Η καταδίκη των κινήσεων της Άγκυρας το καλύτερο σενάριο στον ΟΗΕ

Η κυπριακή κυβέρνηση προσφεύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταγγέλλοντας την Τουρκία για την απόφαση ανοίγματος μέρους της Αμμοχώστου, όπως ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης μετά από συνάντησή του στη Λευκωσία με τον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Δένδια. Το βασικό ερώτημα είναι πώς διαμορφώνονται οι ισορροπίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας αλλά και τι θα μπορούσε να κερδίσει στο τέλος η Κύπρος από μια τέτοια προσφυγή.

Δεν ήταν τυχαία η σχετικά έντονη γλώσσα την οποία χρησιμοποίησε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχολιάζοντας την εξαγγελία - πρόκληση του Ερντογάν για άνοιγμα τμήματος της Αμμοχώστου, ανέφερε μιλώντας για το θέμα στον «Πολίτη» διπλωματική πηγή στη Λευκωσία. Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ άλλων το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε τονίσει αντιδρώντας στις τουρκικές εξαγγελίες και το ακόλουθο: «Αυτή η κίνηση ήταν ασυμβίβαστη με τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η θέση μας δεν άλλαξε: τυχόν περαιτέρω βήματα προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν προκλητικά και αντιπαραγωγικά για την επανάληψη των συνομιλιών για διευθέτηση».

Δεν τήρησαν τις διαβεβαιώσεις

Η ίδια πηγή επεσήμανε πως η αμερικανική ενόχληση προκύπτει από το γεγονός ότι η Άγκυρα υποχώρησε σε κάποιο -σημαντικό όμως- βαθμό από τις δεσμεύσεις που είχε δώσει στην Ουάσινγκτον αναφορικά με την αποφυγή προκλήσεων κατά την επίσκεψη Ερντογάν. Ενώ, λοιπόν, όντως απέφυγε την όποια αναφορά στο ζήτημα της βάσης για drones στο Λευκόνοικο και τροποποίησε το πρόγραμμα αφαιρώντας από αυτό τη φυσική παρουσία Ερντογάν στην Αμμόχωστο, προχώρησε στη δημιουργία τετελεσμένων τα οποία, σύμφωνα με την ίδια πηγή, είχε δεσμευτεί στις ΗΠΑ να αποφύγει. Εξαγγέλλοντας τελικά το άνοιγμα της Αμμοχώστου. Αυτό σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες ενόχλησε την Ουάσινγκτον, η οποία και σχολίασε το ζήτημα με τον τρόπο αυτό.

Ενόχληση και στο Παρίσι

Ο ρόλος της Γαλλίας, η οποία προεδρεύει αυτό το διάστημα του Συμβουλίου Ασφαλείας, κρίνεται καθοριστικός αφού και με δική της πρωτοβουλία και κατόπιν διαβημάτων της Λευκωσίας το ζήτημα ήχθη ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι στο ΣΑ εφαρμόζεται το λεγόμενο Silence Procedure (Σιωπηρή Διαδικασία στα ελληνικά), βάσει του οποίου τα μέλη από τη στιγμή που θα τεθεί ένα ζήτημα έχουν 72 ώρες για να εγείρουν ενστάσεις ή να ζητήσουν διευκρινίσεις. Αυτό σημαίνει πως δεν πρέπει να αναμένονται πριν από αυτό το διάστημα εξελίξεις. Σε ερώτησή μας αναφορικά με τη στάση της Μόσχας, η οποία δεν αντέδρασε παρά μόνο μετά από πρωτοβουλία του Νίκου Χριστοδουλίδη, η ίδια πηγή υπέδειξε ότι η θέση της Ρωσίας, αν και σίγουρα ηπιότερα διατυπωμένη, δεν διαφέρει στο αποτέλεσμα και πως ο ΥΠΕΞ της χώρας Σεργκέι Λαβρόφ επίσης κάλεσε σε αποφυγή ενεργειών οι οποίες «θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την κατάσταση στην Κύπρο».

Τι μπορεί να κερδίσει η Λευκωσία;

Το μεγάλο λοιπόν ερώτημα δεδομένης της σχετικής ομοθυμίας, η οποία διαμορφώνεται στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αναφορικά άλλωστε με την παραβίαση από την Τουρκία των δικών του ψηφισμάτων, είναι ένα: πού θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρακτικό επίπεδο; Θα ήταν λογικό, ρωτήσαμε, να αναμένει κανείς ένα νέο ψήφισμα; Και θα ήταν λογικό να αναμένει επίσης πως η Λευκωσία θα το επιδιώξει; Για να λάβουμε την απάντηση πως έτσι όπως έχουν τα πράγματα η Λευκωσία μάλλον δεν θα ήταν σοφό να επιδιώξει κάτι πέραν της καταδίκης των ενεργειών της Άγκυρας. Κι αυτό διότι πιθανότατα δεν πρόκειται να το λάβει.

Penholder το Λονδίνο

Ένα νέο ψήφισμα, σημείωσε ή ίδια πηγή, την ώρα που υπάρχουν τα δύο ισχυρότατα -τα 550 και 789- θα μπορούσε να οδηγήσει και στην αλλοίωση προνοιών των δύο αυτών ψηφισμάτων, με το πρώτο (1984) να έχει περάσει λίγο καιρό μετά την ανακήρυξη του ψευδοκράτους και το δεύτερο (1992) να το επιβεβαιώνει. Κάτι πέραν αυτών, ειδικά σε σχέση με την Αμμόχωστο, πρόσθεσε, δεν θα μπορούσε να ειπωθεί καθώς το ΣΑ του ΟΗΕ, ειδικά στο 550, ορίζει ότι η περιοχή πρέπει να περάσει υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών, κάτι που επαναβεβαιώνει και το 789. Καθοριστικός πάντως, κατέληξε με νόημα, θα είναι ο ρόλος της Βρετανίας η οποία είναι ο λεγόμενος penholder στο ΣΑ του ΟΗΕ. Δηλαδή, το μέλος που ηγείται των διαπραγματεύσεων για την έκδοση του όποιου ανακοινωθέντος από το Σώμα. Και συνήθως κινεί τα νήματα.

Ανησυχεί και η Γραμματεία ΟΗΕ

Χθες το ΣΑ του ΟΗΕ ενημερωνόταν επί ένα δίωρο από την ειδική αντιπρόσωπο του γ.γ. στην Κύπρο Ελίζαμπεθ Σπέχαρ. Η κ. Σπέχαρ ενημέρωσε για τις δύο εκθέσεις του Α. Γκουτέρες για ΟΥΝΦΙΚΥΠ και καλές υπηρεσίες, αλλά και για τις πρόσφατες εξελίξεις για τα Βαρώσια. Η κ. Σπέχαρ μετά την ολοκλήρωση της ενημέρωσης των μελών του ΣΑ είπε πως εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία της Γραμματείας για τις πρόσφατες εξελίξεις και την αρνητική επίπτωσή τους στις σχέσεις μεταξύ των μερών και στην πιθανότητα επιστροφής σε βιώσιμες συνομιλίες διευθέτησης.