Ο κόλπος Ζαπάλο βρίσκεται στην Επισκοπή Λεμεσού και πολλοί τον χαρακτηρίζουν μυστικό και άγνωστο, για τον λόγο ότι ο κόλπος δεν φαίνεται από μακριά και από κανέναν δρόμο.

Είναι ένας κρυμμένος παράδεισος και η μόνη πρόσβαση για να τον δει κάποιος είναι μέσω ενός χωματόδρομου μετά το Ιερό του Απόλλωνα περίπου 300 μέτρα αριστερά.

Ο άγνωστος Κόλπος της Ζαπάλο στην Επισκοπή.

Πραγματικά η θέα αυτού του τοπίου με τα ήσυχα γαλαζοπράσινα νερά και τους ασβεστολιθικούς κατακόρυφους γκρεμούς κυριολεκτικά σου κόβει την ανάσα.

Δυστυχώς ή ευτυχώς ο χωματόδρομος που είναι η μοναδική πρόσβαση στην παραλία αυτή είναι τόσο χάλια που πολύ λίγοι άνθρωποι και με ειδικά αυτοκίνητα μπορούν να κατέβουν.

Το λατομείο

Παλιά ονομαζόταν κόλπος ή παραλία της Τρυπητής, αλλά τώρα ονομάζεται και κόλπος Ζαπάλο επειδή πριν από αρκετά χρόνια λειτουργούσε εκεί η εταιρεία/ λατομείο με το όνομα «Ζαπάλο», η οποία ασχολείτο με τη συλλογή αμμοχάλικων από τη θάλασσα. Το λατομείο αμμοχάλικων, εγκατέλειψε τον χώρο αυτό, λόγω του δύσβατου της περιοχής.

Κοιτάζοντας κάποιος από ψηλά μπορεί να δει ακόμα στη θάλασσα τα σημάδια που άφησε η δράση του λατομείου.

Λόγω της εκβάθυνσης της θάλασσας από τη συλλογή αμμοχάλικων ο χώρος αυτός προσφέρεται για ελλιμενισμό ψαρόβαρκων, αλλά μόνο μερικοί το χρησιμοποιούν τώρα, λόγω του δύσβατου της περιοχής.

Η περιοχή είναι γνωστή και με ένα τρίτο όνομα, γκρεμνοί Κένσικτον (Kensington cliffs) που την ονόμασαν έτσι οι Βρετανοί, καθώς η περιοχή αυτή εμπίπτει στη δικαιοδοσία των Βρετανικών Βάσεων.

Οι Βρετανοί φαίνεται ότι αδικαιολόγητα ενοχλούνται από τους λίγους επισκέπτες της περιοχής και πολλές φορές έκλεισαν τον χωματόδρομο με συρματοπλέγματα και κάγκελα, αλλά ο κόσμος πάντα τους τα ξήλωνε.

Οι ολόασπροι ασβεστολιθικοί και κατακόρυφοι γκρεμοί κατά μήκος της θάλασσας είναι πραγματικά εντυπωσιακοί και αποτελούν χώρο αναπαραγωγής αρκετών πουλιών, κυρίως αρπαχτικών όπως Γύπες Griffon Vulture (Gyps fulvus), Πετρίτες Peregrine Falcon (Falco peregrinus) και Μαυροπετρίτες Eleonora's falcon (Falco eleonorae).

Πριν 100 χρόνια

Ο γύπας είναι προστατευόμενο είδος στην Κύπρο και συγκαταλέγεται στα είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.

Εκεί διανυκτερεύουν και αναπαράγονται οι τελευταίοι εναπομείναντες γύπες της Κύπρου εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Υπάρχει μάλιστα αναφορά σε βιβλίο από ξένο περιηγητή, που χρονολογείται πριν 100 χρόνια ότι σε αυτήν την περιοχή αναπαράγονταν και τότε οι γύπες.

Τα παλιά χρόνια είχαμε έναν μεγάλο αριθμό από γύπες αλλά σιγά-σιγά τους έχουμε δηλητηριάσει, τοποθετώντας δηλητήρια σε νεκρά ζώα για καταπολέμηση της αλεπούς, και όπως είναι γνωστό οι γύπες τρέφονται αποκλειστικά με νεκρά ζώα και λειτουργούν ως καθαριστές της φύσης.

Οι γύπες φτιάχνουν τις φωλιές τους με κλαδιά στους απόκρημνους γκρεμούς της Ζαπάλο, γεννώντας ένα και μοναδικό αβγό. Πολλές φορές τα μικρά μετά την πρώτη πτήση από τη φωλιά τους καταλήγουν στη θάλασσα, αλλά ευτυχώς τις περισσότερες φορές εντοπίζονται και διασώζονται.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας οι γύπες κουρνιάζουν στους γκρεμούς της Ζαπάλο και με το πρώτο φως πετούν ψηλά και με τη βοήθεια των αέριων ρευμάτων κατευθύνονται στην οροσειρά του Τροόδους προς αναζήτηση τροφής, στα γνωστά εστιατόρια των γυπών που η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει τοποθετώντας τροφή (ψοφίμια) για τα πουλιά αυτά.

Αφού τραφούν κατά τις μεσημεριανές ώρες επιστρέφουν στους γκρεμούς της Ζαπάλο, αλλά προτού καθίσουν, ανεβαίνουν ψηλά και με τη βοήθεια των ρευμάτων περιστρέφονται στην περιοχή προσφέροντας ένα απίστευτο θέαμα που προκαλεί πραγματικό δέος.

Μέχρι το 2015 είχαν εναπομείνει μόνο 12 γύπες στην Κύπρο και μέσω ενός προγράμματος έχει γίνει εισαγωγή 23 πουλιών από την Κρήτη και μετά από ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής τα πουλιά απελευθερώθηκαν και ενσωματώθηκαν με επιτυχία με τον τοπικό πληθυσμό.

Πετρίτες Peregrine Falcon

Δυστυχώς η ιστορία επαναλαμβάνεται, καθώς δεν πρόκειται να βάλουμε μυαλό ποτέ, καθώς αρκετοί από τους γύπες αποδεκατίστηκαν πέρσι, πάλι τρώγοντας ψοφίμια με δηλητήριο και όπως φαίνεται δυστυχώς δεν υπάρχει σωτηρία για τα πουλιά αυτά.

Στους γκρεμούς της Ζαπάλο αναπαράγονται και πετρίτες Peregrine Falcon (Falco peregrinus). Ο πετρίτης είναι αρπαχτικό πουλί και αποτελεί το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο.

Επίσης εκεί φωλιάζει και ο μαυροπετρίτης αλλιώς Μαυρομμάτης Eleonora's falcon (Falco eleonorae) που έρχεται από τη μακρινή Μαδαγασκάρη ειδικά για να φωλιάσει στο σημείο αυτό.

Ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών των πουλιών φωλιάζει στην Κύπρο και σε μερικά ελληνικά νησιά.

Επίσης εκεί φωλιάζει και ο μαυροπετρίτης αλλιώς Μαυρομμάτης Eleonora's falcon (Falco eleonorae) που έρχεται από τη μακρινή Μαδαγασκάρη ειδικά για να φωλιάσει στο σημείο αυτό.

Ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών των πουλιών φωλιάζει στην Κύπρο και σε μερικά ελληνικά νησιά.

Η περιοχή της Ζαπάλο

Οι μαυροπετρίτες τρέφονται με μεγάλα έντομα και μικροπούλια και είναι από τα λίγα πουλιά που φωλιάζουν φθινόπωρο. Ο λόγος είναι ότι την εποχή αυτή είναι σε εξέλιξη η αποδημία τον πουλιών και έτσι οι μαυροπετρίτες έχουν άφθονη τροφή για να αναθρέψουν τους νεοσσούς τους.

Η περιοχή της Ζαπάλο είναι ένας εκπληκτικός βιότοπος και συναντούμε αρκετά άλλα είδη πουλιών, όπως τον σπανιότατο Τοιχοδρόμο (Tichodroma muraria) ο οποίος αναρριχάται στους γκρεμούς ψάχνοντας αράχνες και άλλα έντομα με τα οποία τρέφεται. Εκτός από πουλιά η περιοχή φιλοξενεί και άλλα σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας.

Στους πρόποδες των γκρεμών έχω δει αρκετές φορές φίνες και αλεπούδες.

Φυσικά γεωμορφώματα πάνω απο τον Κόλπο της Ζαπάλο.

Έχω επισκεφθεί αρκετές φορές την περιοχή για παρατήρηση και φωτογράφιση πουλιών και το θέαμα προκαλεί δέος, καθώς βλέπεις τους γύπες να πετούν από πάνω σου, με ένα άνοιγμα φτερών δυόμισι μέτρα, και τους μαυροπετρίτες να κάνουν ακροβατικά στον αέρα.

Ένα άλλο εκπληκτικής ομορφιάς τοπίο βρίσκεται πάνω από τους γκρεμούς και δίπλα από τον δρόμο μετά το Ιερό του Απόλλωνος και πρόκειται για φυσικά γεωμορφώματα που έχουν δημιουργηθεί από τη διάβρωση διά μέσου των αιώνων. Αν και δίπλα από τον δρόμο δεν φαίνονται, καθώς μπροστά τους υπάρχει πυκνή βλάστηση.