Βήματα μπροστά στις φυλακές: Εξαλείφθηκαν οι απάνθρωπες συμπεριφορές

Aλματα τα οποία θα μπορούσες να πεις και θαυμαστά έχουν γίνει στις Κεντρικές Φυλακές, τόσο από άποψη κτηριακών εγκαταστάσεων και δράσεων, όσο και από άποψη μεταχείρισης των κρατουμένων. Βρεθήκαμε στις φυλακές την 1η Μαρτίου, αυτήν τη φορά για καινοτομίες που εφαρμόστηκαν και αφορούν το περιβάλλον, για τις οποίες η αρμόδια επίτροπος Ιωάννα Παναγιώτου θα απένειμε στο τμήμα το πιστοποιητικό περιβαλλοντικής ποιότητας «Green Office». Όπως εξηγήθηκε στο πλαίσιο της εκδήλωσης, με το εν λόγω πιστοποιητικό αναγνωρίζεται η ανάπτυξη συστημάτων που είναι φιλικά στο περιβάλλον και σχετίζονται με τον τρόπο χρήσης της ενέργειας και του νερού, τη διαχείριση των απορριμμάτων, την ποιότητα των τροφίμων και των ποτών και τη μετατροπή των ελεύθερων χώρων σε χώρους πρασίνου.

Όλα αυτά έχουν τύχει εφαρμογής στις φυλακές, παράλληλα με την ανάπτυξη και άλλων δράσεων, εξ ου και η πιστοποίηση «Green Office». Ειδικότερα, η διευθύντρια του τμήματος Άννα Αριστοτέλους ανέφερε ότι στους χώρους του ιδρύματος έχουν τοποθετηθεί κάδοι για όλα τα είδη αποβλήτων, ως επίσης και φωτοβολταϊκά συστήματα και ηλιακά πλαίσια για εξοικονόμηση ενέργειας. Επίσης, τα τελευταία τρία χρόνια μέλη του προσωπικού και ομάδα κρατουμένων συμμετέχουν στην εκστρατεία «Καθαρίζω την Κύπρο», η οποία μάλιστα βραβεύτηκε το 2016 ως η πιο οργανωμένη ομάδα.

Ανάπτυξη καλλιεργειών
Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου είχαμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε και σε κάποιους χώρους των φυλακών, με πρώτο σταθμό τη λεγόμενη «έπαυλη» η οποία δεν αφορά κάποιο σπίτι, αλλά πρόκειται για μεγάλη έκταση στην οποία αναπτύσσονται όλα σχεδόν τα είδη καλλιέργειας. Συγκεκριμένα, με σχετική καθοδήγηση, κρατούμενοι καλλιεργούν από οπωροκηπευτικά προϊόντα μέχρι εποχικά φρούτα, ενώ η έκταση καταλαμβάνεται και από πολλά είδη δέντρων, περιλαμβανομένων ελιών. Όπως ανέφερε η κ. Αριστοτέλους, η ανάπτυξη αυτών των καλλιεργειών έχει καταστήσει σχεδόν αυτάρκεις τις φυλακές από άποψη χρήσης αυτών των προϊόντων για παρασκευή φαγητού, ενώ σχεδόν αυτάρκεις έχουν καταστεί και στο λάδι.

Ξενάγηση πραγματοποιήθηκε και στη γυναικεία πτέρυγα, όπου φαίνεται να προστίθενται συνεχώς νέα μέσα ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης. Πλέον οι φυλακές έχουν προσθέσει στα μουσικά όργανα και δύο πιάνα για χρήση από κρατούμενες και ήταν με ενθουσιασμό που συγκεκριμένη κατάδικος, η οποία συμμετέχει σε πρόγραμμα εκμάθησης, αποδέχθηκε να μας παίξει μουσική. Χαρακτηριστική ήταν και η αναφορά της ότι η ευκαιρία που της δόθηκε να αποκτήσει επαφή με το συγκεκριμένο όργανο την έχει βοηθήσει να βρει τις ισορροπίες που αναζητούσε και δεν έπαψε να ευχαριστεί γι’ αυτό τη διεύθυνση των φυλακών.



Ευκαιρίες μόρφωσης
Εξαιρετική εντύπωση προκάλεσαν και οι ενδυματολογικές δημιουργίες άλλων κρατούμενων από τον γυναικείο πληθυσμό, οι οποίες διατίθενται και προς πώληση στο πλαίσιο συγκεκριμένων εκδηλώσεων. Η πτέρυγα διαθέτει ραφείο στο οποίο κρατούμενες υλοποιούν σχέδια που φτιάχνουν άλλες και ήταν παράκλησή τους προς την επίτροπο Περιβάλλοντος να τις προμηθεύσει με ανακυκλώσιμα υλικά ώστε να φτιάξουν νέα πράγματα.



Γενικά, τίποτα δεν δείχνει να λείπει από τις φυλακές από άποψη παροχής ευκαιριών για ψυχαγωγία, δημιουργική απασχόληση και εκμάθηση, ενώ από άποψη μεταχείρισης έχει αναγνωριστεί με διάφορους τρόπους και από τους ίδιους τους κρατούμενους ότι έχουν απομακρυνθεί οι απάνθρωπες ενίοτε συμπεριφορές του παρελθόντος.

Σε επίπεδο μόρφωσης, όλο και περισσότερα άτομα δείχνουν ενδιαφέρον για ένταξη στα διάφορα προγράμματα. Ενδεικτικά, τα στοιχεία δείχνουν ότι ενώ στα έξι σχολεία συμμετείχε παλαιότερα το 1/4 των κρατουμένων, τα τελευταία τρία χρόνια η αναλογία αυτή αυξήθηκε στα 3/4. Δηλαδή από 280 το 2015, αυξήθηκε στους 464 το 2018.

Περαιτέρω, ενώ αρχικά κανένας κρατούμενος δεν είχε την ευκαιρία πρόσβασης σε τριτοβάθμια / ανώτερη / ανώτατη εκπαίδευση, σήμερα φοιτούν σε πανεπιστήμια για απόκτηση πτυχίων, μεταπτυχιακών και διδακτορικών περίπου 15 άτομα.

Έργα τέχνης
Εκπληκτικά είναι και έργα τέχνης που φτιάχνουν κρατούμενοι, δείγμα των οποίων μπορεί να δει κανείς μέχρι και σήμερα το μεσημέρι στο οίκημα ΕΚΑΤΕ. Τα έργα εκτέθηκαν στο οίκημα από τις 8 Μαρτίου, στο πλαίσιο ενίσχυσης των εσόδων της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Cyprus Stop Trafficking. Όπως ανέφερε στον χαιρετισμό της η διευθύντρια των φυλακών Άννα Αριστοτέλους, τα έργα δημιουργήθηκαν από κρατούμενους που συμμετέχουν στα μαθήματα εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών, στους κλάδους γραφικών τεχνών, χρυσοχοΐας-αργυροχοΐας και ξυλουργικής επιπλοποιίας της εσπερινής τεχνικής σχολής.







Τα μεγάλα κενά
Και ενώ στις φυλακές φαίνεται να είναι συνεχείς οι προσπάθειες για παροχή όλων των δυνατών ευκαιριών στους κρατούμενους για να γίνουν καλύτεροι, η πολιτεία δεν ήρθε ακόμα να καλύψει το χάος της μετάβασής τους από τον εγκλεισμό στην ελευθερία. Υπάρχουν κρατούμενοι τους οποίους με την αποφυλάκισή τους δεν τους περιμένει ούτε μάνα, ούτε πατέρας, ούτε αδελφός και δεν υπάρχει ούτε ένας χώρος για να φιλοξενηθούν μέχρι να πάρουν το νήμα από κάπου.

Και η ίδια η διεύθυνση των φυλακών έχει θίξει αρκετές φορές αυτό το κενό, ενώ και μια άλλη πληγή παραμένει ακόμα ανοικτή. Αφορά τους αδικοπραγούντες που πάσχουν ψυχικά, για τους οποίους τα δικαστήρια θίγουν με κάθε ευκαιρία την αναγκαιότητα θεσμοθέτησης μέτρων που θα τους έδιναν την ευχέρεια να εκδίδουν διαφορετικής φύσης διατάγματα αντί του εγκλεισμού τους στις φυλακές.