Περιβάλλεται από νερό.. Του Κωνσταντίνου Χατζηχριστοφή

«Τι είναι αυτό που έχει ένα πρόβλημα που έχει λύση, που είναι πρόβλημα που δεν έχει λύση, που και αν ακόμα και αν είχε λύση χωρίς πρόβλημα θα είχε ενα πρόβλημα, που δεν μπορεί να λυθεί για μισό αιώνα, που μπορεί όμως να λυθεί αλλά δεν θέλει να λυθεί;». Το κλειδί για τη λύση του γρίφου είναι... περιβάλλεται από νερό. Αυτή ήταν η απάντηση ενός, τουρκικά ομιλούντος, Κύπριου μουσικού στην ερώτηση που του έθεσα. Τι σημαίνει η Κυπριακή Δημοκρατία για σένα; Μια καθαρά υποκειμενική ερώτηση που έλπιζε να λάβει μια εξίσου υποκειμενική απάντηση.

Συχνά στα μέσα μαζικής δικτύωσης οι Ελληνοκύπριοι αρέσκονται να χρησιμοποιούν το χαρτί της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σαν τελευταίο επιχείρημα σε συζητήσεις που αφορούν τη σχέση των τουρκικά ομιλούντων Κυπρίων με την Κυπριακή Δημοκρατία υποστηρίζουν τη θέση «Αν δεν τους αρέσει να παραδώσουν τα ευρωπαϊκά διαβατήριά τους, έτσι για να είμαστε δίκαιοι». Δήλωση εμποτισμένη με τη σιγουριά ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ανήκει σε μας στην πλειοψηφία, επιλεκτικά παραμερίζοντας ότι συμφωνία και συνθήκη έχουμε υπογράψει τα τελευταία 57 χρόνια. ίσως να είχε δίκαιο ο ευρωπαϊκός επίτροπος που αποκάλεσε πριν 13 τόσα χρόνια τον πρώτο τον Κυπρίων ψεύτη και κατ' επέκταση και όλους εμείς συλλογικά που τον διαλέξαμε.

Στην ταινία « Μυστικά και Ψέματα», βραβευμένη με χρυσό φοίνικα στις Κάννες το 1996, o Mike Leigh πραγματεύεται ανάμεσα σε άλλα θέματα το αντικειμενικό δίκαιο, τις χαμένες ευκαιρίες και τις λανθασμένες αποφάσεις. Ο πρώην ιδιοκτήτης ενός φωτογραφείου επιστρέφει μετά από χρόνια (καταπονημένος από τη ζωή) και ζητά να του επιστρέψουν πίσω την επιχείρησή που τους είχε πωλήσει. «Μα συμφώνησες και κανένας δεν σε εξαναγκάσει να μου την πουλήσεις», του αντιπαραθέτει ο νυν ιδιοκτήτης. Ο θεατής βλέπει έναν απογοητευμένο και πικραμένο άνθρωπο που μέσα στον παραλογισμό του πιστεύει ότι έχει δίκαιο. Σε μια χώρα που κατ' εξοχήν έχει διοικηθεί και διοικείται από δικηγόρους, οι πολίτες της θα έπρεπε να είναι καλύτερα ενημερωμένοι για τη σημασία της υπογραφής σε κάθε συμφωνία. Μέσα σε αυτo το πνεύμα σύγχυσης που επικρατεί αναφορικά με το αντικειμενικό δίκαιο και το δίκαιο που συμφέρει σε μας, σκέφτηκα να ρωτήσω τους «άλλους» τη γνώμη τους για την Κυπριακή Δημοκρατία. Η ελπίδα μου ήταν να δημιουργήσω έναν καθρέφτη που να μας βοηθήσει να δούμε τον εαυτό μας με περισσότερη ειλικρίνεια μέσα από τα μάτια των άλλων. Τι σημαίνει η Κυπριακή Δημοκρατία για σένα;

Αποσύνδεση και χαμένη αίσθηση της ταυτότητας, απάντησε ένας φίλος, και κέρδισε εισδοχή στο γκρούπ με τους απαισιόδοξους. Θρυμματισμός, συνεχίζει άλλο μέλος του ιδίου γκρουπ. «Δεν γνωρίζω τι σημαίνει αυτό», προσθέτει με έντονη δόση κυνισμού ένας τρίτος. «Η δημοκρατία ενός σωρού ηλιθίων», απαντά κάποιος εμφανώς εκνευρισμένος. Το ύφος όμως αλλάζει με την παιχνιδιάρικη και έξυπνη απάντηση, «Μπορεί να κοιτάς αλλά δεν μπορείς να αγγίξεις.» Ένας νεαρός φοιτητής απαντά «η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει κανένα νόημα για μένα». Δήλωση που μας υπενθυμίζει ότι ένα κομμάτι της νέας γενιάς αγνοεί την έμπρακτη ύπαρξή της. Οι πιο ρεαλιστές γράφουν: «Ασφάλεια. Σημαίνει το διαβατήριό μου. Ένα παράθυρο στον κόσμο. Διεθνής αναγνώριση της ταυτότητάς μου σαν άνθρωπος από τον κόσμο. Το κομμάτι της Κύπρου που μας αντιπροσωπεύει στον έξω κόσμο». Πασιφανής η ανάγκη για αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιστρέφουν οι απογοητευμένοι με τη δήλωση, «Νιώθω ντροπή να μιλάω για αυτήν» και συνεχίζουν με τη λάθος διατύπωση «είναι ό,τι αντιπροσωπεύει όλους τους πολίτες της με ίσο τρόπο. «Ελπίδα και όνειρο για ένα καλύτερο μέλλον και μια απόδραση που μας θυμίζει την κυπριακή συνείδηση και κουλτούρα» αντιπαραθέτουν δυο πιο αισιόδοξα μηνύματα. «Οι θυμωμένοί γείτονες», δηλώνει ένας φίλος που δεν ασχολείται καθόλου με την πολιτική αλλά είναι πάντα παρόν στα κοινά. Με μια ρομαντική διάθεση ακολούθα με το «ο έρωτας που δεν έζησα και το νησί της Αφροδίτης, με ό,τι και να υπονοεί το τελευταίο». Τα πολιτικά σχόλια, πάντα πιο στεγνά λογοτεχνικά και χωρίς χιούμορ, τουλάχιστον στην Κύπρο. Ανεξάρτητη στις αποφάσεις της, που όμως δεν μπορεί να πάρει καμμιά απόφαση χωρίς την Ελλάδα. Μια πολιτεία που δεν μας περιλαμβάνει στη λήψη αποφάσεών της και που χρειάζεται να εξελιχθεί σε ομοσπονδιακό κράτος με τους Τουρκοκύπριους να μοιράζονται την εξουσία σαν ίσοι εταίροι. Άφησα τα γλυκόπικρα για τελευταία. Φαντάζει σαν ενας πατριός που δεν νοιάζεται για τα παιδιά του γιατι δεν αγαπά τη μητέρα τους. Σαν ενα παλιός φίλος που όλο λέμε να βρεθούμε αλλά δεν το κάνουμε γιατί δεν είμαστε στην ίδια συχνότητα πια.

Και σαν επίλογος,« Ρέκβιεμ για ένα όνειρο».