Δώσε μία στιγμή και σώσε μία ζωή, στην κυριολεξία!

Κατά καιρούς, ακούμε από πολιτικούς, διασημότητες και άλλους ανθρώπους που έχουν δημόσιο βήμα, να μιλάνε για τη σημαντικότητα του να γίνεται κανείς δότης μυελού των οστών. Αν και αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για κάτι σημαντικό, οι περισσότεροι δεν έχουμε πλήρη εικόνα για το τι ακριβώς πρόκειται. Κάποιους από μας, μας φοβίζει, άλλους μας αγχώνει και σε άλλους, απλώς, μας φαίνεται ως κάτι τρομερά επίπονο και δύσκολο, γι’ αυτό και το προσπερνάμε. Ποιος μπορεί να γίνει δότης μυελού των οστών, ποια είναι η διαδικασία, πόσο πονάει και πώς μπορεί να θεραπευτεί ο ασθενής; Αυτά είναι κάποια απ’ τα ερωτήματα που στροβιλίζουν στο μυαλό των περισσότερων. Και είναι απόλυτα λογικό. Πάμε να δούμε μαζί, όσο ποιο απλά γίνεται, γιατί πρέπει να γίνεις δότης μυελού των οστών, σήμερα κιόλας.

Δίνεις μόνο σάλιο

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα στον «Π», κάθε χρόνο χιλιάδες ασθενείς διαγιγνώσκονται με καρκίνο του αίματος, όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα, η δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες απειλητικές για τη ζωή ασθένειες, όπου η μεταμόσχευση μυελού των οστών από συμβατό συγγενή ή μη συγγενή δότη είναι η καλύτερη επιλογή για τη θεραπεία τους, ώστε να σώσουν τη ζωή τους. Ωστόσο, ακόμα και με διαθέσιμους περισσότερους από 38 εκατομμύρια εθελοντές δότες μυελού των οστών σε όλο τον κόσμο, πολλοί ασθενείς δεν μπορούν να βρουν έναν συμβατό δότη. Είναι ακόμα πιο δύσκολο για τους ασθενείς από διαφορετικές φυλές και εθνικότητες να βρουν ένα ιστοσυμβατό δότη, διότι ο τύπος του ιστού είναι πιο πιθανό να είναι συμβατός με τον τύπο του ιστού κάποιου ατόμου από την ίδια φυλή ή εθνικότητα. Εσύ, δίνοντας, απλώς, λίγο σάλιο με τη χρήση μιας μπαντονέτας, γίνεσαι εθελοντής και τα στοιχεία σου καταγράφονται στην παγκόσμια τράπεζα με τους δότες μυελών των οστών. Εθελοντής δότης μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε που είναι 18-45 χρόνων και δεν έχει κάποιο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα, όπως μεταδοτικά νοσήματα, κακοήθειες ή καρδιοπάθειες. Η εγγραφή ως εθελοντής δότης είναι καθαρά εθελοντική και αλτρουιστική πράξη και ο δότης έχει το δικαίωμα να αλλάξει γνώμη. Διευκρινίζεται δε, ότι κανένας εθελοντής δότης δεν χρηματίζεται για την πράξη αυτή, αλλά ούτε και επιβαρύνεται οικονομικά με οποιονδήποτε τρόπο.

Σαν να κερδίζεις ΤΖΑΚΠΟΤ

Σε περίπτωση που κάποιος βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή, τότε θα κληθεί για περαιτέρω ενημέρωση και εργαστηριακό έλεγχο. Επίσης, θα του γίνει πλήρης ιατρική εξέταση πριν από τη λήψη του μυελού για εξακρίβωση της καλής του υγείας. Μετά από αυτή τη διαδικασία, ο δότης θα κληθεί να αποφασίσει εάν θα προχωρήσει με τη διαδικασία συλλογής του μοσχεύματος. Υπάρχουν δύο τρόποι λήψης του μοσχεύματος μυελού των οστών. Ο παραδοσιακός τρόπος λήψης, ο οποίος γίνεται στο χειρουργείο με παρακέντηση των οστών της λεκάνης και αναρρόφηση μυελού  των οστών και ο οποίος διαρκεί περίπου 1.5 ώρα. Για τη λήψη μυελού των οστών, ο δότης εισάγεται στο νοσοκομείο μία ημέρα πριν από την καθορισμένη ημερομηνία λήψης και εξετάζεται ξανά από τους γιατρούς. Την επόμενη ημέρα, οδηγείται στην αίθουσα του χειρουργείου και κάτω από γενική αναισθησία γίνεται η λήψη μυελού των οστών, μετά από παρακέντηση των πλατεών οστών της λεκάνης. Η διαδικασία αυτή δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση ή ραφές. Αφαιρείται περίπου ένα λίτρο μυελού και αίμα που αντιπροσωπεύει το 5% του συνολικού μυελού του δότη, ποσότητα που αναπληρώνεται σε μερικές εβδομάδες.

Πρακτικά δίνεις αίμα

Η δεύτερη μέθοδος, η οποία είναι η πλέον συνηθισμένη, περιλαμβάνει τη λήψη αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων από το αίμα του δότη, με τη διαδικασία της «αφαίρεσης». Ουσιαστικά, ο δότης θα πρέπει να λάβει μία φαρμακευτική αγωγή για τέσσερις ημέρες και στη συνέχεια, την ημερομηνία της λήψης, θα πρέπει να πάει στο κέντρο που θα συμφωνήσει και πρακτικά να δώσει αίμα. Μέσω μίας ειδικής διαδικασίας, η οποία κρατάει περίπου 4,5 ώρες, θα γίνει ο διαχωρισμός των κυττάρων που χρειάζονται και όταν θα τα λάβει ο ασθενής, θα σωθεί.

Του δίνεις ευκαιρία να ζήσει

Όσον αφορά τις αναμενόμενες επιπτώσεις από τη συλλογή μοσχεύματος, είναι μηδαμινές κι αυτό γιατί, για την αποφυγή οποιονδήποτε σοβαρών επιπλοκών, ο κάθε δότης περνά από έναν λεπτομερή ιατρικό έλεγχο προτού προχωρήσει στη δωρεά μοσχεύματος. Στη λήψη μυελού των οστών, ένας ελαφρύς πόνος στο σημείο της παρακέντησης για ημερικές μέρες είναι συνήθως το μόνο σύμπτωμα που παρουσιάζει ο δότης. Στην περίπτωση της λήψης αρχέγονων κυττάρων από το αίμα, κατά τη διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής, ο δότης πιθανόν να νιώσει ελαφρύ πόνο στα οστά και μερική κόπωση. Τα συμπτώματα αυτά περνούν με την παροχή καταπραϋντικών που χορηγούνται προληπτικά από τον γιατρό. Μία ημέρα μετά τη συλλογή του μοσχεύματος ο δότης επανέρχεται στη ρουτίνα. Μοναδικό όφελος της δωρεάς είναι η ανεκτίμητη ηθική ικανοποίηση του δότη, γνωρίζοντας ότι βοήθησε έναν συνάνθρωπο του χαρίζοντάς του ζωή.

Μπορείς να φύγεις όποτε θες

Αυτό το οποίο αξίζει να επισημανθεί, είναι ότι κανένας δεν μπορεί να υποχρεώσει τον δότη να δώσει μόσχευμα, αλλά είναι πολύ σημαντικό κάποιος να ενημερωθεί σωστά και να το σκεφτεί σοβαρά πριν εγγραφεί στο αρχείο δοτών. Προκαλεί μεγάλη ψυχολογική αναστάτωση στους ασθενείς και την οικογένειά τους, αν κάποια στιγμή αναθεωρήσει την απόφασή του ο δότης. Καθ' όλη τη διαδικασία της δωρεάς, αλλά και μετά, υπάρχει πλήρης ανωνυμία, τόσο του δότη, όσο και του ασθενή. Τονίζεται ότι η νομοθεσία της Κύπρου απαγορεύει αυστηρά την άμεση ή την έμμεση αποκάλυψη της ταυτότητας του δότη ιστών και κυττάρων στον ασθενή ή του ασθενή στον δότη. Το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα επιτρέπει την ανταλλαγή μίας ευχετήριας κάρτας ή μίας σύντομης επιστολής από τον δότη στον ασθενή και αντίστροφα, αφού, όμως, ελεγχθεί από το προσωπικό του αρχείου για να αφαιρεθούν οποιαδήποτε προσωπικά στοιχεία αποκαλύπτουν την ταυτότητά του. Δίνοντας, κυριολεκτικά, λίγο σάλιο με τη χρήση μίας μπαντονέτας, μπαίνεις στην παγκόσμια τράπεζα δοτών μυελού των οστών και μπορείς να δώσεις σε έναν άνθρωπο την ευκαιρία να ζήσει. Με μία τόσο μικρή κίνηση, μπορείς να κάνεις κάτι πολύ σπουδαίο. Η ζωή κάποιου είναι, κυριολεκτικά, στα χέρια σου.