Μονόδρομος για Energean η ΔΕΦΑ

Το πιο άμεσο νομικό αποτέλεσμα από την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, την περασμένη Τετάρτη, να εφαρμόσει συγκεκριμένες παρεκκλίσεις από τον νόμο για τη ρύθμιση της κυπριακής αγοράς φυσικού αερίου είναι αυτό: Η ελληνική Energean, που είναι σε διαβουλεύσεις με τουλάχιστον δύο επίδοξους Κύπριους ηλεκτροπαραγωγούς για να τους προμηθεύσει φυσικό αέριο μέσω αγωγού από κοιτάσματά της στο Ισραήλ, δεν μπορεί να εξασφαλίσει τις άδειες εισαγωγής και προμήθειας αερίου. Κι αυτό γιατί, μετά την απόφαση του Υπουργικού, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) δεν μπορεί να δεχτεί και να εξετάσει, πολύ περισσότερο να εγκρίνει, τέτοιες αιτήσεις γιατί με την απόφασή του το Υπουργικό ουσιαστικά εξαγγέλλει τη μετατροπή, μελλοντικά (όταν θα πραγματοποιηθεί η πρώτη εισαγωγή αερίου), της κυπριακής αγοράς φυσικού αερίου ως αναδυόμενης και την ανάθεση στην κρατική ΔΕΦΑ (Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου) μονοπωλιακών αρμοδιοτήτων για την εισαγωγή φυσικού αερίου και προμήθειάς του σε ενδιαφερόμενους καταναλωτές εντός Κύπρου. Μεταξύ άλλων, το Υπουργικό αποφάσισε παρέκκλιση και από το άρθρο του νόμου που δεσμεύει τη ΡΑΕΚ να παραλαμβάνει και να εξετάζει αιτήσεις για εισαγωγή φυσικού αερίου, με εξαίρεση τη ΔΕΦΑ.

Ετοιμάζει αιτήσεις

Όπως έγραψε ο «Πολίτης» στην έκδοση της 8ης Ιουνίου, η Energean προτίθεται το επόμενο διάστημα να καταθέσει στη ΡΑΕΚ αιτήσεις για άδειες εισαγωγής και διάθεσης (προμήθειας) φυσικού αερίου, αλλά η εξέλιξη με την προαναφερθείσα απόφαση του Υπουργικού στερεί από την εταιρεία το δικαίωμα αδειοδότησης, καθώς εισαγωγέας και προμηθευτής αερίου στην εσωτερική αγορά θα είναι αποκλειστικά η ΔΕΦΑ. Η απόφαση του Υπουργικού -που σύμφωνα και με τη ΡΑΕΚ είναι νόμιμη- είναι δυνατό να διασαλεύσει τις σχέσεις της Energean με το κυπριακό κράτος και να οδηγήσει την εταιρεία σε λήψη νομικών μέτρων εναντίον του κράτους ή αρμοδίων αρχών, με στόχο να της αναγνωριστεί το δικαίωμα να λειτουργήσει σε συνθήκες ανταγωνισμού και να συνεργαστεί με εταιρείες στην Κύπρο που είναι αδειοδοτημένες για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και οι οποίες θεωρούν ενδιαφέρουσα έως συμφέρουσα την πρόταση της Energean να εισάγει (από τον Οκτώβριο του 2021, σύμφωνα με την ίδια) αέριο μέσω αγωγού από τα κοιτάσματά της Karish και Tanin από το Ισραήλ, με τιμή περίπου 6-7 δολάρια ανά mbtu, περιλαμβανομένου του κόστους της πόντισης αγωγού (310 εκατ. δολάρια). Πρόκειται για τις εταιρείες PEC (συμφερόντων του Κυριάκου Χρυσοχού, ιδιοκτήτη της Cyfield) και Lyssarea (συμφερόντων του Ευθύβουλου Παρασκευαΐδη). H Energean είχε συνάντηση την περασμένη Τρίτη και με την ΑΗΚ, στην οποία επίσης παρουσίασε την πρότασή της, αλλά ο ημικρατικός οργανισμός δύσκολα μπορεί να αποδεσμευτεί από τους κρατικούς σχεδιασμούς για κατασκευή υποδομών υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό, έστω κι αν υπάρχουν εκτιμήσεις από τον ιδιωτικό τομέα ότι μέσω αυτών των δαπανηρών υποδομών είναι δύσκολο έως ανέφικτο να εξασφαλιστεί τιμή φυσικού αερίου φθηνότερη από την πρόταση της Energean. Άλλες πληροφορίες μας αναφέρουν ότι η προοπτική εισαγωγής αερίου με αγωγό από το Ισραήλ, στο πλαίσιο ελεύθερου ανταγωνισμού, ενδιαφέρει και την εταιρεία Paramount Energy Corporation LTD, συμφερόντων του επιχειρηματία Άκη Έλληνα, η οποία υπέβαλε αίτηση στη ΡΑΕΚ για κατασκευή συμβατικής μονάδας ηλεκτροπαραγωγής, ισχύος 105 μεγαβάτ, στην ευρύτερη περιοχή Βασιλικού.

Η άλλη επιλογή

Ωστόσο, η εισαγωγή φυσικού αερίου απευθείας από την Energean και η μεταπώλησή του σε καταναλωτές στην Κύπρο δεν είναι ο μόνος τρόπος να διατεθεί αέριο της εν λόγω εταιρείας στην αγορά. Ακόμα και με τις παρεκκλίσεις άρθρων της νομοθεσίας που αποφάσισε το Υπουργικό και με την προδιαγεγραμμένη κήρυξη της αγοράς ως αναδυόμενης, με μονοπώλιο εισαγωγής στη ΔΕΦΑ, η Energean θεωρητικά διατηρεί το δικαίωμα να πωλεί το αέριό της στη ΔΕΦΑ, ως μονοπωλιακού εισαγωγέα, και αυτή στη συνέχεια να το διαθέτει, στην ίδια τιμή, στους ενδιαφερόμενους καταναλωτές στην Κύπρο. Για να γίνει αυτό, όμως, θα πρέπει το κράτος να δεχθεί να μην αρκεστεί μόνο στο υγροποιημένο αέριο που δυνατό (αν υπάρξουν συμφέρουσες προτάσεις για τις υποδομές επαναεριοποίησης αλλά και για εισαγωγή υγροποιημένου αερίου-LNG) να εισαχθεί το 2022-23 μέσω των διαδικασιών της ΔΕΦΑ και να δώσει τη δυνατότητα και σε άλλους ενδιαφερόμενους (μεταξύ των οποίων την Energean) να προσφέρουν στη ΔΕΦΑ αέριο σε φυσική μορφή, προφανώς μέσω αγωγού. Σε μια τέτοια υποθετική περίπτωση, θα μπορούσαν να υπάρξουν δύο εξωτερικοί προμηθευτές της ΔΕΦΑ. Μάλιστα, είναι αρκετοί οι εμπλεκόμενοι -μεταξύ των οποίων και η ΡΑΕΚ, αν κρίνουμε από πρότασή της προς το υπουργείο το 2016- που πιστεύουν ότι η διπλή επιλογή, δηλαδή και οι υποδομές αποϋγροποίησης στο Βασιλικό και ένας αγωγός από κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο, θα ήταν αποδεκτή προοπτική, καθώς θα πρόσφερε καλύτερη ασφάλεια εφοδιασμού αλλά και δυνατότητα χαμηλότερης τιμής, μέσω αγωγού, αφού το υγροποιημένο χρειάζεται διπλή επεξεργασία μέχρι να φτάσει στην ηλεκτροπαραγωγή.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής το υπουργείο, παρά τις πιέσεις που δέχεται, δεν φέρεται διατεθειμένο να δεχθεί την παράλληλη λειτουργία λύσεων υγροποιημένου φυσικού αερίου και ενός αγωγού από γειτονικά κοιτάσματα. Στο υπουργείο πιστεύουν ότι αν συναινέσουν στη συνεργασία με την Energean ή άλλη εταιρεία για αγωγό, δεν θα γίνουν ποτέ οι υποδομές υγροποιημένου αερίου και το κράτος θα μείνει εξαρτημένο στον ιδιοκτήτη-διαχειριστή του αγωγού για σειρά ετών. Από την άλλη, το υπουργείο θα δυσκολευθεί πολύ να πείσει ότι είναι πιο συμφέρουσα οικονομικά μια -και μοναδική- λύση υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη -συμπληρωματική- λύση της μεταφοράς αερίου σε φυσική μορφή από γειτονικά κοιτάσματα.

Νόμιμο δικαίωμα της κυβέρνησης οι παρεκκλίσεις από τον νόμο, σύμφωνα με τη ΡΑΕΚ

Κρίσιμες αποφάσεις ΟΕΒ για εισαγωγή αερίου



Διάθεση να παρέμβει και να τοποθετηθεί στο κρίσιμο για την κυπριακή οικονομία θέμα της εισαγωγής φυσικού αερίου για τις ανάγκες της ηλεκτροπαραγωγής και σε επόμενη φάση για τις ανάγκες άλλων βιομηχανιών επιδεικνύει η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ). Η ΟΕΒ συναντήθηκε την περασμένη Παρασκευή με αντιπροσωπεία της Energean, η οποία παρουσίασε την πρότασή της για μεταφορά αερίου από την ΑΟΖ του Ισραήλ στο Βασιλικό για φθηνότερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Την προσεχή Παρασκευή η ΟΕΒ θα συναντηθεί και με το συμβούλιο της ΔΕΦΑ, για να ενημερωθεί για τον διαγωνισμό που «τρέχει» για κατασκευή υποδομών επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό και για την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς ενδιαφερόμενους εισαγωγείς υγροποιημένου αερίου. Ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ Μιχάλης Αντωνίου ανέφερε στον «Πολίτη» ότι η εκτελεστική επιτροπή της ομοσπονδίας θα συνέλθει στις 27/6 σε ειδική συνεδρία για θέματα ενέργειας και πιθανό σε αυτή τη συνεδρία να ληφθούν αποφάσεις για τις θέσεις της ΟΕΒ στο θέμα της εισαγωγής φυσικού αερίου. Το Σάββατο ο κ. Αντωνίου σε σχόλιό του κάτω από το ρεπορτάζ του «Πολίτη» για το ίδιο θέμα έγραψε: «Επιβεβαιώνω χθεσινή χρήσιμη συνάντηση με Energean. Ακολουθεί συνάντησή μας με ΔΕΦΑ και λήψη αποφάσεων από εκτελεστική επιτροπή ΟΕΒ. Μόνο κριτήριό μας το συμφέρον επιχειρήσεων και οικονομίας. Κρίσιμες ενεργειακές αποφάσεις. Κρίσιμος ο ρόλος της ΟΕΒ, της φωνής των εργοδοτών της Κύπρου». Σε ερώτησή μας για τις πρώτες εντυπώσεις από την πρώτη παρουσίαση της πρότασης της Energean, ο κ. Αντωνίου έγραψε: «Σοβαροί επαγγελματίες με, εκ πρώτης όψεως, πολύ σοβαρή πρόταση. Όμως, όπως ξέρεις στην ΟΕΒ είμαστε φανατικοί οπαδοί του ’Μηδενί δίκην δικάσεις πριν αμφοίν μύθον ακούσεις’».

Νόμιμη η παρέκκλιση

Στο μεταξύ η ΡΑΕΚ δημοσίευσε στην ιστοσελίδα της ανάλυση των σχολίων που είχαν κάνει η Energean και η PEC επί του προσχεδίου της ρυθμιστικής της απόφασης για τις διατιμήσεις φυσικού αερίου. Και οι δύο εταιρείες είχαν διαφωνήσει έντονα με την προοπτική να κηρυχθεί αναδυόμενη η αγορά φυσικού αερίου. Στα δικά της σχόλια η ΡΑΕΚ εξηγεί το νομικό πλαίσιο που υπάρχει και δεσμεύει την κυβέρνηση (Οδηγία 2009/73 και άρθρο 44 του νόμου περί ρύθμισης της αγοράς φυσικού αερίου) και καταλήγει στη θέση ότι «εναπόκειται στο κράτος μέλος η απόφαση για εφαρμογή παρεκκλίσεων από άρθρα του νόμου, στη βάση της αναδυόμενης αγοράς». Εν ολίγοις, αυτό που εννοεί η ΡΑΕΚ είναι πως είναι νόμιμο δικαίωμα της κυβέρνησης να παρεκκλίνει από τα άρθρα και ουσιαστικά να προλειάνει το έδαφος για κήρυξη αναδυόμενης -κλειστής- αγοράς φυσικού αερίου όταν παραληφθεί το πρώτο φορτίο αερίου.