Σ. Σεργίδης: Ρεκόρ κατασχέσεων κοκαΐνης - Ενδείξεις αλλαγών στην αγορά ηρωίνης

Το φαινόμενο των ναρκωτικών και γενικότερα της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, στην Κύπρο, αλλά και τις δράσεις που αναπτύσσονται για αντιμετώπισή του, σκιαγραφεί, σε συνέντευξη που παραχώρησε στη cypruspolicenews.com, ο εκπρόσωπος τύπου της ΥΚΑΝ, Αστυνόμος Β΄ Σεργίδης, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Μέρα κατά της Κατάχρησης και Παράνομης Διακίνησης των Ναρκωτικών.

Ο κ. Σεργίδης μιλά για τις προκλήσεις και τις δυσκολίες για ολιστική καταπολέμηση του φαινομένου και περιγράφει τα θετικά βήματα και δράσεις που αναπτύσσονται από την Αστυνομία Κύπρου και άλλους οργανισμούς, για αντιμετώπισή των ναρκωτικών.

Πώς σκιαγραφείται το φαινόμενο των ναρκωτικών στην Κύπρο σήμερα;

Το φαινόμενο των ναρκωτικών γενικά χαρακτηρίζεται από μια δυναμική, έτσι και στην Κύπρο είναι ένα φαινόμενο που αλλάζει και εξελίσσεται συνεχώς.

Νέες προκλήσεις εμφανίζονται συνεχώς και αυξάνονται. Βάση της Ευρωπαϊκής Έκθεσης για τα ναρκωτικά 2019 του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, οι κυριότερες τάσεις είναι ανησυχητικές, ως εξής:

• Ρεκόρ κατασχέσεων κοκαΐνης


• Νέες μέθοδοι διανομής και τα συνδεόμενα προβλήματα υγείας


• Ενδείξεις αλλαγών στην αγορά ηρωίνης


• Αυξημένη παραγωγή συνθετικών ναρκωτικών στην Ευρώπη


• Καινοτομίες στο πεδίο της ανάπτυξης προϊόντων κάνναβης

Η κάνναβη στην Κύπρο παραμένει η κύρια ουσία κατάχρησης. Τα περισσότερα άτομα που αιτούνται θεραπείας, ανέφεραν την κάνναβη ως κύρια ουσία κατάχρησης. Τα οπιούχα αποτελούν τη δεύτερη ουσία κατάχρησης βάση του δείκτη θεραπείας. Η κοκαΐνη αποτελεί την πιο δημοφιλή διεγερτική ουσία στο γενικό πληθυσμό βάση των ερευνών, ενώ παράλληλα παρατηρείται αύξηση της χρήσης μεθαμφεταμίνης. Η χρήση της μεθαμφεταμίνης κινείται σε χαμηλά επίπεδα, αλλά εμφανίζεται ως ένα αναδυόμενο πρόβλημα με πιθανότητα εξάπλωσης. Όλα αυτά χαρακτηρίζουν όπως αντιλαμβάνεται κανείς, μια σύνθετη και πολύπλοκη εικόνα του φαινομένου των ναρκωτικών στην Κύπρο.

Σε ποιά επίπεδα βρίσκεται η Κύπρος σε σύγκριση με τον Ευρωπαϊκό χώρο όσον αφορά στη χρήση ναρκωτικών;

Σε σύγκριση με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είμαστε σε χαμηλά επίπεδα, εάν λάβουμε υπόψη και τις υπάρχουσες έρευνες, αλλά και τους δείκτες του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Ναρκωτικά. Όπως όμως έχει προαναφερθεί, υπάρχει μια αυξητική τάση του φαινομένου των ναρκωτικών σε ορισμένες ουσίες και η νέα πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, εκτός από την μεταμφεταμίνη και τα συνθετικά οποιοειδή, είναι οι νέες ψυχοτρόπες ουσίες. Η παραγωγή σύνθετων ναρκωτικών ουσιών στην Ευρώπη μοιάζει να αυξάνεται, να διαφοροποιείται και να εφαρμόζει πιο καινοτόμες μεθόδους. Νέες χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία των χημικών ενώσεων για την παραγωγή συνθετικών ναρκωτικών. Αυτό δυσκολεύει τις Αρχές Επιβολής του Νόμου στον εντοπισμό τους.

 Πέραν από τον επιχειρησιακό τομέα, η Υ.ΚΑ.Ν επικεντρώνει τις προσπάθειες της στον τομέα της πρόληψης. Σε ποιες ενέργειες προβαίνει; Τι είναι η πρόληψη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών και πότε ξεκινάει;

 Η πρόληψη περιλαμβάνει κάθε προσπάθεια για μείωση ή καθυστέρηση της ζήτησης χρήσης ουσιών. Είναι σημαντικό να λειτουργεί σε πολλά επίπεδα και να ξεκινά από μικρές ηλικίες με την ανάπτυξη και την καλλιέργεια μίας στάσης ζωής χωρίς εξαρτήσεις, που να σέβεται τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Όταν λέμε πρόληψη εννοούμε αγωγή υγείας και παιδείας με την ευρύτερη έννοια του όρου, στην οποία εμπλέκονται όλοι, ο καθένας γύρω από τον κοινωνικό του ρόλο, ως γονιός, εκπαιδευτικός, κάτοικος μιας κοινότητας. Όπως ορίζεται, τόσο από την ευρωπαϊκή, όσο και από την εθνική στρατηγική, το θέμα των ναρκωτικών είναι θέμα δημόσιας υγείας.

Άρα, στον κατασταλτικό τομέα έχουμε να αντιμετωπίσουμε από τη μία τους εμπόρους και διακινητές με τα εργαλεία που μας παρέχει ο Νόμος και από την άλλη τους χρήστες, που πλέον δεν ορίζονται ως εγκληματίες, αλλά ως άτομα που χρήζουν βοήθειας, αφού η πολιτεία βλέπει το θέμα, ως θέμα δημόσιας υγείας. Σημαντικό είναι να πούμε ότι η Υ.ΚΑ.Ν. από ιδρύσεως της το 1991, ήταν δραστηριοποιημένη στον τομέα της πρόληψης. Η φιλοσοφία όμως γύρω από την καθολική πρόληψη που επικρατούσε εκείνη την εποχή και βάσει στατιστικών στοιχείων, δεν μπορούσε να επιφέρει πλέον αποτελέσματα. Εκείνο που σήμερα φαίνεται να επιφέρει αποτελέσματα είναι η στοχευμένη πρόληψη σε άτομα ευάλωτων ομάδων, σε ομάδες που πιθανόν να είναι υψηλού κινδύνου ή σε ομάδες με περισσότερους παράγοντες κινδύνου.

Όσον αφορά στην πρόληψη από μικρές ηλικίες, ποιά προληπτική πολιτική κατά των εξαρτησιογόνων ουσιών ακολουθεί η Υπηρεσία;

Τα τελευταία χρόνια, έχει αναπτυχθεί μια βασική λειτουργία της Υ.ΚΑ.Ν. που είναι η πρώιμη παρέμβαση, με σκοπό να ανακόψουμε τους νεαρούς στην πορεία τους προς την χρήση. Πρόκειται για διαφορετική μεταχείριση νεαρών συλληφθέντων για ναρκωτικά στους οποίους, κάτω από ορισμένα κριτήρια, παρέχεται η εναλλακτική της θεραπείας σε θεραπευτικά κέντρα, από του να προσαχθούν ενώπιον Δικαστηρίου και να στιγματιστούν. Όταν τα άτομα ολοκληρώσουν το θεραπευτικό πρόγραμμα με επιτυχία, τότε η υπόθεση με σχετική βεβαίωση ταξινομείται ως «Άλλως Διατεθείσα», νοουμένου ότι η ενέργεια αυτή θα έχει την συγκατάθεση του Γενικού Εισαγγελέα. Η αναφερόμενη μεταχείριση δεν αποκλείει περιπτώσεις ατόμων που δεν πληρούν τα κριτήρια, νοουμένου ότι η παραπομπή τους σε θεραπευτικά κέντρα δεν θα σχετίζεται με τις νομικές συνέπειες σε περίπτωση που εναντίον των ατόμων εκκρεμεί ποινική υπόθεση ναρκωτικών.

Η πολιτική της παραπομπής των νεαρών χρηστών για θεραπεία, ξεκίνησε σε πιλοτική βάση τον Ιανουάριο του 2007, με τη δημιουργία της Υπηρεσίας των Λειτουργών Κοινωνικής Παρέμβασης στο Γραφείο Πρόληψης της Υ.ΚΑ.Ν.. Τον Δεκέμβριο του 2008 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2009, υιοθετήθηκε η πιλοτική εφαρμογή του γερμανικού προληπτικού προγράμματος με την επωνυμία «Fred goes Net», μαζί με άλλες 17 ευρωπαϊκές χώρες. Το πρόγραμμα από το 2010-2011 διανύει την μεταβατική του περίοδο και υπογράφεται τροποποιημένο, το 2011 με την ονομασία «Πρωτόκολλο Συνεργασίας». Στις 16 Φεβρουαρίου, 2016 υπογράφεται το αναθεωρημένο Πρωτόκολλο Συνεργασίας, το οποίο σε συνεννόηση με την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, προνοεί τη λειτουργία θεραπευτικών κέντρων (μη κρατικών) σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές, όπου κρίνεται αναγκαίο, για να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των εξυπηρετουμένων.

 Σε τι ποσοστό ανέρχεται σήμερα ο αριθμός των νεαρών χρηστών που  παραπέμπεται στα θεραπευτικά κέντρα για θεραπεία από την Υ.ΚΑ.Ν.; Πόσο σημαντική αποδεικνύεται αυτή η δράση;

Ενδεικτικά, να αναφέρω ότι κατά το 2018 παραπέμφθηκαν από τους Λειτουργούς Κοινωνικής Παρέμβασης της Υ.ΚΑ.Ν. συνολικά 450 άτομα, από τα οποία οι 318 ήταν χρήστες ναρκωτικών, καθώς και 132 άτομα που προέρχονταν από το υποστηρικτικό τους περιβάλλον, (γονείς,  αδέλφια, κ.α.).

Να σημειωθεί εδώ ότι σύμφωνα με δημοσίευση του Εθνικού Παρατηρητηρίου για τα Ναρκωτικά στην Κύπρο αυτή την στιγμή, η Αστυνομία Κύπρου - Υ.ΚΑ.Ν. είναι η πρώτη πηγή παραπομπής αιτούντων για θεραπεία, βάσει της διαδικασίας που υλοποιείται μέσω του πρωτόκολλου συνεργασίας. Κάτι το οποίο είναι πάρα πολύ σημαντικό, είναι ότι αυτός ο πληθυσμός χωρίς την παρέμβασή μας, δεν θα είχε πρόσβαση ποτέ σε θεραπευτικά κέντρα. Νεαρά άτομα που πειραματίζονται με τη χρήση, χωρίς έγκαιρη παρέμβαση  είναι πιθανόν, ένα ποσοστό από αυτά, να προχωρήσει στη χρήση ή και στην εξάρτηση.

Επιπρόσθετα ως Αστυνομία, μέσω της παροχής βοήθειας σε νεαρή ηλικία, προβλέπουμε και στη μείωση της εγκληματικότητας μακροχρόνια, διότι η εμπλοκή στις εξαρτησιογόνες ουσίες, οδηγεί και σε άλλες μορφές παραβατικότητας.

 Τέλος, θα θέλαμε να στείλετε ένα μήνυμα προς τους νέους και τα μέλη της Υπηρεσίας σας

Το μήνυμα που στέλνουμε ως Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών προς τους νέους, είναι ότι είμαστε δίπλα τους και πιστεύουμε στις ικανότητές τους. Πιστεύουμε ότι είναι πάρα πολύ δημιουργικοί και μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν σε πολλές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας, χωρίς να χρειάζονται τεχνητά μέσα.

Όσοι αισθάνονται ότι χρειάζονται βοήθεια, η παράκληση μας είναι να το ζητήσουν, προτού ο πειραματισμός με τις παράνομες ουσίες γίνει εξάρτηση. Στην Υπηρεσία, λειτουργεί όλο το 24ωρο, η ανοικτή Γραμμή Βοήθειας 1498, στην οποία μπορούν να αποτείνονται και αφού τους δοθούν οι ανάλογες συμβουλές, γίνεται ο ανάλογος χειρισμός, της κάθε περίπτωσης.

Όσον αφορά στα μέλη της Υ.ΚΑ.Ν., το έργο που επιτελούν είναι δύσκολο και πολλές φορές θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή. Τα μέλη μας που εργάζονται τόσο στον κατασταλτικό, όσο και τον προληπτικό τομέα, εκλαμβάνουν το επάγγελμα τους ως λειτούργημα, διότι έχει να κάνει με ανθρώπινες ψυχές. Για να είμαστε ρεαλιστές ο αγώνας ενάντια στην απειλή των ναρκωτικών είναι άνισος, αλλά η απάντησή μας είναι άμεση και αποφασιστική με πρώτιστο μέλημά μας την ασφάλεια και ευημερία των πολιτών χωρίς εξαρτησιογόνες ουσίες.