Πώς φτιάχνω μια πόλη απ’ το μηδέν;

Μέσα από ένα πιλοτικό διαθεματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα STEM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά), το οποίο εισήχθη από τις 2 Οκτωβρίου σε προαιρετική βάση σε εννέα δημοτικά σχολεία παγκύπρια, το Υπουργείο Παιδείας έρχεται να δώσει απαντήσεις στα διαχρονικά ελλείμματα τα οποία καταγράφονται και μέσα από τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας DESI σε ό,τι αφορά στις επιδόσεις των Κυπρίων στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.

Σύμφωνα με τον περσινό DESI, η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες είναι απαραίτητες σε ένα ευρύ φάσμα επαγγελματικών δραστηριοτήτων, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, και στην Κύπρο είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Επιπλέον, η χώρα μας, σύμφωνα με την ίδια έκθεση, έχει μικρό μερίδιο πτυχιούχων θετικών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών, δηλαδή STEM, και κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των χωρών της ΕΕ...

Στο πρότυπο των μουσικών
Με αυτά τα δεδομένα έχει σχεδιαστεί πιλοτικά ένα πρόγραμμα STEM το οποίο, όπως θα ανακοινώσει σήμερα ο Υπ. Παιδείας, έχει ως στόχο να προάγει μία ολοκληρωμένη διεπιστημονική προσέγγιση της διδασκαλίας που θα ενισχύει τους νέους με δεξιότητες που χρειάζονται για να αντιμετωπίζουν καταστάσεις και ζητήματα τα οποία σχετίζονται με τον κόσμο της καθημερινής ζωής τους. Ο πρόεδρος της επιτροπής που έχει συσταθεί για την εφαρμογή του προγράμματος, καθηγητής διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ζαχαρίας Ζαχαρία, ανέλυσε στον «Π» τον τρόπο λειτουργίας, τους στόχους και τις προοπτικές που δίνουν τα STEM στον πολίτη του 21ου αιώνα. Ο απώτερος στόχος του κ. Χαμπιαούρη, σημειώνει ο καθηγητής, είναι, αφού αξιολογηθεί το πρόγραμμα, να γίνει θεσμός και να επεκταθεί με τη δημιουργία, στις επόμενες σχολικές χρονιές, στο πρότυπο των μουσικών σχολείων, σχολείων STEM στη μέση εκπαίδευση. Το πιλοτικό, εξηγεί ο κ. Ζαχαρία, διεξάγεται σε εννέα σχολεία, στην έκτη δημοτικού, μετά τη λήξη των κανονικών μαθημάτων, δύο φορές την εβδομάδα σε 45λεπτες τάξεις και είναι προαιρετικό. Οι δάσκαλοι που διδάσκουν έχουν τύχει μετεκπαίδευσης σε σχετικούς τομείς με τα STEM. Έχει δε αναπτυχθεί συγκεκριμένο αναλυτικό πρόγραμμα και έχει αγοραστεί ή πρόκειται να αγοραστεί συγκεκριμένος εξοπλισμός για τις ανάγκες του.

Γνωστικά αντικείμενα
Αυτή την αρχική περίοδο τα παιδιά ασχολούνται, όπως μας ενημερώνει ο κ. Ζαχαρία, με τις ψηφιακές τεχνολογίες. Μαθαίνουν μία γλώσσα προγραμματισμού με την οποία θα προγραμματίσουν ένα ρομπότ. Σε ένα από τα πρότζεκτ τα οποία θα κληθούν να αναπτύξουν, και το οποίο είναι ενδεικτικό του πώς λειτουργεί το πρόγραμμα, τα παιδιά θα κληθούν να λύσουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, το οποίο για παράδειγμα θα μπορούσε να ήταν η δημιουργία μιας πόλης σε ένα απομακρυσμένο από τον πολιτισμό σημείο, όπου υπάρχει αναγκαιότητα δημιουργίας υποδομών. «Οι μαθητές θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις για το πώς θα δημιουργηθεί η πόλη. Αποφάσεις που σχετίζονται με το πώς θα γίνει η παραγωγή ρεύματος με φωτοβολταϊκά, και είναι με αυτό τον τρόπο που μπαίνει η μηχανική, τα μαθηματικά και η επιστήμη στον όλο προβληματισμό, και ταυτόχρονα θα πρέπει να εντάξουν και την πληροφορική για να δώσουν στα φωτοβολταϊκά συστήματα προσανατολισμό προς τον ήλιο για να έχουν μέγιστη απόδοση. Έχοντας πλέον το ρεύμα, θα δουν τις ανάγκες για το νερό και πώς μπορούν να το φέρουν στην πόλη. Είναι μια τέτοια λογική στην οποία θέλουμε να επικεντρωθούμε, ώστε να δώσουμε στους μαθητές μας τα εχέγγυα, αντλώντας πληροφορίες, γνώσεις και δεξιότητες από διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, να συμμετέχουν σε συζητήσεις και διαλόγους για ποικίλα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα, εκφράζοντας τεκμηριωμένες απόψεις και ιδέες και να λαμβάνουν συνειδητοποιημένες αποφάσεις».

Δεξιότητες 21ου αιώνα
Το πρωτοποριακό στοιχείο, σημειώνει, «είναι πως οι μαθητές καλούνται να κάνουν σύνθεση για να επιλύσουν προβλήματα, και ο νέος κόσμος στον οποίο ζούμε είναι γεμάτος από τέτοιου είδους περίπλοκα προβλήματα που χρειάζονται ικανούς και κονοτόμους λύτες, λογικούς στοχαστές». Ο επιστημονικός γραμματισμός, προσθέσει ο κ. Ζαχαρία, θεωρείται σήμερα απαραίτητο προσόν για τον πολίτη του 21ου αιώνα. «Μπήκαμε σε έναν νέο αιώνα που απαιτεί συγκεκριμένες δεξιότητες και σε όλα τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα φαίνεται πως αυτές αναπτύσσονται μέσα από τέτοιου είδους διαθεματικά προγράμματα. Δεξιότητες όπως η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η επικοινωνία, η συνεργασία, η καινοτομία, η ανάπτυξη πρωτοβουλιών, η προσαρμοστικότητα, η ηγεσία, η διασύνδεση με τις ανάγκες της κοινωνίας, η ενεργός πολιτότητα. Να καταλαβαίνω, εν ολίγοις, όλα τα ερεθίσματα που βρίσκονται γύρω μου, και να δίνω λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία στην οποία ζω για να βελτιώσω την ποιότητα της ζωής μου». Καταλήγοντας, ο κ. Ζαχαρία τονίζει πως, με βάση τη μέχρι τώρα ανατροφοδότηση, τα παιδιά είναι ευχαριστημένα από αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία που τους προσφέρεται.