Κάθε χρόνο η μαστογραφία

Τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες σε σχέση με τη διενέργεια του ΠΑΠ τεστ και της μαστογραφίας, στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, προκάλεσαν σύγχυση στον γυναικείο πληθυσμό. Κάθε δύο χρόνια ή κάθε ένα θα πρέπει να γίνεται το ΠΑΠ τεστ; Για τις μαστογραφίες, ισχύουν τα όσα οι γυναίκες γνωρίζουν χρόνια τώρα -ομολογουμένως και λόγω των εκστρατειών ενημέρωσης που διενεργούσε το ίδιο το Υπουργείο Υγείας αλλά και οι οργανώσεις που ασχολούνται με τον καρκίνο του μαστού- ή μήπως αλλάζουν τα δεδομένα και γι' αυτή την εξέταση;

Προς το παρόν δεν τέθηκε κάποιος περιορισμός στις μαστογραφίες. Ισχύουν, συνεπώς, όλα αυτά τα οποία γνωρίζουμε. Οι γυναίκες μεταξύ 55-69 ετών μπορούν να συμμετάσχουν στο πληθυσμιακό πρόγραμμα που «τρέχει» το Υπουργείο Υγείας από το 2003 το οποίο προσφέρει μια μαστογραφία κάθε δύο χρόνια. Γυναίκες μικρότερης ή μεγαλύτερης ηλικίας υποβάλλονται σε μαστογραφία με παραπεμπτικό από γιατρό με ειδικότητα (γυναικολόγο, χειρουργό, προσωπικό γιατρό) εάν κρίνει ότι απαιτείται. Για παράδειγμα, όπως εξηγήθηκε στον «Π» από γυναικολόγο του συστήματος, εάν γυναίκα, π.χ. 40 ετών, παρουσιάσει μάζα στο στήθος τότε ο γιατρός μπορεί να την παραπέμψει σε ακτινολογικό κέντρο για μαστογραφία.

Η Ακτινολογική Εταιρεία βρίσκεται σε επαφή με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας αλλά και με το Υπουργείο Υγείας για το θέμα των μαστογραφιών στο ΓεΣΥ. Σύμφωνα με την πρόεδρο της επιστημονικής εταιρείας των ακτινολόγων και διευθύντρια του Ακτινολογικού Τμήματος του νοσοκομείου της Λάρνακας δρα Χρύσα Τζιακούρη, αυτή τη στιγμή η Κύπρος εφαρμόζει τις ευρωπαϊκές Οδηγίες του 2003, στο πλαίσιο του πληθυσμιασμού προγράμματος που εφαρμόζει για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, όταν αυτές αναθεωρήθηκαν το 2006 και το 2013.



Άλλαξαν τα δεδομένα…

Ο καρκίνος του μαστού εντοπίζεται πλέον σε πιο μικρές ηλικίες  -μεταξύ 40-50 ετών- και η μαστογραφία σε συνδυασμό με τους υπερήχους έχουν σώσει τη ζωή δεκάδων χιλιάδων γυναικών, τόνισε η γιατρός. Όπως είπε, το πληθυσμιακό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Κύπρο αφορά τις ευρωπαϊκές κλινικές Οδηγίες του 2003. Τότε ο καρκίνος του μαστού, στη βάση των ερευνών, εντοπιζόταν συχνότερα στην ηλικιακή ομάδα των 55-69. Η Κύπρος εφάρμοσε επακριβώς την Οδηγία η οποία συνιστούσε μαστογραφία ανά διετία. Το 2006 αναθεωρήθηκε η Οδηγία με τη διενέργεια παράλληλα με τη μαστογραφία και υπερήχων στον μαστό. Επτά χρόνια αργότερα, το 2013, στις ευρωπαϊκές Οδηγίες προστέθηκε η πρόταση για μαστογραφία από τα 40 έτη. «Κάποιες χώρες όπως η Σουηδία έχουν εντάξει τη μαστογραφία μία φορά τον χρόνο, από την ηλικία των 40 χρόνων», είπε και πρόσθεσε πως πολλά κέντρα, και στην Κύπρο, άρχισαν να εφαρμόζουν ακόμη πιο σύγχρονες τεχνολογίες όπως είναι η ψηφιακή τομοσύνθεση μαστού (η νέα τεχνολογία εφαρμόζεται σε όλα τα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ). Στην Αμερική, σύμφωνα με τη δρα Τζιακούρη, από το 2003 η μαστογραφία γίνεται στις γυναίκες από 40 ετών και άνω χωρίς μάλιστα να υπάρχει ηλικιακός περιορισμός για το πότε μία γυναίκα διακόπτει την εξέταση.

Το κενό…

Πριν το ΓεΣΥ μια γυναίκα μπορούσε με παραπεμπτικό από χειρουργό ή τον γυναικολόγο (του Δημοσίου) να διενεργούσε μαστογραφία. «Με αυτό τον τρόπο καλύπταμε το κενό για τις γυναίκες που δεν εμπίπταν ηλικιακά στο πληθυσμιακό πρόγραμμα» σημείωσε η δρ Τζιαούρη.

Δεδομένης της εφαρμογής του ΓεΣΥ και του πληθυσμιακού προγράμματος που εφαρμόζεται το οποίο καθορίζει τον χρόνο της μαστογραφίας ανά διετία, το παραπεμπτικό θα μπορεί να εκδίδεται κάθε δύο χρόνια και όχι κάθε χρόνο. «Αυτό, όμως, ως Ακτινολογική Εταιρεία δεν πρόκειται να το δεχθούμε. Οι γυναίκες από 40 έως 50 ετών πρέπει κάθε χρόνο να κάνουν μαστογραφία σε συνδυασμό με υπερήχους», υπέδειξε. Εξήγησε πως στην ηλικιακή ομάδα των 40-50 ετών αρκετές γυναίκες -το 1/3 περίπου - παρουσιάζουν πυκνότητα στους μαστούς, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. «Όταν βρεθεί για παράδειγμα ότι οι μαστοί σε μια 40άρα είναι πυκνοί απαραίτητα η μαστογραφία θα πρέπει να γίνεται ετησίως. Επίσης η γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται σε υπερήχους μαστού ενώ πολύ σημαντική είναι και η αυτοεξέταση του στήθους από τη γυναίκα», τόνισε η γιατρός.

 

Δύο χρόνια μετά…

Στο κρίσιμο ερώτημα εάν εντός διετίας μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος του μαστού η κ. Τζιακούρη απαντά θετικά. Οι μελέτες που έχουν γίνει και οι οποίες ήταν η αφορμή για την αναθεώρηση των κατευθυντήριων οδηγιών εξέτασαν «τους καρκίνους που χάθηκαν εντός των δύο χρόνων». Δραττόμενης της ευκαιρίας, η δρ Τζιακούρη προτρέπει τις γυναίκες από τα 35 τους χρόνια να εξετάζουν με υπερήχους τους μαστούς τους. Οι δε γυναίκες με ιστορικό στην οικογένεια καρκίνου του μαστού θα πρέπει επίσης πριν τα 40 να προχωρούν στον πρώτο έλεγχο του μαστού (μαστογραφία και υπερήχους). Μάλιστα, γυναίκες που έχουν κληρονομήσει τη μετάλλαξη των γονιδίων brca1 και brca 2 θα πρέπει επίσης να αρχίζουν την εξέταση πριν τα 40 και πλην της μαστογραφίας και των υπερήχων θα πρέπει να υποβληθούν και σε μαγνητική τομογραφία.

Διιστάμενες απόψεις

Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών, πριν το νέο σύστημα υγείας, επισκεπτόταν τον/τη γυναικολόγο της για το ΠΑΠ τεστ μία φορά τον χρόνο. Τα πλείστα ασφαλιστικά ταμεία κάλυπταν την εξέταση ενώ δεν είναι λίγες οι γυναίκες που εξυπηρετούνταν και από τον δημόσιο τομέα της υγείας. Προσφάτως, ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας και η Γυναικολογική - Μαιευτική Εταιρεία αποφάσισαν όπως το σύστημα καλύπτει την εξέταση ανά διετία, εκτός κι αν συντρέχει λόγος για την επανάληψη του τεστ σε συχνότερη βάση. Άλλωστε, τόσο οι ευρωπαϊκές όσο και οι αμερικάνικες κλινικές κατευθυντήριες Οδηγίες συνιστούν τη διενέργεια του ΠΑΠ τεστ κάθε τρία με πέντε χρόνια. Παρ' όλα αυτά, οι διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις των γιατρών σε αυτό το θέμα προκάλεσε σύγχυση. Η Γυναικολογική - Μαιευτική Εταιρεία επισήμως έχει τοποθετηθεί υπέρ της διενέργειας του τεστ κάθε ένα χρόνο. Προς το παρόν ωστόσο συμφώνησε στην κάλυψη από το ΓεΣΥ του τεστ ανά διετία μέχρι την ηλικία των 65 ετών εκτός και αν η γυναίκα είναι υψηλού κινδύνου και ο γιατρός της κρίνει διαφορετικά. Σε ό,τι αφορά τον χρόνο έναρξης της εξέτασης οι γυναικολόγοι προτείνουν όπως αυτό διενεργείται ένα με δύο χρόνια μετά την έναρξη των σεξουαλικών σχέσεων. Η επιστημονική εταιρεία των γυναικολόγων - μαιευτήρων θα ζητήσει συνάντηση με τον υπουργό Υγείας Κωνσταντίνο Ιωάννου για συζήτηση του όλου θέματος. Ασχέτως όμως της επίσημης τοποθέτησης της Γυναικολογικής - Μαιευτικής Εταιρείας εξακολουθεί να υπάρχει διχογνωμία ανάμεσα στους γιατρούς για τη συχνότητα του τεστ. Ο ογκολόγος Αδάμος Αδάμου τονίζει ότι τα δύο χρόνια είναι ασφαλές χρονικό διάστημα για τη διενέργεια του ΠΑΠ τεστ. Σημειώνει συγκεκριμένα ότι το κλειδί αφορά τη σωστή αντιμετώπιση των ευρημάτων. Για παράδειγμα, εάν μια γυναίκα παρουσιάσει κάποια ύποπτα ευρήματα ή κάποιο πρόβλημα τότε το τεστ πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο, μπορεί και κάθε έξι μήνες ή και πιο συχνά εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο. «Το κάθε περιστατικό πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά», όπως ανέφερε. Ο γυναικολόγος Ανδρέας Χρυσάνθου εξέφρασε την άποψη ότι το τεστ θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Θεωρεί ότι ο ΟΑΥ θα πρέπει να αναθεωρήσει την απόφασή του στη βάση επικαιροποιημένων πρωτοκόλλων τα οποία να είναι προσαρμοσμένα στα δεδομένα της Κύπρου. «Εάν χρειάζονται περισσότεροι οικονομικοί πόροι θα πρέπει το κράτος να τους διαθέσει στον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας» είπε, τονίζοντας την τεράστια σημασία των προγραμμάτων πρόληψης.