Απόφαση για Μαυρίκιο: Πανηγύρια μετά τη γνωμοδότηση

Μέχρι να μελετηθεί, η κυβέρνηση δεν σχολιάζει τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τον Μαυρίκιο, στην οποία με πλειοψηφία 13-1, υποδείχθηκε ότι η διαδικασία αποαποικιοποίησης του Μαυρικίου δεν ολοκληρώθηκε νόμιμα το 1968 και ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει την υποχρέωση να θέσει τέρμα στη διοίκηση των νησιών του Αρχιπελάγους Τσάγος. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ερωτηθείς για το κυπριακό ενδιαφέρον, απάντησε ότι η γνωμοδότηση χρήζει μελέτης όπως χρήζει μελέτης «το αν και κατά πόσο και πότε εγείρεις, εάν δικαιολογείται, ένα ανάλογο αίτημα». Στο ίδιο μήκος κύματος είχε τοποθετηθεί προηγουμένως ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα τοποθετηθεί αφού πρώτα λάβει την ενδελεχή ανάλυση της Νομικής Υπηρεσίας.

Μία μέρα προηγουμένως, μια σύνοψη της προσέγγισης του γενικού εισαγγελέα στη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου για τον Μαυρίκιο είχε κοινοποιηθεί με ανακοίνωση της Νομικής Υπηρεσίας. Αφού καταγράφει το περιεχόμενο των δύο γνωμοδοτήσεων, η Νομική Υπηρεσία σημειώνει ότι το Διεθνές Δικαστήριο αναδεικνύει γενικότερα θέματα αρχής, όπως τη θέση ότι «δεν νοείται νόμιμη σύναψη διεθνούς σύμβασης, εκεί όπου ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη τελεί υπό τη διοίκηση του άλλου μέρους».

Με βάση αυτή τη διαπίστωση, η Νομική Υπηρεσία προχωρεί σε εφαρμογή της γνωμοδότησης στην κυπριακή περίπτωση, σημειώνοντας ότι «συνεχιζόμενη άσκηση διοίκησης εδάφους από πρώην αποικιακή δύναμη, το οποίο (έδαφος) δεν κατέστη μέρος της αποαποικιοποίησης συνιστά συνεχιζόμενη παράνομη διεθνώς πράξη και πρέπει να τερματίζεται το συντομότερο». Εξάλλου σε δηλώσεις του ο γενικός εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης χαρακτήρισε καταπελτική τη γνωμοδότηση για αποτροπή κάθε μορφής καταλοίπου αποικιοκρατίας, καθώς και πολιτικό εργαλείο και νομικό όπλο, όταν και αν προτίθεται η κυβέρνηση να το αξιοποιήσει. Σύμφωνα με τον κ. Κληρίδη, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν χρειάζεται να προσφύγει πλέον στον ΟΗΕ για τις βάσεις, καθώς η γνωμοδότηση «είναι εκεί», υποβάλλοντας δηλαδή ότι καλύπτει και την κυπριακή διαδικασία αποαποικιοποίησης.

Παρόμοια, ο νομικός Πόλυς Πολυβίου δήλωσε χθες ότι η γνωμοδότηση είναι εξαιρετική, με τεράστια νομική σημασία για πολλές χώρες στον κόσμο, περιλαμβανομένης της Κύπρου.

Χάλασε το πάρτι το ΑΚΕΛ

Χαρακτηρίζοντας ιστορική τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου, ο ΔΗΣΥ υιοθέτησε τη στάση της κυβέρνησης, ζητώντας νομική μελέτη πριν την όποια απόφαση για πολιτικό χειρισμό του θέματος.

Πιο αναλυτικός, ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού χαρακτήρισε τεράστια τη σημασία της γνωμοδότησης για το καθεστώς των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο. Τονίζοντας ότι η διαδικασία αποαποικιοποίησης του Μαυρικίου δεν ολοκληρώθηκε νόμιμα, αφού το Αρχιπέλαγος Τσάγος διαχωρίστηκε από τον Μαυρίκιο πριν την ανεξαρτησία του, ο κ. Κυπριανού εκτιμά ότι το Ηνωμένο Βασίλειο υπέχει ευθύνη για τον άμεσο τερματισμό της διοίκησης που ασκεί στο Αρχιπέλαγος Τσάγος. «Δεδομένου ότι και η ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας ολοκληρώθηκε με απόσπαση μέρους των εδαφών μας από τη Μεγάλη Βρετανία, η σημασία της γνωμοδότησης θεωρείται αυταπόδεικτη χωρίς όμως να παραγνωρίζονται και οι διαφορές» επισημαίνει ο κ. Κυπριανού.

Ανάμεσα στις διαφορές, το ΑΚΕΛ καταγράφει τη σημαντικότερη ότι δηλαδή η συμφωνία στην περίπτωση του Μαυρικίου για το Αρχιπέλαγος Τσάγος είχε συνομολογηθεί πριν την ανεξαρτησία του, ενώ στην περίπτωση της Κύπρου, είναι η Κυπριακή Δημοκρατία που υπέγραψε τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης. Η σημαντική αυτή παράμετρος, που δυσκολεύει την εφαρμογή της περίπτωσης του Μαυρικίου στην Κύπρο, και συνακόλουθα το γεγονός ότι για την κατάργηση των βρετανικών βάσεων χρειάζεται η υπογραφή και της Τουρκίας (που είχε συνυπογράψει τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης) αποσιωπήθηκε από τους χθεσινούς σχολιαστές της γνωμοδότησης, ανάμεσά τους και ο ίδιος ο γενικός εισαγγελέας.

Ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ δήλωσε τέλος τη βεβαιότητά του ότι η γνωμοδότηση αποτελεί όπλο στη φαρέτρα της Κύπρου, η αξιοποίηση του οποίου θα πρέπει να γίνει την πλέον προσφερόμενη στιγμή, υπενθυμίζοντας ότι σε αντίθεση με τον Μαυρίκιο, η Κύπρος αντιμετωπίζει και την τουρκική κατοχή.

Διεθνής... η θέση Κληρίδη

Η ανακοίνωση της Νομικής Υπηρεσίας προβλήθηκε χθες στα διεθνή πρακτορεία, τονίζοντας τη θέση του Κώστα Κληρίδη ότι η γνωμοδότηση για τον Μαυρίκιο αποτελεί πολιτικό εργαλείο για την Κύπρο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι η γνωμοδότηση είναι «συμβουλευτικού χαρακτήρα», θέση με την οποία συμφώνησε ο γενικός εισαγγελέας, τονίζοντας ωστόσο ότι προέρχεται από το κορυφαίο δικαστήριο της υφηλίου.

Λαϊκισμός σε Βρυξέλλες και Λευκωσία

Με αφορμή τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ Τάκης Χατζηγεωργίου απηύθυνε ερωτήματα στην επίτροπο Εξωτερικών της Κομισιόν Φεντερίκα Μογκερίνι αν, «λαμβάνοντας υπόψη ότι κατάλοιπα αποικιοκρατίας παρατηρούνται και σε κράτος μέλος της ΕΕ, την Κύπρο», προτίθεται να θέσει το θέμα στα Ηνωμένα Έθνη, για να τερματιστεί η αποικιοκρατία στην Κύπρο.

Πίσω στη Λευκωσία, το ΔΗΚΟ και όλα τα μικρά κοινοβουλευτικά κόμματα, αποσιωπώντας τον ρόλο της Τουρκίας για την κατάργηση των βάσεων, ανακοίνωσαν ότι ανοίγει ο δρόμος για απαλλαγή από το αποικιοκρατικό κατάλοιπο των βάσεων. Το ΔΗΚΟ μίλησε για «ισχυρά νομικά εργαλεία» ζητώντας «να είμαστε ξεκάθαροι» και επαναλαμβάνοντας τη θέση του Πόλυ Πολυβίου ότι «δεν χωρούν αποικιοκρατικά κατάλοιπα σε μια ευρωπαϊκή χώρα τον 21ο αιώνα». Το ΔΗΚΟ θεωρεί ακόμα ότι υπάρχουν πολιτικές ευθύνες που η Κύπρος δεν ήταν διάδικος στην υπόθεση του Μαυρικίου, ζητώντας πολιτική βούληση ώστε ενόψει Brexit οι κάτοικοι των βάσεων να μην καταστούν πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Να τεθεί θέμα απομάκρυνσης των βρετανικών βάσεων ζήτησε η ΕΔΕΚ, επικαλούμενη τις δηλώσεις του Κώστα Κληρίδη.Ο πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών Γιώργος Λιλλήκας δήλωσε ότι «δεν δικαιολογείται η όποια ολιγωρία ή αδράνεια από μέρους της κυπριακής κυβέρνησης. Η κυβέρνηση οφείλει να [...]διεκδικήσει την απομάκρυνση των βάσεων και την ιδιοκτησία των εδαφών που βρίσκονται σ’ αυτές ολοκληρώνοντας έτσι την ανεξαρτησία μας».

Η πρόεδρος της Αλληλεγγύης Ελένη Θεοχάρους χαιρέτισε τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου, ζητώντας την άμεση αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη διεκδίκηση της απομάκρυνσης των βάσεων, ενώ χαρακτήρισε παράνομη τη Συμφωνία Εγκαθίδρυσης.

Ο πρόεδρος των Οικολόγων Γιώργος Περδίκης δήλωσε ότι στη βάση της γνωμοδότησης «η κυβέρνηση πρέπει διεκδικητικά να επιδιώξει τον τερματισμό της λειτουργίας των βάσεων στην Κύπρο, ως αποικιοκρατικό κατάλοιπο». Οι Οικολόγοι ζητούν ακόμα να μην συνδέεται το θέμα των βάσεων με το Κυπριακό.

Τέλος το ΕΛΑΜ απαιτεί από την κυβέρνηση να ξεκινήσει διαδικασίες για αποχώρηση των βρετανικών βάσεων από την Κύπρο.