκαν κάτω από το μικροσκόπιο των βουλευτών της Επιτροπής Εργασίας την περασμένη Τρίτη, ο χώρος θηλασμού δύναται να δημιουργηθεί μετά από αίτημα θηλάζουσας εργαζόμενης. Επαφίεται στους εργοδότες και στις επιχειρήσεις να αποφασίσουν κατά πόσον οι χώροι αυτοί θα είναι σε μόνιμη βάση ή θα λειτουργούν περιστασιακά όταν προκύπτει ανάγκη. Όπως επισημαίνεται στο συνοδευτικό σημείωμα του Υπουργείου Υγείας που κατατέθηκε στη Βουλή, με την ψήφιση των προτεινόμενων κανονισμών αναμένεται να προκύψουν οικονομικές επιπτώσεις σε όλες τις επιχειρήσεις όπου απασχολούνται μητέρες, το δε κόστος θα εξαρτηθεί από τη διευθέτηση που θα γίνει και τη διαθεσιμότητα του αναγκαίου εξοπλισμού/αναλώσιμων. Παρ’ όλα αυτά, τονίζει το Υπουργείο Υγείας, «το κόστος που θα επωμιστεί κάθε επιχείρηση δεν είναι αποτρεπτικό, έτσι ώστε να δυσχεραίνει τη λειτουργία της επιχείρησης». Σύμφωνα με το υπουργείο, η εφαρμογή των κανονισμών προϋποθέτει ένα μικρό κόστος για τους εργοδότες καθώς προβλέπεται η δημιουργία διαμορφωμένου δωματίου όπου οι εργαζόμενες μητέρες θα μπορούν να θηλάζουν ή και να αντλούν μητρικό γάλα. Συγκεκριμένα, αναλόγως της διευθέτησης που θα γίνει από τις επιχειρήσεις για δημιουργία χώρου ως «δωματίου μητρικού θηλασμού» σε μόνιμη ή προσωρινή βάση, προκύπτει ανάγκη διασφάλισης της διαθεσιμότητας των αναγκαίων απαιτήσεων σε εξοπλισμό, έπιπλα και αναλώσιμα για τη λειτουργία του χώρου, για παράδειγμα σήμανση του χώρου, ψυγείο, τηλεφωνική συσκευή, αναπαυτική καρέκλα, καθαρή επιφάνεια για αλλαγή πάνας, κάλαθος απόρριψης, αντισηπτικό υγρό, πρόσβαση σε νεροχύτη και σε μέσα καθαριότητας. Τονίζεται ότι οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις δεν εξαιρούνται της εφαρμογής της νομοθεσίας. Όμως, θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν στις θηλάζουσες εργαζόμενες την ευκαιρία για μητρικό θηλασμό ή και για άντληση γάλακτος με προσωρινές διευθετήσεις που δεν απαιτούν μεγάλες δαπάνες. Όπως όλες οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, έτσι και το κράτος ως εργοδότης θα υποχρεούται να παρέχει τις απαραίτητες διευκολύνσεις προς τις θηλάζουσες εργαζόμενες διαμορφώνοντας χώρους θηλασμού στα 600 και βάλε κτήρια όπου στεγάζει τις κυβερνητικές υπηρεσίες.

Οι μητέρες που θηλάζουν παιδί κάτω των εννέα μηνών έχουν το δικαίωμα να διακόψουν την εργασία τους για μία ώρα ή να πάνε στη δουλειά μία ώρα αργότερα ή να φύγουν από τη δουλειά τους μία ώρα νωρίτερα κάθε μέρα. Τα διαλείμματα θηλασμού θεωρούνται και αμείβονται ως χρόνος εργασίας. Από την άλλη, οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν όλες τις διευκολύνσεις προς τις εργαζόμενες γυναίκες που κάνουν διάλειμμα για να θηλάσουν ή να αντλήσουν και να αποθηκεύσουν μητρικό γάλα. Οι εργοδότες που παραβαίνουν τις σχετικές διατάξεις καλούνται να πληρώσουν πρόστιμο 7.000 ευρώ. Σε περίπτωση δεύτερης καταδίκης του ιδίου εργοδότη σε χρονικό διάστημα δύο χρόνων, τότε η χρηματική ποινή αυξάνεται στις 8.000 ευρώ.

Κάτω ο μέσος όρος

Σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) τα βρέφη πρέπει να θηλάζουν ιδανικά μέχρι τον 5ο με 6ο μήνα, με τον οργανισμό να θέτει ως στόχο μέχρι το 2030 τουλάχιστον 50% των παιδιών να θηλάζουν αποκλειστικά μέχρι τον 6ο μήνα. Στην Κύπρο, βάσει των τελευταίων στοιχείων που αφορούν γεννήσεις στα δημόσια και ιδιωτικά νοσηλευτήρια για το έτος 2017, ο μέσος όρος των βρεφών που θήλασαν αποκλειστικά κατά τις πρώτες 48 ώρες μετά από τον τοκετό κυμαίνεται περίπου στο 51%. Προβληματισμό, ωστοσο, προκαλεί το ότι ο μέσος όρος διάρκειας του θηλασμού κυμαίνεται στους 4 μήνες, πράγμα που σημαίνει ότι πολλές γυναίκες σταματούν να θηλάζουν κατά την επιστροφή τους στη δουλειά, η οποία πραγματοποιείται με βάση τον νόμο περί άδειας μητρότητας 16 εβδομάδες μετά τη γέννα. Το γεγονός αυτό προβληματίζει καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο υιοθετούνται στρατηγικές προώθησης του θηλασμού λόγω των οφελών που αποδεδειγμένα έχει τόσο για το παιδί όσο και για τη μητέρα.

Ορφανίδου: «Σκοπός η στήριξη των μητέρων»

Όπως ανέφερε σε δηλώσεις της στον «Π» η βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου, στόχος της συγκεκριμένης νομοθεσίας είναι να διευκολύνει τις νέες μητέρες που επιθυμούν να συνεχίσουν να θηλάζουν και μετά το πέρας της άδειας μητρότητας. Η νομοθεσία για τη δημιουργία δωματίων θηλασμού σε όλους τους χώρους εργασίας προϋπήρχε, αυτά όμως που δεν υπήρχαν είναι οι κανονισμοί και οι προδιαγραφές, που ναι μεν «δυσκολεύουν» τους εργοδότες αλλά το θέμα είναι να δούμε πώς θα διευκολύνουμε τις μητέρες. Ο θηλασμός, όπως εξηγεί η κ. Ορφανίδου, είναι σημαντικός τόσο για το παιδί όσο και για τη μητέρα, συνεπώς θα πρέπει η Βουλή και το κράτος να θέσουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. To πρόβλημα με τις προδιαγραφές που τέθηκαν αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπου όπως δήλωσε η κ. Ορφανίδου υπάρχουν λύσεις, π.χ. η δημιουργία κοινών δωματίων. Η ίδια υπογράμμισε ωστόσο ότι με την εφαρμογή της νομοθεσίας θα υπάρξουν μεταβατικές διατάξεις έξι μηνών για τους εργοδότες, έτσι ώστε να ενημερωθούν και να προετοιμαστούν κατάλληλα. Εκτός αυτού, η ίδια υποστήριξε ότι στόχος είναι σε μελλοντικό στάδιο να υπάρχουν σε όλους τους δημόσιους χώρους δωμάτια θηλασμού, όπως υπάρχουν αυτή τη στιγμή στα εμπορικά κέντρα, κάτι που θα εφαρμοστεί με μεγαλύτερη ευκολία αρχίζοντας από τους χώρους εργασίας.