Θουπί: κυπριακό και με τη βούλα

Το κελάηδημα και το φτέρωμα του θουπιού ήταν τα χαρακτηριστικά εκείνα που «έπεισαν» για την 100% κυπριακή ταυτότητά του, με αποτέλεσμα το BirdLife International, η Διεθνής Αρχή για την Κόκκινη Λίστα για τα πουλιά, να το αναγνωρίσει ως ξεχωριστό είδος πουλιού και να του δώσει τη νέα επιστημονική ονομασία Otus cyprius.

Κυπριακό και περήφανο
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του BirdLife Cyprus, μέχρι σήμερα το κυπριακό θουπί εθεωρείτο υποείδος του ευρωπαϊκού. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες κατέδειξαν ότι το κελάηδημα και το φτέρωμά του είναι πολύ διαφορετικά από αυτά του ευρωπαϊκού θουπιού, και αυτό σημαίνει ότι μάλλον δεν αναπαράγεται με τα ευρωπαϊκά, όπως πιστευόταν. Ως εκ τούτου, η Κύπρος έχει ένα νέο ενδημικό είδος, καθώς το θουπί αναπαράγεται μόνο στη χώρα μας και πουθενά αλλού στον κόσμο.

Απαραίτητες συστάσεις
Με εκτιμώμενο πληθυσμό 5.000-12.000 ζευγάρια, το θουπί απαντά σε όλο το νησί, σε δάση, κήπους, ελαιώνες, αγροκτήματα και συχνά σε πόλεις ή χωριά, σε πάρκα και σε καλλιεργημένες περιοχές με ελαιώνες. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορεί να το δει κανείς να κάθεται ακίνητο σε κάποιο δέντρο, αν και είναι πιο πιθανό να το ακούσουμε το βράδυ, παρά να το δούμε κατά τη διάρκεια της μέρας. Η παρουσία του γίνεται αντιληπτή συνήθως από το κελάηδημά του, το οποίο έχει δύο νότες και αποτελεί χαρακτηριστικό ήχο της κυπριακής υπαίθρου την άνοιξη. Το σφυριχτό αυτό κελάηδημα διαφέρει από αυτό του ευρωπαϊκού θουπιού, το οποίο αποτελείται από μία νότα. Μέρος της λείας του αποτελούν κυρίως μεγάλα έντομα, όπως γρύλοι, ακρίδες, σκαθάρια και σκώροι, καθώς και άλλα ασπόνδυλα, όπως αράχνες και γαιοσκώληκες. Το θουπί φωλιάζει σε κοιλότητες δέντρων, όπως κωνοφόρα και ελαιόδεντρα, ενώ έχει καταγραφεί να φωλιάζει και σε τεχνητές φωλιές που τοποθετούνται για μεγαλύτερα είδη κουκουβάγιας, όπως το ανθρωποπούλι.

Εκτός από το θουπί, η Κύπρος έχει δύο, ακόμη, ενδημικά πουλιά: τη σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca) και τον τρυπομάζη (Sylvia melanothorax) και έχει ως εκ τούτου αναγνωριστεί ως ενδημική περιοχή για πουλιά. Οι ενδημικές περιοχές για πουλιά είναι σημαντικές για δράσεις διατήρησης των πουλιών που βασίζονται στην προστασία των βιοτόπων. Αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος έχει εξολοκλήρου την ευθύνη για τη διατήρηση αυτών των τριών ενδημικών ειδών. Για το θουπί, αυτό ισοδυναμεί με διατήρηση του κυπριακού παραδοσιακού γεωργικού τοπίου, το οποίο αποτελεί ένα μωσαϊκό βιοτόπων και έχει αποδειχθεί ότι είναι ωφέλιμο για τα πουλιά και τη βιοποικιλότητα γενικότερα. Δυστυχώς, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ευρώπη η παραδοσιακή γεωργία χαμηλής έντασης αντικαθίσταται από πρακτικές εντατικής γεωργίας ή χάνεται λόγω εγκατάλειψης, και αυτοί είναι οι κύριοι λόγοι πίσω από τη δραματική μείωση των πληθυσμών των πουλιών γεωργικών περιοχών στην Ευρώπη.