Νέα πολιτική αδειοδότησης από το ΥΠΕΣ: Άδειες οικοδομής αυθημερόν

Εκδοση αδειών οικοδομής αυθημερόν, δηλαδή τη μέρα που θα κατατίθεται η αίτηση στην αρμόδια οικοδομική αρχή (δήμοι και επαρχιακές διοικήσεις) υπόσχεται μεταξύ άλλων η νέα πολιτική αδειοδότησης οικοδομών, την οποία ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Πετρίδης. Η άδεια οικοδομής θα εκδίδεται αυθημερόν για τις οικοδομές χαμηλού ρίσκου (χαμηλής δυσκολίας), δηλαδή οικοδομές μέχρι τετρακατοικία, αλλά και για αναπτύξεις μεσαίου ρίσκου, δηλαδή για οικοδομές από 5 μέχρι 50 οικιστικές μονάδες και για άλλου τύπου αναπτύξεις μέχρι 1.000 τετραγωνικά μέτρα, όπως καταστήματα, γραφεία, εργοστάσια, κ.ά. Βάσει των στοιχείων που κατέθεσε χθες ο κ. Πετρίδης, το 62% των αδειών οικοδομής που εκδόθηκαν το 2018 αφορούν μέχρι διπλοκατοικίες, κάτι που σημαίνει ότι άδεια οικοδομής θα λαμβάνει αυθημερόν η μεγάλη πλειονότητα των οικοδομών, προς μεγάλη ανακούφιση χιλιάδων αιτητών, φυσικών ή νομικών προσώπων, που με το υφιστάμενο καθεστώς βλέπουν τις αιτήσεις τους να καθυστερούν για πολλούς μήνες στις αδειοδοτικές αρχές και να απαιτείται σε πολλές περιπτώσεις η χρήση «μέσου» και η αξιοποίηση γνωριμιών για επίσπευση της εξέτασης μιας αίτησης.

Επιπλέον, η νέα πολιτική αδειοδότησης οικοδομών προβλέπει την έκδοση του τελικού πιστοποιητικού έγκρισης για τις οικοδομές χαμηλού ρίσκου (μέχρι τετρακατοικία) από τον μελετητή του έργου, κάτι που αποδεσμεύει τους ιδιοκτήτες από μια πολύ χρονοβόρα και περίπλοκη διαδικασία, λόγω της οποίας χιλιάδες οικοδομές χρησιμοποιούνται χωρίς πιστοποιητικό τελικής έγκρισης, η ύπαρξη του οποίου είναι απαραίτητη για την έκδοση τίτλου ιδιοκτησίας. Για τις οικοδομές χαμηλού ρίσκου (από 5 μέχρι 50 μονάδες και αναπτύξεις έως χίλια τετραγωνικά μέτρα) το πιστοποιητικό τελικής έγκρισης θα εκδίδεται μεν από την αρμόδια αρχή, όπως σήμερα, αλλά εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος. Για τις αναπτύξεις υψηλού ρίσκου (όλες οι αναπτύξεις πέραν των 51 οικιστικών μονάδων και πέραν των 1.000 τετραγωνικών μέτρων) το πιστοποιητικό τελικής έγκρισης θα εκδίδεται από την οικοδομική αρχή, αφού λάβει υπόψη σχετική έκθεση ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα (ελεγκτής δόμησης).

Η υλοποίηση της νέας πολιτικής θα αρχίσει σταδιακά το επόμενο διάστημα, όμως η πλήρης εφαρμογή της υπολογίζεται να γίνει την 1/1/2022, καθώς χρειάζεται να τροποποιηθεί ο περί Οδών και Οικοδομών Νόμος, ενδεχομένως και άλλες νομοθεσίες, η έκδοση διαταγμάτων και εγκυκλίων και η προώθηση 18 διακριτών δράσεων.

Πώς θα βγαίνει η πολεοδομική

Σύμφωνα με τον υπουργό, για τις αναπτύξεις χαμηλού και μεσαίου ρίσκου, η έκδοση πολεοδομικής άδειας θα είναι απλοποιημένη και συνοπτική. Με το υφιστάμενο σύστημα, οι αναπτύξεις μέχρι τετρακατοικία και κάποιες άλλες δεν χρειάζονται πολεοδομική άδεια. Με το νέο καθεστώς, ο μελετητής θα καταθέτει, αναλαμβάνοντας την ευθύνη, χωροταξικό διάγραμμα για τη χρήση της ανάπτυξης, το εμβαδόγραμμα δόμησης, τις ασφαλείς προσβάσεις, τους χώρους στάθμευσης, τις αποστάσεις από σύνορα και το ύψος. Ο υπουργός και οι συνεργάτες του ρωτήθηκαν τι σημαίνει σε χρόνο η έννοια «συνοπτική εξέταση» και απάντησαν ότι σημαίνει πολύ γρήγορη αξιολόγηση της αίτησης. Αναφέρθηκε επίσης ότι δεν θα κατατίθενται στην πολεοδομική αρχή πλήρη αρχιτεκτονικά σχέδια, κάτι που από μόνο του απλοποιεί και επιταχύνει τη διαδικασία έγκρισης.

Τονίστηκε ότι για τις αναπτύξεις υψηλού ρίσκου θα εφαρμόζεται ενδελεχής έλεγχος από την πολεοδομική αρχή, η οποία, ωστόσο, θα μπορεί να αναθέτει ελέγχους σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. Τονίστηκε ακόμα ότι η απλοποίηση των διαδικασιών με κανέναν τρόπο δεν σημαίνει υποβάθμιση του ελέγχου. Αντίθετα, ελέχθη από τον υπουργό, από τον πρόεδρο του ΕΤΕΚ Στέλιο Αχνιώτη και τον διευθυντή της Πολεοδομίας, ότι μέσα από τη νέα πολιτική οι έλεγχοι θα γίνουν αυστηρότεροι και υποχρεωτικοί, περιλαμβανομένου του επιτόπιου ελέγχου.

ΕΤΕΚ και Αυστριακοί

Όπως ανέφερε ο υπουργός Εσωτερικών, για την ετοιμασία της νέας πολιτικής αδειοδότησης οικοδομών (που κράτησε περίπου δύο χρόνια) υπήρξε στενή συνεργασία του αρμόδιου υπουργείου και των υπηρεσιών του με το ΕΤΕΚ, το οποίο υπέβαλε συγκεκριμένες προτάσεις για απλοποίηση και επίσπευση της διαδικασίας. Αξιοποιήθηκε επίσης η μελέτη των Αυστριακών εμπειρογνωμόνων για την ενοποίηση της πολεοδομικής άδειας και της άδειας οικοδομής (στόχος που για τα επόμενα χρόνια δεν μπορεί να υλοποιηθεί, όπως ανέφερε ο κ. Πετρίδης) και έγινε διαβούλευση με 23 τμήματα/υπηρεσίες/οργανώσεις που εμπλέκονται στην αδειοδότηση.
Στόχοι του νέου πλαισίου αδειοδότησης, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου, με απλοποίηση του συστήματος αδειοδότησης, η ενίσχυση του οικοδομικού ελέγχου και της επιβολής του νόμου, η μείωση των καθυστερήσεων μέσω της συμμετοχής/αξιοποίησης του ιδιωτικού τομέα (μελετητών), η αύξηση της παραγωγικότητας των αρμοδίων αρχών και η ενίσχυση της διαφάνειας σε όλο το εύρος της διαδικασίας.

Επιτόπου έλεγχος, όχι μόνο στα σχέδια



Σε ό,τι αφορά τον έλεγχο που θα ασκείται κατά την εφαρμογή των αδειών οικοδομής, ο υπουργός Εσωτερικών είπε ότι θα θεσπιστεί η υποβολή υποχρεωτικών εκθέσεων ελέγχου από τον επιβλέποντα μηχανικό, σε συγκεκριμένα στάδια ανέγερσης της οικοδομής. Επίσης, θα εισαχθεί ο θεσμός ελεγκτή δόμησης τρίτου μέρους από τον ιδιωτικό τομέα και θέσπιση μητρώου μελετητών και επιβλεπόντων μηχανικών, από το ΕΤΕΚ, με στόχο την ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της αμεροληψίας και της επαγγελματικής ευθύνης των επαγγελματιών που θα εμπλέκονται. Προβλέπεται ακόμα η σύνδεση της ηλεκτροδότησης μιας οικοδομής με την ολοκλήρωση της αδειοδότησής της.

Ο πρώτος αντιπρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, τόνισε πως με το νέο πλαίσιο δεν θα γίνεται οποιαδήποτε έκπτωση σε θέματα εφαρμογής της νομοθεσίας, τόσο όσον αφορά την αδειοδότηση όσο και σε ό,τι αφορά τον επιτόπου έλεγχο μιας ανάπτυξης. «Ναι μεν απλοποίηση αλλά και έλεγχος επιτόπου. Σήμερα εξαντλούσαμε όλη την αυστηρότητά μας στο επίπεδο ελέγχου σχεδίων και επιτόπου κανείς... δεν φακκούσε πέννα, εμείς λέμε ότι ακόμη και για μια κατοικία θα υπάρχει ο δειγματοληπτικός έλεγχος», είπε.

Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ Στέλιος Αχνιώτης ανέφερε στις δικές του δηλώσεις πως το Επιμελητήριο έθετε για χρόνια το θέμα του πλαισίου αδειοδότησης, τονίζοντας ότι το κύριο ζητούμενο δεν είναι να διευκολύνουμε τη δουλειά των μελών του (αρχιτέκτονες, μηχανικοί) αλλά η εξυπηρέτηση του πολίτη, η διευκόλυνση των επενδυτών, και η βελτίωση της εικόνας της Κύπρου σε διάφορες διεθνείς κατατάξεις.

Αναφερόμενος στο σημερινό σύστημα αδειοδότησης, ο υπουργός Εσωτερικών είπε ότι η πολυπλοκότητα που υπάρχει και οι καθυστερήσεις που προκαλεί οφείλονται εν μέρει και στην ύπαρξη δέκα πολεοδομικών αρχών και 36 οικοδομικών αρχών, οι οποίες θα μειωθούν με τη δημιουργία ενιαίων αρχών αδειοδότησης αναπτύξεων με τη μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση. Πέραν των υπερβολικών καθυστερήσεων, της απουσίας ικανοποιητικού ελέγχου και επιβολής της νομοθεσίας, της διαφθοράς από την εκμετάλλευση μεγάλης διακριτικής ευχέρειας από τους εμπλεκόμενους και του μεγάλου αριθμού παράνομων οικοδομών, το υφιστάμενο σύστημα αδειοδότησης καθήλωσε, σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, την Κύπρο σε χαμηλή κατάταξη (125 από 190) στην έκθεση Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας όσον αφορά τις διαδικασίες αδειοδότησης και είχε σοβαρές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας και στην προσέλκυση επενδύσεων. Σύμφωνα με τον υπουργό, το κόστος των καθυστερήσεων στην έκδοση των αδειών υπολογίζεται στα 40 εκατ. ευρώ ετησίως. Ο κ. Πετρίδης αναφέρθηκε στην παρατεταμένη δυσφήμιση της Κύπρου από ξένους αγοραστές οικοδομών που ταλαιπωρούνται με τις χρονοβόρες διαδικασίες έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στις δαιδαλώδεις διαδικασίες αλλά και στις παρανομίες από τον πλημμελή έλεγχο που ασκείται κατά την υλοποίηση των αδειών. Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ είπε επί αυτής της πτυχής ότι οι αδικαιολόγητες καθυστερήσεις για απλές οικοδομές ωθούν πολλούς ιδιοκτήτες στην έναρξη κατασκευαστικών έργων χωρίς την απαραίτητη αδειοδότηση.