Τι είναι η τροφική αλλεργία και τι η τροφική δυσανεξία;

Τι είναι η τροφική αλλεργία;

• Οι τροφικές αλλεργίες διαφέρουν στη σοβαρότητα τους και καμιά φορά μπορεί να είναι και θανατηφόρες.


• Εντοπίζονται σε ένα συγκεκριμένο μέρος στο σώμα και τα συμπτώματα μπορεί να είναι: έκζεμα, εξανθήματα, κνησμός στο δέρμα ή στο στόμα, διαταραχές στο στομάχι, πρήξιμο στα χείλη/ το λαιμό ή δυσκολία στην αναπνοή.


• Οι τροφικές αλλεργίες είναι πιο συχνές στα παιδιά κάτω των 3 χρόνων παρά στους ενήλικες.


• Υπάρχουν 2 τύποι τροφικών αλλεργιών, που διαφέρουν βάσει της ταχύτητας εμφάνισης των συμπτωμάτων. Στην πρώτη εμφανίζονται γρήγορα και παράγονται αντισώματα από το ανοσοποιητικό σύστημα και στην άλλη υπάρχει αργή ανταπόκριση που μπορεί να πάρει ώρες μέχρι και μέρες για να εμφανιστούν τα συμπτώματα τις και περιλαμβάνει τα Τ- λεμφοκύτταρα. Μια τέτοια διαδικασία συμβαίνει όταν κάποιος πάσχει από κοιλιοκάκη δηλαδή έχει δυσανεξία στη γλουτένη, μια πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, και σε άλλα δημητριακά όπως σίκαλη, βρώμη και κριθάρι. Επίσης αργή ανταπόκριση σε τροφική αλλεργία μπορεί να συμβεί κατά την κατανάλωση γάλακτος και σόγιας.

Τι είναι η τροφική δυσανεξία;
Τροφική δυσανεξία χαρακτηρίζεται ως μια αντίδραση που μπορεί να προκύψει από φαγητό (σε ξηρούς καρπούς, κυρίως φιστίκια ή δυσανεξία στη γλουτένη), από ανεπάρκεια ενζύμων (δυσανεξία στη λακτόζη και φρουκτόζη), φαρμακολογικές αντιδράσεις (ευαισθησία στη καφεΐνη) και άλλες μη καθορισμένες αποκρίσεις. Επίσης είναι αναπαραγώγιμες ανεπιθύμητες αντιδράσεις σε ένα συγκεκριμένο τρόφιμο ή συστατικό τροφίμου που συμβαίνουν χωρίς να το συνειδητοποιεί το άτομο ότι το έχει καταναλώσει.

Τα τρόφιμα που συνήθως προκαλούν ανεπιθύμητες αντιδράσεις περιλαμβάνουν το γάλα, τα δημητριακά με γλουτένη (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και βρώμη), τα καρύδια, τα φιστίκια, τα αυγά, τα ψάρια, τα οστρακοειδή και προϊόντα σόγιας. Τα εσπεριδοειδή φρούτα επίσης μπορούν να προκαλέσουν μια ανεπιθύμητη αντίδραση.

Συμπτώματα και επίπεδα σοβαρότητας τροφικών αλλεργιών και τροφικών δυσανεξιών

• Η δυσανεξία στο αγελαδινό γάλα είναι μια σοβαρή δυσανεξία που εμφανίζεται κατά την πρώιμη ηλικία και συνήθως εξαφανίζεται καθώς το παιδί μεγαλώνει, μέχρι τα 3 του χρόνια ζωής.


• Η δυσανεξία στο αυγό έχει παρόμοια φαινόμενα με το αγελαδινό γάλα καθώς είναι μια προσωρινή κατάσταση που εμφανίζεται στη πρώιμη ηλικία.


• Η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικά συμπτώματα όπως φούσκωμα και διάρροια με ψηλή συχνότητα. Συνήθως προκαλείται σε μεγαλύτερες ηλικίες παιδιών και στους ενήλικες, ιδιαίτερα Καυκασιανής καταγωγής. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλει καθώς κάποια άτομα μπορούν να παράξουν το ένζυμο λακτάση και να καταναλώνουν γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα σε μέτριες ποσότητες στα γεύματα τους. Επιπρόσθετα, το γιαούρτι φαίνεται να είναι πιο ανεκτικό στην κατανάλωση από το γάλα πιθανόν λόγω ενός ενζύμου που περιέχει. Λίγα είναι τα άτομα που είναι τελείως ευαίσθητα στη λακτόζη.


• Η αλλεργία στα φιστίκια είναι μια χρόνια και σοβαρή αλλεργία αφού προκαλεί αναφυλακτικό σοκ λόγω της απότομης μείωσης της αρτηριακής πίεσης.


• Η κοιλιοκάκη (ευαισθησία στη γλουτένη) είναι μια χρόνια κατάσταση που επηρεάζει το λεπτό έντερο. Η κατανάλωση γλουτένης ενεργοποιεί τα ανοσοποιητικά κύτταρα του λεπτού εντέρου, τα οποία προκαλούν φλεγμονή και τοπικές βλάβες. Αυτό διαταράσσει τις συνήθεις λειτουργίες που χρησιμοποιούνται για τη πέψη και απορρόφηση των τροφίμων, με αποτέλεσμα τα αθεράπευτα άτομα με κοιλιοκάκη να έχουν πιθανή μείωση στο σωματικό τους βάρος, να αναπτύσσουν αναιμία και να παρουσιάζουν συμπτώματα διάρροιας. Έτσι τα άτομα που πάσχουν από αυτήν πρέπει να αποκλείσουν τη γλουτένη εντελώς από τη διατροφή τους, δηλαδή οτιδήποτε περιέχει σιτάρι, κριθάρι, βρώμη και σίκαλη. Ωστόσο, σε κάποια άτομα η δυσανεξία αυτή έχει πιο ήπια συμπτώματα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαγνωστεί.

Αλλεργία από φιστίκια στην εγκυμοσύνη, στο θηλασμό και στην πρώιμη ηλικία

• Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού εάν η γυναίκα είναι αλλεργική στα φιστίκια, πρέπει να αποφεύγει να τα καταναλώνει.


• Για νεογνά και βρέφη είναι σημαντικό να θηλάζουν αποκλειστικά τους πρώτους 6 μήνες ζωής. Ωστόσο εάν μια μητέρα επιλέξει να αρχίσει να δίνει στο μωρό της στερεά τροφή πριν από την ηλικία των 6 μηνών, θα πρέπει να αποφεύγει φιστίκια ή άλλα πιθανά αλλεργιογόνα τρόφιμα (όπως άλλοι καρποί, σπόροι, γάλα, αυγά, σιτάρι, ψάρια ή οστρακοειδή). Όταν αυτά τα τρόφιμα τελικά, θα αρχίσουν να παρέχονται θα πρέπει να εισαχθούν ένα-ένα κάθε φορά έτσι ώστε να εντοπιστούν οι αλλεργικές αντιδράσεις.

Εάν όμως ένα παιδί έχει ήδη ένα είδος αλλεργίας (διαγνωσμένο έκζεμα ή διαγνωσμένη αλλεργία σε κάποιο τρόφιμο εκτός από το φιστίκι ή οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας) τότε είναι απαραίτητη η συμβουλή από ειδικό μιας και η πιθανότητα ανάπτυξης αλλεργίας στα φιστίκια είναι μεγαλύτερη.

Τα άτομα που έχουν αλλεργία στα φιστίκια, με εξαίρεση τα πολύ μικρά παιδιά είναι καλό να έχουν πάντα μαζί τους μια σύριγγα αδρεναλίνης, γνωρίζοντας την χρήση της γιατί αν υπάρξει αναφυλακτικό σοκ ακόμα και μια μικρή καθυστέρηση στη χορήγηση της, μπορεί να καταστεί πολύ επικίνδυνη.

Τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής στις ετικέτες τροφίμων;
Οι καταναλωτές θα πρέπει να ελέγχουν τις ετικέτες τροφίμου κατά πόσο περιέχουν κοινά αλλεργιογόνα ως συστατικά ή αν τα συστατικά περιέχουν ένα από τα ακόλουθα:

• Φιστίκια


• Ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, φουντούκια, καρύδια, καρύδια Βραζιλίας, φιστίκια Αιγίνης και άλλα)


• Αυγά


• Γάλα


• Οστρακοειδή (γαρίδα, αστακό, καβούρι)


• Μαλάκια (μύδια, καλαμάρι, χταπόδι)


• Ψάρι


• Σουσάμι


• Δημητριακά με γλουτένη (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρώμη)


• Σόγια


• Σέλινο


• Μουστάρδα

Επειδή μερικές φορές είναι δυνατόν ένα προϊόν να περιέχει αμελητέες ποσότητες αλλεργιογόνου, η ετικέτα τροφίμου μπορεί να αναγράφει για παράδειγμα ότι «μπορεί να περιέχει ξηρούς καρπούς».

Από τη Νικόλ Πηλείδη - Διατροφολόγο-Kλινική Διαιτολόγο (BSc(Hons), MSc)

nicolepileidi@gmail.com

+357 97838941