Τα τρία είδη πουλιών - ενδημικά υποείδη της Κύπρου (WEB TV)

Στην Κύπρο συναντάμε τρία είδη πουλιών που αποτελούν ενδημικά υποείδη για την Κύπρο. Τα συναντάμε μόνο στην οροσειρά του Τροόδους κυρίως σε μεγάλα υψόμετρα όπου ζουν και φωλιάζουν.

Τα πουλιά αυτά είναι:

1 Κίσσα - Eurasian jay (Garrulus glandarius glaszneri) (Linnaeus, 1758)

2 Δεντροβάτης - Short-toed treecreeper (Certhia brachydactyla dorotheae) (Brehm,1820)

3 Ελατοπαπαδίτσα ή πέμπετσος - Coal tit (Periparus ater cypriotes) (Linnaeus, 1758)

Η κίσσα ανήκει στην οικογένεια των κορακοειδών (Κορακιδών - Corvidae) και είναι το μικρότερο και πιο πολύχρωμο είδος από τα επτά είδη κορακοειδών που έχουν καταγραφεί στην Κύπρο και αποτελεί ενδημικό υποείδος της Κύπρου. Σε ολόκληρο τον πλανήτη έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής 33 ενδημικά υποείδη του είδους αυτού που ταξινομούνται σε οκτώ ομάδες. Η κίσσα είναι αυστηρά προστατευόμενο είδος και τη συναντάμε σε ψηλές ορεινές περιοχές του Τροόδους. Πρόκειται για παμφάγο είδος και τρέφεται με ό,τι βρει και πολύ συχνά προκαλεί ζημιές σε φρούτα των γεωργών. Τρέφεται επίσης με μικρά ερπετά, αμφίβια, αβγά και νεοσσούς άλλων πουλιών, με καρπούς, με μικροπούλια τα οποία μπορούν να τα πιάσουν, με ανθρώπινα σκουπίδια, με έντομα, αράχνες και σκουλήκια. Στην πλατεία του Τροόδους έχουν μάθει να κλέβουν ξηρούς καρπούς από τα ράφια των πωλητών. Συχνάζουν στους εκδρομικούς χώρους και όταν φύγουν οι εκδρομείς τρώνε τα σκουπίδια που βρίσκουν εκεί. Οι κίσσες κατασκευάζουν τις φωλιές τους σε δένδρα, καλά κρυμμένες σε μια διχάλα ή πάνω στον κορμό, σπανιότερα σε θάμνους ή σε κουφάλες δένδρων, περίπου 2 μ. από την επιφάνεια του εδάφους, αλλά έχουν βρεθεί φωλιές και στα 8-30 μ. Σπάνια, χρησιμοποιούνται παλαιά κτήρια για την κατασκευή των φωλιών. Και τα δύο φύλα συμμετέχουν στην κατασκευή της φωλιάς, που είναι μια κυπελλοειδής κατασκευή από κλαδιά και χόρτα, ανάμεικτα με λίγο χώμα και επιστρωμένη με λεπτές ρίζες και τρίχες. Η διάμετρος της φωλιάς είναι 16-40 εκ. περίπου. Γεννά μέχρι επτά γκρίζα ελαφρώς πιτσιλωτά αβγά. Η επώαση αρχίζει αμέσως μετά την εναπόθεση του πρώτου αβγού, πραγματοποιείται μόνον από το θηλυκό και διαρκεί, κατά μέσον όρο 18-20 ημέρες. Οι νεοσσοί χρήζουν της άμεσης προστασίας των γονέων. Ανοίγουν τα μάτια σε 7-8 ημέρες, ενώ πτερώνονται και αφήνουν τη φωλιά σε 21-24 ημέρες μετά την εκκόλαψη. Συνήθως, παραμένουν μαζί με τους γονείς τους ολόκληρο τον ερχόμενο χειμώνα.

Ο δεντροβάτης είναι ένα πολύ μικρόσωμο πουλί και ανήκει στην οικογένεια Certhiidae και αποτελεί ένα από τα πέντε υποείδη που συναντάμε στον πλανήτη. Πρόκειται για αεικίνητο πουλί και πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος να το δει να κάθεται στο ίδιο μέρος έστω και για μερικά δευτερόλεπτα. Έχει τη συνήθεια να πετά και να κάθεται στη βάση των δέντρων (συνήθως κωνοφόρα) και να αναρριχάται κάθετα και περιστροφικά στους κορμούς των δέντρων χρησιμοποιώντας τα άκαμπτα φτερά της ουράς για υποστήριξη, αναζητώντας έντομα και αράχνες στις σχισμές των φλοιών των δέντρων χρησιμοποιώντας το μακρύ, λεπτό και γαμψό του ράμφος. Πολύ σπάνια αναζητά τροφή και στο έδαφος ανάμεσα στα πεσμένα φυλλώματα και πευκοβελόνες των δέντρων. Φτιάχνει τη φωλιά σε σχισμές δέντρων ή τοίχων επενδύοντάς την εξωτερικά με κλαδάκια και πευκοβελόνες, ενώ εσωτερικά της φωλιάς χρησιμοποιεί μαλακά υλικά όπως βρύα, φτερά, μαλλί και ιστούς αραχνών. Μπορεί εύκολα να αναπαραχθεί και σε τεχνητές φωλιές. Γεννά μέχρι και επτά αβγά άσπρου χρώματος με κόκκινες κηλίδες που εκκολάπτονται μετά από 14 μέρες. Την εκκόλαψη των αβγών την αναλαμβάνει μόνο το θηλυκό ενώ την ευθύνη της τροφής των νεοσσών αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς.

Ο πέμπετσος είναι επίσης μικρόσωμο πουλί και ανήκει στην οικογένεια Paridae και το κυπριακό υποείδος έχει αρκετές διαφορές από αρκετά άλλα υποείδη που έχουν καταγραφεί στον πλανήτη. Φτιάχνει τη φωλιά του σε τρύπες, σε τοίχους, κουφάλες δέντρων, σε ξερολιθιές, μέσα σε σωρούς από πέτρες και σε εγκαταλελειμμένες μεγάλες φωλιές άλλων πουλιών. Τα υλικά που χρησιμοποιεί για το φτιάξιμο της φωλιάς του είναι τρίχες ζώων, μαλακά χόρτα, με βρύα και φτερά άλλων πουλιών. Γεννά μέχρι και δέκα αβγά χρώματος άσπρου με κόκκινες κηλίδες τα οποία εκκολάπτονται μετά από 14 μέρες. Γεννούν συνήθως μία φορά τον χρόνο κατά τους μήνες της άνοιξης. Τρέφονται με έντομα, προνύμφες εντομών, κάμπιες και αράχνες που τις βρίσκουν κυρίως πάνω στα κωνοφόρα δέντρα ψάχνοντας τους κορμούς και τα κλαδιά. Πρόκειται για αρκετά ευκίνητα πουλιά και μπορεί κάποιος να τα δει να κρέμονται ανάποδα από τα κλαδιά ψάχνοντας την τροφή τους. Είναι πολύ εύκολο κάποιος να δει αυτά τα πουλιά, καθώς είναι εξοικειωμένα με τον άνθρωπο και πλησιάζουν αρκετά κοντά τους. Υπάγονται στα αυστηρώς προστατευόμενα είδη του παραρτήματος I της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ. Ο πέμπετσος συγκαταλέγεται σε ένα από τα επτά πιο σημαντικά αναπαραγόμενα είδη της περιοχής του Δάσους Πάφου.

Στο «Λιβάδι του Ππασιά» στο Τρόοδος

Ένα καταπληκτικό μέρος στο οποίο μπορεί κάποιος να δει και να παρατηρήσει και τα τρία αυτά είδη πουλιών είναι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στον εκδρομικό χώρο «Λιβάδι του Ππασιά» στο Τρόοδος. Εκεί υπάρχουν μερικές μικρές πηγές και πολλά πουλιά πάνε για να πιουν νερό, έτσι κάποιος που θα καθίσει ήσυχα σε μικρή απόσταση, μπορεί εύκολα να δει τα πουλιά αυτά και να τα φωτογραφίσει.

Πολλοί ξένοι παρατηρητές και φωτογράφοι πτηνών από όλο τον κόσμο επισκέπτονται την Κύπρο κάθε χρόνο για να δουν τη μεγάλη ποικιλία πουλιών που συναντάμε στον τόπο μας, κυρίως την εποχή της αποδημίας των πουλιών, αλλά ως επί το πλείστον ενδιαφέρονται να δουν και να φωτογραφίσουν τα μοναδικά ενδημικά και ενδημικά υποείδη της Κύπρου.