«Κύριε Πρόεδρε πράξαμε τα δέοντα» - Οι κρατικές υπηρεσίες απορρίπτουν τις ευθύνες για την πυρκαγιά

Σύμφωνα με τη γραπτή ενημέρωση που έλαβε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, δεν υπήρξε καμία καθυστέρηση, ασυνεννοησία ή και ολιγωρία από μέρους τους αλλά αντίθετα ενήργησαν άμεσα προς κατάσβεση της φονικής πυρκαγιάς που άφησε πίσω της τέσσερις νεκρούς, τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή και υλικές ζημιές εκατομμυρίων ευρώ. Παράλληλα, ενημέρωσαν τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, προς διάψευση αναφορών από ΜΜΕ, ότι υιοθέτησαν πλήρως τις εισηγήσεις της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που διορίστηκε τον Ιούνιο του 2016, μετά τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές σε Αργάκα και Σολέα, με στόχο την περαιτέρω λήψη μέτρων που διαλάμβαναν, μεταξύ άλλων, την αύξηση των πυροσβεστικών αεροπλάνων. Μετά τη γραπτή ενημέρωση που έλαβε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Μάριος Πελεκάνος εξέδωσε χθες το απόγευμα ανακοίνωση καλύπτοντας πλήρως τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες. Απαριθμώντας, παράλληλα, τα βελτιωτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν από το 2016 και εντεύθεν προς αντιμετώπιση μεγάλων πυρκαγιών.

Άμεση ανταπόκριση

Όπως επισημαίνεται στο σημείωμα προς το Προεδρικό, με την ανακοίνωση της ύπαρξης της πυρκαγιάς στο χωριό Αρακαπάς ενημερώθηκαν αμέσως ο διευθυντής του Τμήματος Δασών, ο υπεύθυνος λειτουργός της Δασικής Περιφέρειας Τροόδους και η Πυροσβεστική Υπηρεσία. Εφαρμόστηκε το Σχέδιο «Αστραπή» και υπήρξε άμεση ανταπόκριση τόσο του Τμήματος Δασών όσο και της Πυροσβεστικής με ισχυρές δασοπυροσβεστικές δυνάμεις. Από την πρώτη στιγμή ενεπλάκησαν στην κατάσβεση επίγεια και εναέρια μέσα πυρόσβεσης. Λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν στην περιοχή και κυρίως λόγω της τοπογραφικής διαμόρφωσης της περιοχής και της πυκνότητας της βλάστησης η ταχύτητα με την οποία επεκτάθηκε η φωτιά ήταν τεράστια. Σε χρονικό διάστημα πέντε ωρών η φωτιά κατέκαυσε 55 τετραγωνικά χιλιόμετρα, έκταση τριπλάσια από αυτήν που κάηκε τον Ιούνιο του 2016 στην πυρκαγιά της Σολέας, η οποία να σημειωθεί ότι μαινόταν για τέσσερις ημέρες. Αποτέλεσμα των πιο πάνω ήταν η πυρκαγιά να χαρακτηριστεί «κρίση». Στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Τμήματος Δασών στην Αθαλάσσα κατέφθασαν στις 4 το απόγευμα του Σαββάτου όλοι οι αρμόδιοι υπουργοί. Αφού ενημερώθηκαν, αποφασίστηκε η ενεργοποίηση του Ειδικού Εθνικού Σχεδίου «Ήφαιστος» που αφορά την αντιμετώπιση μεγάλων δασικών πυρκαγιών. Αποφασίστηκε, επίσης, η οργάνωση Εθνικού Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων στην κοινότητα Βαβατσινιάς στο οποίο μετέβη αμέσως η υπουργική ομάδα χειρισμού κρίσεων. Στη συνέχεια, στον ίδιο χώρο οργανώθηκε το Τοπικό Κέντρο Επιχειρήσεων όπου συμμετείχαν όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες. Η πυρκαγιά κατέστη δυνατό να τεθεί υπό μερικό έλεγχο από το πρώτο βράδυ και να μην επεκταθεί στο κρατικό δάσος Μαχαιρά.

11+4 πτητικά μέσα

Για την κατάσβεση της πυρκαγιάς εφαρμόστηκε το σχέδιο «Ίκαρος 2». Συμμετείχαν συνολικά 11 πτητικά μέσα από την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων των δύο ελικοπτέρων των Βρετανικών Βάσεων. Μιάμιση ώρα μετά την έκρηξη της πυρκαγιάς αποφασίστηκε να ζητηθεί βοήθεια από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό RescEU για τέσσερα πτητικά μέσα καθώς και πρόσθετη βοήθεια τεσσάρων πτητικών μέσων από το Ισραήλ. Στο αίτημα ανταποκρίθηκαν η Ελλάδα με την αποστολή δυο Canadair και το Ισραήλ με την αποστολή δυο Air Tractor.

Η βάση αεροπυρόσβεσης

Στο πλαίσιο των προσπαθειών για αναβάθμιση της ικανότητας και ευελιξίας του Τμήματος Δασών, η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας RescEU για την εξασφάλιση συγχρηματοδότησης με σκοπό την ενοικίαση πτητικών πυροσβεστικών μέσων. Το αίτημα για τη μεταβατική περίοδο εγκρίθηκε με αποτέλεσμα η Κύπρος να έχει στη διάθεσή της κατά την περσινή θερινή περίοδο δύο μέσα αεροπυρόσβεσης. Ωστόσο, δεν εγκρίθηκε το αίτημα που υπέβαλε για δημιουργία βάσης αεροπυρόσβεσης κυρίως λόγω της απόστασής μας από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Αγορά δυο αεροπλάνων

Δέον να σημειωθεί ότι στον κρατικό προϋπολογισμό του έτους 2022, που βρίσκεται στο στάδιο του καταρτισμού του, περιλήφθηκε πρόνοια για την αγορά ενός ακόμη πτητικού μέσου δασοπυρόσβεσης. Πρόσθετα, η Κυπριακή Δημοκρατία δρομολογεί την αγορά ενός ακόμη πτητικού μέσου μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Μετά τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές, τον Ιούνιο του 2016, στις περιοχές Αργάκας και Σολέας η αρμόδια υπουργική επιτροπή (υπουργοί Δικαιοσύνης, Εσωτερικών και Γεωργίας) προχώρησε στον διορισμό εμπειρογνωμόνων με σκοπό να καταγράψει, ανάμεσα σε άλλα, τις ανάγκες της Δημοκρατίας σε πυροσβεστικά αεροπλάνα. Στην έκθεσή τους οι εμπειρογνώμονες εισηγήθηκαν «όπως αγορασθούν ή εξασφαλιστούν με ενοικιαγορά ακόμη δύο πυροσβεστικά αεροπλάνα». Σύμφωνα με το σημείωμα του Υπουργείου Γεωργίας στο Υπουργικό «οι συστάσεις των εμπειρογνωμόνων τηρούνται κατά γράμμα. Μεγάλο μέρος των συστάσεων έχει υλοποιηθεί ενώ οι υπόλοιπες βρίσκονται στο στάδιο υλοποίησης. (…) Η εισήγηση των εμπειρογνωμόνων έχει υλοποιηθεί με την ενοικίαση δύο αεροπλάνων ίδιου τύπου με αυτά που διαθέτει το Τμήμα Δασών».

Σύγκρουση αρμοδιοτήτων

Ως προς τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν ότι υπήρχαν σύγχυση, σύγκρουση ή και διαφωνίες μεταξύ του Τμήματος Δασών και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για το πεδίο αρμοδιοτήτων και δράσεών τους, στο σημείωμα προς το Προεδρικό καθίσταται σαφές από το Υπουργείο Γεωργίας πως οι δύο υπηρεσίες έχουν ξεκάθαρους ρόλους όσον αφορά τις περιοχές ευθύνης κατάσβεσης των πυρκαγιών σύμφωνα με τις σχετικές νομοθεσίες και τα επιχειρησιακά σχέδια. Ειδικότερα, το Τμήμα Δασών είναι αρμόδιο για την πυροπροστασία (πρόληψη και κατάσβεση) στα κρατικά δάση και στη ζώνη των 2 χλμ. από την οροθετική γραμμή των κρατικών δασών που αποτελεί περίπου το 57% της περιοχής στην οποία εκρήγνυνται δασικές πυρκαγιές και πυρκαγιές υπαίθρου. Από την άλλη, η Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι αρμόδια για την υπόλοιπη έκταση και τις οικιστικές περιοχές.

Κάναμε πρόοδο

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Μάριο Πελεκάνο:

• Στην πυρκαγιά του 2016 στη Σολέα ενεργούσαν έξι πτητικά μέσα ενώ στην πυρκαγιά του Σαββάτου φτάσαμε τα 11.


• Συγκριτικά με το 2016 εντάχθηκαν στον εξοπλισμό που αξιοποιείται για την επιτήρηση και τη χαρτογράφηση τέσσερα μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα (drones).


• Από το 2016 ο προϋπολογισμός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και του Τμήματος Δασών σημείωσε αύξηση πέραν του 42%.


• Μετά το 2016 δημιουργήθηκε νέος αεροδιάδρομος στο Μάμμαρι που επιτρέπει ταχύτερη εξυπηρέτηση των πυροσβεστικών αεροσκαφών.


• Κατόπιν οδηγιών του Προέδρου Αναστασιάδη θα επαναπροκηρυχθεί ο διαγωνισμός για άμεση αγορά μεταφερόμενου συντονιστικού κέντρου ελέγχου με στόχο τη βελτίωση του επιτόπιου συντονισμού των μονάδων που μάχονται στην πρώτη γραμμή της κατάσβεσης των πυρκαγιών.

Κενά και όχι ευθύνες

Η χθεσινή απογευματινή ανακοίνωση του Προεδρικού που υπογράφεται από τον κ. Πελεκάνο δεν αφήνει περιθώρια επίρριψης ευθυνών: «Η αντίδραση των δυνάμεων πυρόσβεσης και εν γένει του κρατικού μηχανισμού υπήρξε ταχεία και υπό τις περιστάσεις αποτελεσματική, καθώς, παρά το μέγεθος των ζημιών, είναι βέβαιο ότι τυχόν αποτυχία αντίδρασης θα είχε ως αποτέλεσμα απείρως πιο τραγικά αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται στον επαγγελματισμό και την αυταπάρνηση των ομάδων της πρώτης γραμμής αλλά και στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε σημαντική βελτίωση των μέσων και των μεθόδων αντιμετώπισης πυρκαγιών παρά τα κενά που ακόμη παρουσιάζονται και τα οποία αφού εντοπιστούν μετά από μελέτη θα καλυφθούν».