Η κυρία Μoukadesh... Του Κωνσταντίνου Χατζηχριστοφή

Τα νεκροταφεία για μένα δεν είναι μέρη θλίψης αλλά συνάντησης των νεκρών και των ζωντανών. Σήμερα μαζί με τη γυναίκα μου επισκεφθήκαμε την κύρια Μoukadesh, θεία της μητέρας της. Στην ταφόπετρά της, πάνω ψηλά, γράφει Αυδήμου πριν ακόμα από το όνομά της και την ημερομηνία γέννησης και θανάτου. Μερικά βήματα πιο κάτω στον ίδιο διάδρομο άλλος τάφος γράφει Λεμεσός, πάντα με μεγάλα γράμματα. Ερχόμαστε στον τάφο της σχεδόν κάθε εβδομάδα, γι' αυτήν και τα μικρά παιδιά που είναι θαμμένα στον ίδιο διάδρομο.

Ένα αρωματικό κερί, λίγο νερό για να δροσίσει το έδαφος, μια γλάστρα με Aloe vera και μια γαλήνια σκέψη. Αυτά έχουμε να προσφέρουμε. Σήμερα είναι η μέρα των νεκρών, ανήμερα του ραμαζανιού και ο χώρος στάθμευσης είναι γεμάτος, ενώ οι διάδρομοι ξεχειλίζουν από επισκέπτες. Μερικοί είναι εδώ για να ανανεώσουν όρκους αγάπης και άλλοι γιατί δεν μπορούν να αφήσουν το παρελθόν να σβήσει. Οι περισσότεροι είναι βασανισμένοι από τον πόνο ενός χωρισμού, που κανένας δεν ήταν έτοιμος γι' αυτόν και που όλοι οι κάτοικοι αυτού του νησιού γνωρίζουν πολύ καλά. Τοποθετημένοι από τη θεία πρόνοια σε ένα κομμάτι γης, ξεριζωμένοι και πεταγμένοι σε ένα άλλο από τα λάθη των ανθρώπων. Οι ρίζες όμως είναι πιο δυνατές από τον χρόνο. Η κύρια Moukadesh και οι άλλοι Κύπριοι, με Λεμεσός, Λάρνακα και Πάφος γραμμένο στις ταφόπετρές τους, έχουν πάρει την ανάμνηση της γενέθλιας γης πέρα από αυτόν τον κόσμο. Ελπίζω σε έναν κόσμο χωρίς περιορισμούς και ελεύθερο από φόβο και πικρία. Αλλά και στη χώρα των ζωντανών οι ρίζες αρνούνται να ξεχαστούν. Υπάρχει ακόμα η τουρκική συνεργατική τράπεζα Λεμεσού καθώς και η ποδοσφαιρική ομάδα Λεμεσού.

Οι Λεμεσιανοί είναι παντού. Η Κερύνεια είναι κατ' εξοχήν προπύργιό τους. Όπως μου εκμυστηρεύθηκε ένας φίλος από τη Λευκωσία, είναι δύσκολο να σε αποδεχθούν επαγγελματικά στην Κερύνεια αν δεν κατάγεσαι από τη Λεμεσό. Αλλά και οι Παφίτες δεν ξεχνούν τις ρίζες τους. Ένας συγγενής από την Πάφο μού εξήγησε ότι όταν θα επισκεφθεί τη δημόσια υπηρεσία για κάποια εργασία που έχει να διεκπεραιώσει, ψάχνει για τον Παφίτη. «Υπάρχει κανένας Παφίτης εδώ;» φωνάζει. Θα πιουν καφέ, θα μιλήσουν για τα χωριά τους. Αυτό είναι. Η δουλειά του έγινε. Μερικά πράγματα είναι τα ίδια ανεξαρτήτως γλώσσας και θρησκείας σε αυτό το νησί. Εμείς όμως που δεν είμαστε «Παφίτες», πρέπει να κτίσουμε τον ιδανικό μας κόσμο μέσα από την αιτία και το αποτέλεσμα. Ό,τι σπείρουμε, θα θερίσουμε. Αν είναι συνεργασία, αποδοχή και κατανόηση που θα σπείρουμε, τότε θα πάρουμε ειρήνη. Όπως ένας Γιουγκοσλάβος συγγραφέας έγραψε: «Τυχεροί είναι οι λαοί που θα κληρονομήσουν στα παιδιά τους το μέλλον και άτυχοι αυτοί που θα τους αφήσουν κληρονομιά το παρελθόν». Σοφία βγαλμένη μέσα από τους χειρότερους εμφυλίους του περασμένου αιώνα. Σαν τον Ηνίοχο στους Δελφούς, κρατάμε τα ηνία στα χέρια μας και έχουμε να επιλέξουμε. Αν αποφασίσουμε να διαλέξουμε το μέλλον, καλά θα ήταν να απαντήσουμε σε μια ερώτηση με ειλικρίνεια. Ποιο μέλλον θα προτιμούσαμε να διαλέξουμε αν ζούσαμε και πάλι μαζί; Πάντα σε σχέση με τους «άλλους».