Στον αέρα η συμφωνία για αέριο - Θέτει βέτο ο Οδυσσέας

Στον αέρα βρίσκεται ο διαγωνισμός της ΔΕΦΑ για τις υποδομές εισαγωγής και επεξεργασίας υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό, μετά και τη χθεσινή κατεπείγουσα επιστολή του γενικού ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη προς τον πρόεδρο της ΔΕΦΑ Συμεών Κασιανίδη. Οι πιθανότητες υπογραφής των συμβολαίων με την επιλεγείσα κοινοπραξία China Petroleum Pipeline Engineering Co Ltd, AKTOR S.A. and METRON SA στις προκαθορισμένες ημερομηνίες (6 και 7 Νοεμβρίου 2019) σχεδόν εξέλιπαν μετά τη χθεσινή αυστηρή επιστολή του κ. Μιχαηλίδη, ο οποίος σε γενικές γραμμές εκτιμά ότι κακώς δεν αποκλείστηκε η επιλεγείσα κοινοπραξία από το στάδιο της προεπιλογής (λόγω της συμμετοχής της ΑΚΤΩΡ, αλλά και λόγω μη εξασφάλισης, σύμφωνα με τον γεν. ελεγκτή, της απαιτούμενης βαθμολογίας στο στάδιο του ελέγχου της τεχνικής πρότασης) και εφιστά την προσοχή στον κ. Κασιανίδη ότι «δεν μπορείτε νόμιμα να προχωρήσετε σε υπογραφή οποιασδήποτε σύμβασης, αν δεν έχετε προηγουμένως εξασφαλίσει τις αναγκαίες πιστώσεις». Η επιστολή του γενικού ελεγκτή βρίθει παρατηρήσεων για κατ’ ισχυρισμό σοβαρές παραλείψεις και λανθασμένες ενέργειες της ΔΕΦΑ κατά τη διαχείριση του διαγωνισμού, τον οποίο ο κ. Μιχαηλίδης χαρακτηρίζει, μέσω της επιστολής του, «εξαιρετικά μεγάλης σημασίας και αξίας».

Σήμερα εκδίκαση

Το δ.σ. της ΔΕΦΑ συνεδρίαζε έως τις 8 χθες βράδυ περίπου και εξέτασε την επιστολή του ελεγκτή, αλλά και την προσφυγή της Άκτωρ στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών. Αναμένεται να εξεταστεί σήμερα από την Αναθεωρητική το αίτημα της ελληνικής εταιρείας για λήψη προσωρινών μέτρων, ώστε να απαγορευτεί στη ΔΕΦΑ να υπογράψει συμβόλαια με την επιλεγείσα εταιρεία μέχρι να εκδικαστεί από την Αναθεωρητική Αρχή η ουσία της προσφυγής της Άκτωρ εναντίον της απόφασης αποκλεισμού της από την κοινοπραξία. Οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι το δ.σ. της ΔΕΦΑ υποστηρίζει ότι έχει πειστικές απαντήσεις να δώσει στον γενικό ελεγκτή και θα το κάνει προσεχώς με επιστολή.

Προς Λακκοτρύπη

Σε τουλάχιστον δύο σημεία της επιστολής του, ο γενικός ελεγκτής καλεί τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Λακκοτρύπη να παρέμβει στη διαδικασία. Συγκεκριμένα, τον καλεί «να εξετάσει το ενδεχόμενο αναζήτησης γνωμάτευσης από τον γενικό εισαγγελέα της Δημοκρατίας, αφού η όποια απόφασή σας (σ.σ. εννοεί της ΔΕΦΑ) ενδέχεται να εμπλέξει τη Δημοκρατία σε απαιτήσεις λόγω των μέχρι σήμερα λανθασμένων, κατά την άποψή μας, χειρισμών εκ μέρους σας, όπως και ενδεχομένως εκ μέρους λειτουργών του Υπουργείου Ενέργειας». Σε άλλο σημείο, ο Οδ. Μιχαηλίδης εισηγείται στον κ. Λακκοτρύπη να «λάβει μέτρα για αναζήτηση ευθυνών για αυτή την κατάληξη (σ.σ. εννοεί τη μικρή συμμετοχή προσφοροδοτών στον διαγωνισμό), όπως και για το γεγονός ότι η αξιολόγηση φαίνεται να ήταν ευνοϊκή υπέρ της επιτυχούσας κοινοπραξίας».

«Πρωτοφανής υπόθεση»

Θέση του γενικού ελεγκτή είναι ότι η ΔΕΦΑ όφειλε να αποκλείσει -στη φάση της προεπιλογής- από τον διαγωνισμό την επιλεγείσα κοινοπραξία, επειδή σε αυτήν συμμετείχε η ελληνική Άκτωρ, η οποία σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη είχε καταδικαστεί από την ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού σε σχεδόν 40 εκατ. πρόστιμο για νόθευση ανταγωνισμού και επιπλέον μία συνδεδεμένη με αυτήν εταιρεία, η Helector Cyprus Ltd, είχε αποκλειστεί από την αρμόδια κυπριακή επιτροπή για 5 χρόνια από συμμετοχή σε δημόσιες συμβάσεις. Ο κ. Μιχαηλίδης επισημαίνει το εδάφιο 57(7) του νόμου Ν.73(Ι)2016 (διαδικασίες σύμβασης δημοσίων συμβάσεων), το οποίο προβλέπει ότι οι αναθέτουσες αρχές δεν αναθέτουν δημόσια σύμβαση σε οικονομικό φορέα ή σε ένωση οικονομικών φορέων (σ.σ. δηλαδή σε κοινοπραξία, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση) στην οποία συμμετέχει οικονομικός φορέας που έχει αποκλειστεί σύμφωνα με το παρόν εδάφιο, για την περίοδο του αποκλεισμού του. Σε άλλο σημείο της επιστολής, ο κ. Μιχαηλίδης σημειώνει ότι «η απόφαση για αποκλεισμό της εταιρείας AKTOR S.A. θα έπρεπε (...) να οδηγήσει σε αποκλεισμό ολόκληρης της κοινοπραξίας». Αντί αυτού, σύμφωνα πάντα με τον γενικό ελεγκτή, «η αναθέτουσα αρχή (σ.σ. η ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ) αποφάσισε ότι δήθεν είχε δικαίωμα να προχωρήσει σε κατακύρωση του διαγωνισμού στα υπόλοιπα μέλη της κοινοπραξίας». Και προσθέτει το εξής:«Θεωρούμε πρωτοφανή την απόφαση αυτή».

Ο ρόλος της Άκτωρ

Στην επιστολή του, ο κ. Μιχαηλίδης αμφισβητεί και τη θέση των νομικών συμβούλων της ΔΕΦΑ ότι ο ρόλος της Άκτωρ στην κοινοπραξία δεν είναι σημαντικός και ότι ενδεχόμενος αποκλεισμός της δεν θα προκαλέσει προβλήματα στην εκτέλεση του έργου. Ο γενικός ελεγκτής επισημαίνει ότι από σχετικό υπόμνημα των νομικών συμβούλων της ΔΕΦΑ συνάγεται πως σημαντικός αριθμός ατόμων από το προσωπικό της Άκτωρ θα κατείχε θέσεις κλειδιά στην οργανωτική δομή, ενώ τεχνικοί και εμπειρογνώμονες της εταιρείας θα αναλάμβαναν καθήκοντα, καθώς και αναγκαίος εξοπλισμός της εταιρείας θα τύγχανε αξιοποίησης στα κατασκευαστικά έργα. Κατά τον Οδ. Μιχαηλίδη, οι διαβεβαιώσεις των νομικών συμβούλων για περιορισμένη συμμετοχή της Άκτωρ στο έργο δεν τεκμηριώνονται επαρκώς, αλλά τουναντίον επιτείνουν τις ανησυχίες ως προς το ρόλο της στο όλο έργο.

Πήρε έξτρα βαθμούς η κοινοπραξία;

Σοβαρές είναι οι παρατηρήσεις του γενικού ελεγκτή σχετικά με την εφαρμογή των κριτηρίων για την τεχνική αξιολόγηση της προσφοράς της επιλεγείσας κοινοπραξίας China Petroleum Pipeline Engineering Co Ltd, AKTOR SA and METRON SA. Υποστηρίζει ότι οι τρεις επιμέρους υποκατηγορίες αξιολόγησης είχαν συντελεστές βαρύτητας βάσει των εγγράφων του διαγωνισμού 4%, 3% και 3%, ενώ στην έκθεση αξιολόγησης της κοινοπραξίας εμφανίζονται να έχουν συντελεστές βαρύτητας 4%, 4% και 2% αντίστοιχα. Με αυτόν τον τρόπο, η έκθεση αξιολόγησης εμφανίζει την κοινοπραξία να λαμβάνει 7,60 βαθμούς από το σύνολο των 10 και συνολική βαθμολογία 75,05%. Αν εφαρμόζονταν όμως οι συντελεστές που προέβλεπαν τα έγγραφα του διαγωνισμού, η βαθμολογία θα ήταν 7,40 από τα 10 και η συνολική βαθμολογία θα ήταν 74,85%, δηλαδή κάτω από το όριο του 75%, συνεπώς θα έπρεπε, λέει ο κ. Μιχαηλίδης, να αποκλειστεί από το στάδιο της αξιολόγησης η κοινοπραξία και γι’ αυτόν τον λόγο. Οι πληροφορίες μας ωστόσο αναφέρουν ότι το δ.σ. της ΔΕΦΑ θεωρεί ότι υπάρχει πειστική εξήγηση για όσα αναφέρει πιο πάνω ο κ. Μιχαηλίδης, που ανατρέπει την εικόνα που δίνει μέσω της επιστολής του.

Ο γενικός ελεγκτής αμφισβητεί επίσης το δικαίωμα της ΔΕΦΑ να αλλάξει τη μίνιμουμ βαθμολογία για την αξιολόγηση του τεχνικού τμήματος της προσφοράς και του τμήματος λειτουργίας και συντήρησης από 75% σε 60%, μετά την υποβολή των προσφορών. Και γι’ αυτό το θέμα η ΔΕΦΑ επιφυλάσσεται να δώσει απάντηση σύντομα.

Προειδοποίηση

Ο γενικός ελεγκτής εγείρει ζήτημα και για τη δυνατότητα της ΔΕΦΑ να υπογράψει συμβόλαια με την επιλεγείσα κοινοπραξία χωρίς να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες πιστώσεις για την εκτέλεση του έργου. Δηλαδή, επισημαίνει πως δεν μπορεί η ΔΕΦΑ αλλά ούτε και το Υπουργείο Ενέργειας να δεσμεύσουν το κράτος για την εκτέλεση του έργου αν δεν εξασφαλίσει προηγουμένως το σύνολο των κονδυλίων που απαιτούνται, δηλαδή 300 εκατ. ευρώ για τα κατασκευαστικά έργα και άλλα 200 εκατ. για 20 χρόνια συντήρηση και λειτουργία των υποδομών. Η κάλυψη του αναγκαίου κόστους προβλέπεται να γίνει με τα 101 εκατ. ευρώ που θα χορηγήσει σταδιακά η ΕΕ, τα 43 εκατ. που θα συνεισφέρει η ΑΗΚ για το 30% των μετοχών της ΕΤΥΦΑ (θυγατρική της ΔΕΦΑ - ιδιοκτήτρια των υποδομών), 150 εκατ. από δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και 115 εκατ. δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Βάσει της νομοθεσίας, τα δάνεια πρέπει να τα εγγυηθεί το κράτος και για να μπορέσει νόμιμα να τα εγγυηθεί θα πρέπει να εγκριθούν από τη Βουλή, κάτι που δεν έγινε. «Κατ’ επέκταση», αναφέρει ο κ. Μιχαηλίδης, «δεν υπάρχουν διαθέσιμες πιστώσεις για τη σύναψη της σχετικής σύμβασης». Και προειδοποιεί με τα εξής τον πρόεδρο της ΔΕΦΑ ο γενικός ελεγκτής: «Σας εφιστώ συνεπώς την προσοχή στο γεγονός ότι δεν μπορείτε νόμιμα να προχωρήσετε σε υπογραφή οποιασδήποτε σύμβασης εάν δεν έχετε προηγουμένως εξασφαλίσει τις αναγκαίες πιστώσεις. Κατ’ ανάλογο τρόπο», συμπληρώνει, «ο γ.δ. του Υπ. Ενέργειας δεν έχει δικαίωμα να δεσμεύσει το κράτος ότι θα καταβάλει τις δόσεις των δανείων που μελλοντικά θα συνάψετε, ούτε και το κράτος θα εγγυηθεί τα δάνεια αυτά, χωρίς να έχει προς τούτο εξασφαλίσει την έγκριση της Βουλής».