Ο κυπριακός Νυχτοπάππαρος στα όρια του αφανισμού (Web TV)

Ο Νυχτοπάππαρος η Νυχτοκόρακας με το επιστημονικό όνομα Egyptian fruit bat (Rousettus aegyptiacus) αποτελεί ένα από τα 30 θηλαστικά ζώα που συναντούμε στην Κύπρο και ένα από τα 19 είδη νυχτερίδων της Κύπρου. Είναι είδος Φρουτονυχτερίδας και ανήκει στην κατηγορία των μεγαχειρόπτερων. Είναι το μεγαλύτερο είδος νυχτερίδας που έχουμε στον τόπο μας με άνοιγμα πτερυγίων μέχρι 60 εκατοστά.

Η Κύπρος είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που φιλοξενεί αυτό το είδος νυχτερίδας. Την συναντούμε επίσης σε μερικές αφρικανικές χώρες, σε χώρες της Mέσης Aνατολής, Πακιστάν και Ινδία.

Είναι νυχτόβιο ζώο και το κορμί του καλύπτεται από τρίχες γκρίζου χρώματος και διαθέτουν πτέρυγες με δερμάτινες μεμβράνες για να μπορούν να πετούν, το κεφάλι του μοιάζει με νυφίτσα. Έχουν πολύ καλή όραση για να βλέπουν την νύχτα και δυνατά πόδια με μεγάλα νύχια για να μπορούν να γαντζώνονται στα δέντρα που τρέφονται, καθώς και στις οροφές των σπηλαίων όπου κρέμονται ανάποδα και κουρνιάζουν την μέρα. Την μέρα κουρνιάζει ομαδικά σε φυσικά σπήλαια , σε φαράγγια, σε σπήλαια παλαιών λατομείων και γαλαρίες παλαιών μεταλλείων. Στα σπήλαια παραμένουν ομαδικά κατά την διάρκεια τις μέρας η μια κολλητή πάνω στην άλλη για σκοπούς προστασίας και θερμότητας. Μόλις νυχτώσει βγαίνουν έξω προς αναζήτηση τροφής και επιστρέφουν ξανά πριν ξημερώσει.

Γεννά αργά την Άνοιξη ένα μικρό το οποίο παραμένει γαντζωμένο στο στήθος της μητέρας του όπου και θηλάζει μέχρι να μπορεί να γαντζώνεται μόνο του στην οροφή της σπηλιάς και μετά να πετά μόνο του. Η μητέρα μπορεί να πετά έχοντας το μικρό γαντζωμένο πάνω της.

Πολλές φορές μπορεί να εξαφανιστούν από ένα σπήλαιο στο οποίο ζουν και να επανεμφανιστούν σε μερικούς μήνες. Άγνωστο πού πάνε και γιατί.

Την νύχτα μπορούν να διανύσουν πολύ μεγάλες αποστάσεις αναζητώντας τροφή.

Είναι πολύ φιλικά ζώα και εξημερώνονται πολύ εύκολα, επίσης ζουν σε αιχμαλωσία και αναπαράγονται σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Υπάρχουν στον ζωολογικό κήπο στην Λεμεσό όπου αναπαράγονται με επιτυχία και τα μικρά απελευθερώνονται στο φυσικό τους περιβάλλον.

Τρέφεται αποκλειστικά με υπερώριμα φρούτα όπως σταφύλια, μέσπιλα, σύκα, φοινίκια, μήλα, μούρα, καρπούς του δέντρου μαυρομάτας, καρπούς φίκου και πολλά άλλα είδη φρούτων. Τρέφεται επίσης και με νέκταρ που παίρνει από διάφορα άνθη όπως άνθη αμυγδαλιάς και ευκαλύπτου.

Στο παρελθόν τα ζώα αυτά θεωρούνταν επιβλαβή για την γεωργία διότι τρέφονται με φρούτα και πίστευαν ότι κατέστρεφαν τις σοδιές όπου και καταπολεμήθηκαν άγρια. Ήταν ακόμα και επικηρυγμένο είδος ακόμα και από το κράτος που αγόραζε τα νεκρά ζώα. Δηλητηρίαζαν τα ζώα μέσα στις σπηλιές , τα ανάγκαζαν να βγουν έξω από τις σπηλιές και τα πυροβολούσαν σκοτώνοντας τα κατά εκατοντάδες και αυτό δυστυχώς συμβαίνει και μέχρι σήμερα από μερικούς ασυνείδητους κυνηγούς που το κάνουν για διασκέδαση.

Στην πραγματικότητα τα ζώα αυτά τρέφονται μόνο με υπερώριμα φρούτα τα οποία είναι άχρηστα για τους γεωργούς καθώς τα υπερώριμα φρούτα δεν είναι εμπορεύσιμα. Ο νυχτοπάππαρος διαλέγει τα υπερώριμα φρούτα διότι είναι μαλακά και έχουν αρκετό χυμό, μασά το φρούτο και καταπίνει μόνο τον χυμό ενώ το υπόλοιπο το φτύνει. Μπορεί να κάνει και μερικές ζημίες άλλα επειδή ενοχλεί τον άνθρωπο πρέπει να το εξαφανίσουμε;

Είναι από τα ωφέλιμα ζώα διότι πολλές φορές μεταφέρουν το φρούτο μαζί με τους σπόρους του μακριά από το δέντρο για να το φάνε και με αυτό τον τρόπο βοηθούν στην διασπορά πολλών δασικών ειδών. Στην είσοδο πολλών σπηλιών βλέπουμε να υπάρχουν συκιές και η ύπαρξη τους οφείλεται στην δραστηριότητα των ζώων αυτών. Επίσης διαλέγοντας μόνο τα υπερώριμα φρούτα καταστρέφουν και τις κάμπιες πολλών βλαβερών εντόμων όπως την μεσογειακή μύγα.

Σήμερα ο κυπριακός πληθυσμός του νυχτοπάππαρου βρίσκεται στα όρια αφανισμού καθώς υπολογίζεται ότι έχουν απομείνει μόνο χίλια άτομα και συνεχώς ο αριθμός αυτός μειώνεται. Η μείωσή αυτή οφείλεται στην καταστροφή των βιότοπων του ζώου αυτού, η παράνομη καταπολέμηση και ενόχληση του, τα φυτοφάρμακα καθώς και η έλλειψη τροφής λόγω της εγκατάλειψης πολλών καλλιεργειών όπως των σταφυλιών.

Τα δίχτυα λαθροθήρων που στήνονται σε περιβόλια για παράνομη παγίδευση πτηνών αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τον νυχτοπάππαρο καθώς τα ζώα αυτά πιάνονται την νύχτα μέσα στα δίχτυα. Κάποιος κάποτε βρήκε σε ένα περιβόλι ένα τέτοιο δίχτυ με 16 νυχτοπάππαρους πιασμένους πάνω, σε άθλια κατάσταση και μου το έφερε. Με πολλή δυσκολία και πολλή κόπο κατάφερα να τους βγάλω από το δίχτυ. Προσπάθησα να τους απελευθερώσω την νύχτα σε κατάλληλή περιοχή άλλα αρκετοί από αυτούς ήταν τραυματισμένοι από τα δίχτυα και δεν μπορούσαν να πετάξουν. Τους έβαλα σε ένα μεγάλο κλουβί μέχρι να θεραπευτούν. Ήταν πολύ φιλικά ζώα και μου έκανε εντύπωση το ότι από την πρώτη μέρα έτρωγαν από το χέρι μου. Σε μερικές βδομάδες αποθεραπεύτηκαν, έμπαινα στο κλουβί με φρούτο και αυτά πετούσαν και κάθονταν στο χέρι μου και έτρωγαν.

Μεταξύ τους υπήρχε ένας ολόασπρος με κατακόκκινά μάτια που έπασχε από αλμπινισμό. Όταν έδειξα μια φωτογραφία του σε Τσέχους επιστήμονες που μελετούν τα ζώα αυτά σε όλες τις χώρες που υπάρχουν, έμειναν έκπληκτοι και μου είπαν ότι έχουν δει πολλές χιλιάδες από αυτά τα ζώα άλλα ποτέ κάτι τέτοιο.

Σπάνιο άτομο με αλμπινισμό.

Επίσης έχω δει αρκετές φορές νεκρά ζώα να κρέμονται από ηλεκτροφόρα σύρματα, ο θάνατος τους οφείλετε στο ότι τα ζώα κάθονται στο σύρμα ανάποδα, και λόγω μεγέθους αγγίξουν και το δεύτερο σύρμα με αποτέλεσμα να παθαίνουν ηλεκτροπληξία.

Σήμερα πρόκειται για αυστηρά προστατευόμενο είδος στην Κύπρο όπως και όλα τα είδη νυχτερίδων της Κύπρου με νομοθεσία (Ο περί προστασίας και διατήρησης της άγριας ζωής νόμος του 2003). Επίσης όλα τα είδη νυχτερίδων προστατεύονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο από την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ.

Έχουν ληφθεί από το κράτος διάφορα μέτρα προστασίας των ζώων αυτών όπως δημιουργία μερικών φυτειών από δασικά είδη με τα οποία τρέφονται και τοποθέτησει ειδικών κάγκελων σε μερικές σπηλιές. Αυτά τα μέτρα δεν είναι όμως αρκετά, πρέπει να γίνει μια ενημέρωση στον κόσμο κυρίως της υπαίθρου , να περιφραχτούν οι σπηλιές που συχνάζουν τα ζώα αυτά να τοποθετηθούν ενημερωτικές πινακίδες που να αποτρέπουν τον οποιοδήποτε να εισέρχεται μέσα. Οι σπηλιές που απέμειναν με τα ζώα αυτά είναι ελάχιστες, και είναι ξέφραγα αμπέλια για τον οποιονδήποτε και μπορούν να προστατευθούνε με πολύ λίγα έξοδα.