Έθεσαν ψηλά τον πήχη, για να αρκεστούν τελικά σε προειδοποιήσεις

Οι 27 αρχηγοί των κρατών μελών της ΕΕ συμφώνησαν στις Βρυξέλλες πως «στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ είναι ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και η ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαίως επωφελούς σχέσης με την Τουρκία». Με αυτό τον γνώμονα και σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν και οι στοχεύσεις των Ευρωπαίων εταίρων, με πρώτο βιολί την Άνγκελα Μέρκελ, με αποτέλεσμα στην ουσία να γίνει το αναμενόμενο. Ως εκ τούτου, παρά τις όποιες δηλώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας για έμπρακτη και αποφασιστική στήριξη από πλευράς των Ευρωπαίων εταίρων, η οποία μέχρι πρόσφατα μεταφραζόταν ως συμπερίληψη επιπρόσθετων ονομάτων στην υφιστάμενη λίστα κυρώσεων κατά της Τουρκίας για τις παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ, τελικά υπερίσχυσε η λογική της διαμόρφωσης προοπτικής διαλόγου και θετικής ατζέντας με την Άγκυρα.

Στην ουσία με τα συμπεράσματα που υιοθετήθηκαν στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η ΕΕ έδειξε τον δρόμο σε όλους τους εμπλεκόμενους στην Ανατολική Μεσόγειο (πρωτίστως στην Τουρκία). Αυτός ο δρόμος για τα ελληνοτουρκικά είναι ο διάλογος και η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας, ενώ για τις εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου ο δρόμος δεν είναι άλλος, σύμφωνα με τους «27», από την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.

Την ίδια όμως στιγμή οι «27» φρόντισαν να καταδικάσουν έντονα τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και να ζητήσουν τον άμεσο τερματισμό τους (μετά από έντονες πιέσεις από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Έλληνα πρωθυπουργό). Επιφυλάχθηκαν άλλωστε, σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων, να χρησιμοποιήσουν όλα τα εργαλεία που έχει η ΕΕ στη διάθεσή της για διασφάλιση του σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων Ελλάδας και Κύπρου, ενώ έθεσαν ως χρονικό ορίζοντα τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου για να επανεξετάσουν τη στάση της Άγκυρας και να λάβουν αναλόγως αποφάσεις.

Στο εσωτερικό εκφράζεται από την πλειονότητα των κομμάτων απογοήτευση για το αποτέλεσμα της συνόδου (πλην ΔΗΣΥ), καθώς δημιουργήθηκαν πιθανώς υπέρμετρες προσδοκίες για επιβολή κυρώσεων, με την κυβέρνηση να βγάζει από τη φαρέτρα της ακόμα και το ενδεχόμενο βέτο σε σχέση με τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας αν δεν προχωρούσε η ΕΕ σε παράλληλη επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Ωστόσο τελικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συναίνεσε στην επιβολή κυρώσεων στο ζήτημα της Λευκορωσίας.



«Δεν είναι αυτοσκοπός»

Σε χθεσινή διάσκεψη Τύπου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επανέλαβε τη θέση πως οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας δεν είναι αυτοσκοπός. Αυτά που προέχουν είναι ο τερματισμός των έκνομων ενεργειών της Τουρκίας και η δημιουργία του απαραίτητου θετικού κλίματος προκειμένου να καλλιεργηθεί το έδαφος για έναν γόνιμο διάλογο για οριστική επίλυση του Κυπριακού, επεσήμανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος εξέφρασε παράλληλα την ικανοποίησή του για τα συμπεράσματα της συνόδου. Η Λευκωσία αποδίδει σε κίνηση τακτικής όλα όσα έλαβαν χώρα το τελευταίο διάστημα, που στόχο είχε να ανοίξει ο δρόμος της αποκλιμάκωσης. Όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη πρωτοβουλίες από την ΕΕ και τη Γερμανία μέσω του διαλόγου με την Άγκυρα, έτσι ώστε να γίνει εφικτό κάτι τέτοιο. Πλέον τόσο η Λευκωσία όσο και η Αθήνα, η οποία επίσης εκφράζει την πλήρη ικανοποίησή της για τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής, επισημαίνουν πως το μπαλάκι βρίσκεται στην Τουρκία για το εάν θα επιλέξει τον δρόμο του διαλόγου και του σεβασμού του διεθνούς δικαίου για την επίλυση των όποιων διαφορών ή αν θα επιμείνει στον δρόμο της έντασης που θα φέρει περαιτέρω εντάσεις και ενδεχομένως την εξέταση επιβολής κάποιων μέτρων.



Σημαντικές αναφορές

Πέραν των προειδοποιήσεων προς την Τουρκία, το πιο ουσιώδες ζήτημα που αναφέρεται στα συμπεράσματα έχει να κάνει με το Κυπριακό και τη στήριξη σε ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ενώ το Συμβούλιο παραμένει δεσμευμένο σε συνολική λύση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές της ΕΕ. Καλούν την Τουρκία να τηρήσει εποικοδομητική στάση, ενώ η ΕΕ παρουσιάζει ετοιμότητα να συμβάλει ενεργά στην υποστήριξη των διαπραγματεύσεων με τον διορισμό εκπροσώπου της σε μία νέα σύνοδο για την Κύπρο. Σημαντική είναι επίσης η αναφορά στα ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ 550 (1984) και 789 (1992) που αφορούν την επιστροφή των Βαρωσίων στους νόμιμους ιδιοκτήτες και κατοίκους τους. Παραμένουν άλλωστε σκιές γύρω από την πρόταση Μισέλ για πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, η οποία αναμένεται να εγείρει έντονες συζητήσεις το επόμενο διάστημα. Δεν έχει ξεκαθαρίσει τίποτα σε σχέση με τη σύνθεση ή τη θεματολογία, κάτι για το οποίο πρέπει να συμφωνήσουν όσοι θα συμμετάσχουν σε αυτήν. Οι ασάφειες, ωστόσο, επιτρέπουν στην Άγκυρα να θέτει επιτακτικά ζήτημα συμμετοχής των Τ/Κ (βλ. Σελ. 4).



Παράγραφος 19

Στην προσπάθεια των «27» να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο θετικής ατζέντας στις σχέσεις ΕΕ και Τουρκίας, οι ηγέτες των κρατών μελών ενέκριναν την παράγραφο 19 των συμπερασμάτων η οποία αναφέρει πως «υπό τον όρο ότι θα συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες να τερματιστούν οι παράνομες ενέργειες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να δρομολογήσει θετικό πολιτικό θεματολόγιο ΕΕ - Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου, τη συνεχή συνεργασία σε ζητήματα μετανάστευσης».