Πώς διαβάζει τις εξελίξεις στο Κυπριακό η Αθήνα: Τα ηνία στη Λευκωσία

Με βασικό γνώμονα την προσέγγιση πως «τον πρώτο λόγο στο Κυπριακό έχει η Κύπρος» αναμένεται να κινηθεί το επόμενο διάστημα η ελληνική κυβέρνηση. Άλλωστε, η επιφυλακτική στάση Μητσοτάκη κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο, η οποία επιβεβαιώνεται και μέσα από δηλώσεις των ημερών από ελλαδικές πηγές, συμβαδίζει πλήρως με τη στάση που εξέπεμπε προς τα έξω το Προεδρικό εκείνες τις μέρες.

Οι εξελίξεις μετά την άτυπη συνάντηση Αναστασιάδη-Ακιντζί στις 9 Αυγούστου έχουν θέσει ένα ξεκάθαρο οδικό χάρτη, ο οποίος αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο άτυπης συνάντησης των εμπλεκομένων μερών σε περίπτωση που υπάρξει θετική έκβαση στην τριμερή συνάντηση με τον Αντόνιο Γκουτέρες. Ο Μουσταφά Ακιντζί, μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και αναφερόμενος στο ενδεχόμενο πενταμερούς, είπε «να ενημερωθεί πρώτα η νέα ελληνική κυβέρνηση για όσα συμβαίνουν», ενώ κομματικές πηγές εντός Κύπρου αναφέρουν πως η Ελλάδα αναμένει κινήσεις από την Κύπρο. Ωστόσο, δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως οι όποιες εξελίξεις στο Κυπριακό δεν είναι άσχετες με την κατάσταση που επικρατεί στην Ανατολική Μεσόγειο και την κυπριακή ΑΟΖ σε σχέση με τις τουρκικές παράνομες γεωτρήσεις και έρευνες.

Ανασύνταξη θέσεων
Η ελληνική στρατηγική και διπλωματία βρίσκεται σε μία περίοδο προσαρμογής και αναδιαμόρφωσης θέσεων, καθώς η νέα κυβέρνηση έχει μόλις αναλάβει καθήκοντα και καλείται να αξιολογήσει τις δηλώσεις και τις προθέσεις της Άγκυρας, όπως εκφράζονται μετά την 9η Αυγούστου. Θα πρέπει άλλωστε να αξιολογηθεί σωστά το κάλεσμα για συνεργασία σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο από πλευράς Τουρκίας, το οποίο συνοδεύεται από απειλές. Ένα από τα ζητήματα που προβληματίζουν έντονα την ελληνική κυβέρνηση σε διπλωματία και άμυνα, είναι αυτό της ενδεχόμενης αποστολής τουρκικού ερευνητικού πλοίου στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στα νότια της Ρόδου. Ήδη έχουν γίνει συντονιστικές ενέργειες με σκοπό την αποτροπή ενός τέτοιου ενδεχομένου, το οποίο δεν γίνεται αποδεκτό, όπως διαμηνύουν οι αρμόδιες αρχές της Ελλάδας. Η τουρκική πλευρά, από την πρώτη στιγμή εκλογής Μητσοτάκη, διαμηνύει πως αναμένει να έχει καλή συνεργασία και συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση για να βρεθούν λύσεις στα ζητήματα της ευρύτερης περιοχής, συμπεριλαμβανομένου και του ζητήματος της ενέργειας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Μία ακόμα σημαντική παράμετρος η οποία θα διαδραματίσει ρόλο στη διαμόρφωση της στάσης της ελληνικής κυβέρνησης, είναι αυτή της γραμμής την οποία θα κρατήσουν οι ΗΠΑ σε σχέση με τις εξελίξεις στην περιοχή.

Δεν παίρνει τα ηνία
Σε κάθε περίπτωση πάντως, σύμφωνα με ελλαδικές πηγές, δεν θα πρέπει να αναμένεται να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση τα ηνία σε σχέση με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ούτε αναμένεται να δούμε κινήσεις πρωτοβουλίας όπως αυτές που είχε αναλάβει ο πρώην ΥΠΕΞ επί διακυβέρνησης Τσίπρα, Νίκος Κοτζιάς. Κυρίαρχο μέλημα της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, είναι η προώθηση μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και τον δημόσιο τομέα. Ήδη έχει προχωρήσει στην υλοποίηση της δέσμευσης για την άρση του ασύλου στα πανεπιστήμια της χώρας, ενώ το επόμενο διάστημα αναμένεται να μπει σε πιο ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Το στοιχείο αυτό ωστόσο δεν σημαίνει πως το Κυπριακό μπαίνει σε δεύτερη μοίρα για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς αν όλα κυλήσουν ομαλά θα κληθεί το επόμενο διάστημα να συμμετάσχει σε εντατικές διαβουλεύσεις, με στόχο την ουσιώδη εμπλοκή που να οδηγεί σε μια συνολική επίλυση. Στη Νέα Δημοκρατία βεβαίως υπάρχουν υπάρχουν ηχηρά ονόματα-στελέχη των οποίων οι απόψεις δεν είναι και οι πλέον ευέλικτες σε σχέση με το Κυπριακό, όπως για παράδειγμα ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο Μάκης Βορίδης και ο Άγγελος Συρίγος. Οι απόψεις Μητσοτάκη δεν ταυτίζονται με όσους προαναφέραμε, ωστόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι πολύ προσεκτικός στις δηλώσεις του. Έχει διαμηνύσει πως στο Κυπριακό κινείται σε θέσεις αρχών, ενώ ελλαδικές πηγές αναφέρουν πως αναμένει να δει τις κινήσεις Αναστασιάδη και αναλόγως θα κινηθεί στηρίζοντας και επικροτώντας.

Για το Κραν Μοντανά
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν εξ αυτών που θεώρησαν πως προστέθηκε μία ακόμα ιστορική χαμένη ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού στο Κραν Μοντανά, ενώ απέδωσε την αποτυχία στην τουρκική αδιαλλαξία και στην επιμονή της Τουρκίας σε θέσεις που δεν αντικατοπτρίζουν τα σημερινά δεδομένα. Τάχθηκε ξεκάθαρα εναντίον της παραμονής ξένων στρατευμάτων στο νησί, όπως επίσης και στη διατήρηση εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων.

Πώς βλέπει η Άγκυρα την εμπλοκή της Αθήνας
Πολιτική ισότητα των Τ/Κ, δίκαιο διαμοιρασμό του φυσικού πλούτου και ασφάλεια προτάσσουν σε τοποθετήσεις τους αυτό το διάστημα Τούρκοι αξιωματούχοι σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Κυπριακό. Με την προοπτική μίας άτυπης διαδικαστικής σύσκεψης των μερών που συμμετείχαν στη διαπραγμάτευση του Κραν Μοντανά να παραμένει ανοιχτή, και ενώ η ε/κ πλευρά διαμηνύει πως η στάση της Τουρκίας θα καθορίσει πολλά ενόψει της συνέχειας, η Τουρκία ξεκαθαρίζει τις γραμμές της.

Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας με δηλώσεις του τόνισε πως η Τουρκία είναι υπέρ της επίλυσης των θεμάτων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο μέσω διαλόγου, ωστόσο ξεκαθάρισε πως το ζήτημα της πολιτικής ισότητας των Τ/Κ, όπως επίσης και το ζήτημα της ασφάλειας, δεν είναι θέματα στα οποία είναι διατεθειμένη η Τουρκία να υποχωρήσει. Ο κ. Ακάρ μάλιστα επεσήμανε με νόημα πως η Τουρκία τάσσεται υπέρ της συνέχισης των συνομιλιών μεταξύ των αντιπροσωπειών των Υπουργείων Άμυνας Ελλάδας και Τουρκίας. Η Κύπρος για μας είναι εθνική υπόθεση, τόνισε, για να συνεχίσει λέγοντας πως «η μοίρα μας είναι ενωμένη με εκείνη των Κυπρίων αδελφών μας (αναφερόμενος στους Τ/Κ). Ο Τούρκος ΥΠΑΜ επανέλαβε για μία ακόμα φορά πως η Τουρκία δεν επιβάλλει οποιαδήποτε μορφή λύσης, ωστόσο τόνισε πως δεν είναι ωφέλιμο να γίνονται διαπραγματεύσεις για χάρη των διαπραγματεύσεων. Καλούν Κύπρο και Ελλάδα να συνετιστούν με τα όσα προτάσσουν τα δικαιώματα της Τουρκίας, όπως η ίδια η χώρα του τα ερμηνεύει. Ξεκαθάρισε μάλιστα πως η Τουρκία είναι αποφασισμένη να διαφυλάξει και να προστατεύσει όλα της τα δικαιώματα, όπως και αυτά των Τ/Κ, στην περιοχή.

Παράμετρος Ελλάδα
Για τον ρόλο που έχει η Ελλάδα σε αυτή την εξίσωση στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για την αποφασιστικότητα της Τουρκία μίλησε ο Τούρκος αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι. Ο κ.Οκτάι τόνισε πως σχηματίστηκε μία νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα και πως ο πρώτος που πήρε για να συγχαρεί τον κ. Μητσοτάκη για την εκλογή του ήταν ο Ταγίπ Ερντογάν. Επανέλαβε με τη σειρά του πως η Τουρκία εξακολουθεί να στηρίζει ειρηνική επίλυση των ζητημάτων, όπως η ίδια τα αντιλαμβάνεται, ωστόσο τόνισε την αναγκαιότητα για πολιτική ισότητα, αλλά και δίκαιο διαμοιρασμό του φυσικού πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο. «Η Τουρκία θα διατηρήσει την αποφασιστικότητά της και στις δραστηριότητες γεωτρήσεων, αλλά και στο θέμα της διαδικασίας επίλυσης σχετικά με τη συμμετοχή των Τ/Κ στην ισότιμη και δίκαιη μοιρασιά των φυσικών πόρων», τόνισε. Στο σημείο αυτό έθεσε και πάλι δημόσια την πρόταση Ακιντζί για τη δημιουργία κοινής επιτροπής διαχείρισης των υδρογονανθράκων. Χαρακτήρισε ως παράνομες δραστηριότητες τις γεωτρήσεις που κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ έδωσε το μήνυμα πως θα συνεχίσουν τις δικές τους γεωτρήσεις με αποφασιστικότητα.