Η επιφυλακή έληξε νωρίς... Του Γιώργου Κασκάνη

Μύριζε μια ξαφνική ένταση η ατμόσφαιρα. Κάτι πρωτόγνωρο, αποκρουστικό. Έμοιαζε να είχε έρθει από το πουθενά αυτή η περίεργη κατάσταση, με τη διάθεση όμως να φέρει τούμπα όλα όσα ξέραμε μέχρι εκείνη τη στιγμή. «Είμαστε επιφυλακή, φεύγουμε αμέσως για τους χώρους διασποράς!» Ο αξιωματικός ούρλιαζε λες κι ήθελε, περισσότερο, να κρύψει τον δικό του πανικό. Το έχουν αυτό μερικοί μονιμάδες. Μαγκιές στην καθημερινότητα, όψη δαρμένου και χαμένου σκυλιού την ώρα της κρίσης. «Τι έγινε ρε παιδιά; Τι συνέβη ξαφνικά;» Αυτή η έκπληξη χαρακτήριζε πάντα το στράτευμά μας. Λες και φτιάχτηκε για να διανύει μονίμως μια κατάσταση βαριεστιμάρας και να σαστίζει κάθε που κάτι το τάραζε. «Οι Τούρκοι ανακήρυξαν κράτος!» Ακουγόταν πολύ βαρύ όλο αυτό, παρά το γεγονός ότι κανένας από εμάς δεν αντιλαμβανόταν τι σημαίνει. Αλήθεια, τι σήμαινε αυτό το «ανακήρυξαν κράτος»; Μήπως ότι δεν επρόκειτο ποτέ ξανά να δούμε τους τόπους μας; Μήπως ότι, αυτό ήταν, η διχοτόμηση που ακούγαμε είχε επιτελεστεί επί του εδάφους;

Δεν είχαμε χρόνο εκείνες τις μέρες να σκεφτούμε τη σημασία του γεγονότος που έπεσε σαν κεραμίδα. Ξέραμε απλώς ότι ήταν πολύ κακό όλο αυτό. Το επιβεβαίωνε η μακρά επιφυλακή, το κλείσιμο στα στρατόπεδα, τα άπλυτα ρούχα που υποχρεωτικά φορούσαμε, τα χρήματα που τελείωσαν... Αυτά, άλλωστε, ήταν οι προτεραιότητές μας τότε.

Πέρασαν κιόλας 34 χρόνια. Μια ολόκληρη ζωή. Από νεαρά παιδιά φθάσαμε μεσήλικες. Και τι μας έμεινε; Κείνο το περίεργο συναίσθημα, κείνο το μπέρδεμα των ημερών, κείνο το σφίξιμο στο στομάχι πως τα χειρότερα έρχονταν. Κι είναι αλήθεια πως ήρθαν. Όχι τόσο από κείνους τους οποίους σημαδεύαμε τις μέρες της επιφυλακής. Αυτοί τη δουλειά τους έκαναν. Τα χειρότερα ήρθαν από το μέσα μας, από τους δικούς μας, από τον χώρο τον οποίο προστατεύαμε. Δεν είχαμε αντιληφθεί τότε πως εκείνη τη στιγμή αποφάσιζαν όλοι πως θα προστατεύσουν όσο μπορούν το στάτους κβο. Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει πως η σημασία εκείνης της πράξης, τελικά, ήταν ότι όλοι μαζί αποφάσιζαν «τζείνοι ποτζεί τζι εμείς ποδά».

Το ψευδοκράτος των κατεχομένων δεν αναγνωρίστηκε κι ίσως να μην αναγνωριστεί ποτέ. Τι να το κάνεις όμως; Σαν το ’χεις αναγνωρίσει και αποδεχθεί μέσα σου, σαν κατέληξες πως αυτό που ζούμε δεν είναι και τόσο κακό, όλα τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες και ένα ανόητο παιχνίδι πολιτικής αυτοϊκανοποίησης. Η επιφυλακή, άλλωστε, έληξε νωρίς. Διότι, έτσι κι αλλιώς, μεγαλώσαμε πολύ για να αντιληφθούμε πως η σημερινή κατάσταση πραγμάτων βολεύει τελικά πολύ περισσότερους απ’ όσο πιστεύαμε τότε...