Συνέντευξη Ελένης Μαύρου στο politis.com.cy: Χρειάζεται ενίσχυση ελέγχου, διαφάνειας και λογοδοσίας

Η Ελένη Μαύρου είναι υποψήφια βουλευτής ΑΚΕΛ, στην Κερύνεια.

Σύντομο βιογραφικό

Γεννήθηκε στην Κερύνεια το 1961. Από το 1974, λόγω της τουρκικής εισβολής και κατοχής, διαμένει στη Λευκωσία. Φοίτησε στο ΑΤΙ, στον κλάδο Πολιτικής Μηχανικής και στη συνέχεια πήρε πτυχίο στην Πολιτική & Διεθνείς Σχέσεις από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Στη διάρκεια των σπουδών της είχε ενεργό ανάμειξη στο φοιτητικό κίνημα και αργότερα στο προοδευτικό νεολαιίστικο κίνημα του τόπου μας. Διετέλεσε Αντιπρόεδρος της ΠΟΦΝΕ και Γενική Γραμματέας της ΕΔΟΝ. Μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ. Διετέλεσε Δήμαρχος Λευκωσίας την περίοδο 2007-2011. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως Υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια. Τον Μάη του 2016 εκλέγηκε βουλευτής Κερύνειας. Είναι πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Εσωτερικών.

Γιατί θέλετε να εκλεγείτε βουλευτής;

Στη Βουλή δεν βρέθηκα μια μέρα ως αλεξιπτωτιστής. Ήταν η συνέχεια της πορείας μου μέσα από οργανώσεις για το περιβάλλον, για την καθημερινότητα της τοπικής κοινωνίας, για την επαναπροσέγγιση, για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενάντια στην ομοφοβία και τον ρατσισμό. Αυτή η πορεία μου έδωσε εμπειρίες και γνώσεις τις οποίες αξιοποιώ, όσο καλύτερα μπορώ και εντός Βουλής και εκτός.

Πείτε μας μια ιδέα που θέλετε να προωθήσετε και που θα πηγαίνει τον τόπο μπροστά.

Στη διάρκεια της πενταετίας, στη Βουλή ασχολήθηκα κυρίως με θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο στην καθημερινότητα του. Ως πρόεδρος της επιτροπής Εσωτερικών είχα να αντιμετωπίσω τη γραφειοκρατία και δαιδαλώδεις διαδικασίες που ταλαιπωρούν τον πολίτη. Ασχολήθηκα με τα προβλήματα που απασχολούν τους δήμους μέχρι και την τελευταία κοινότητα. Ασχολήθηκα με θέματα μετανάστευσης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ισότητας ανδρών και γυναικών. Αν θα ξεχώριζα κάτι, ήταν η μάχη που έδωσα, μαζί με άλλους συναδέλφους, για να καθαρίσει το απόστημα που ονομάζεται «χρυσά διαβατήρια». Γραφειοκρατία και διαφθορά λοιπόν είναι τα θέματα με τα οποία πρέπει να αντιπαρατεθούμε αποφασιστικά και είναι τα θέματα με τα οποία θέλω να συνεχίσω να ασχολούμαι.

Όταν σας ζητάει ή θα σας ζητήσει μια χάρη ένας ψηφοφόρος ή εν δυνάμει ψηφοφόρος, τι απαντάτε/θα απαντήσετε;

Θεωρούσα και θεωρώ πάντα καθήκον μου να βρίσκομαι σε επαφή και να ακούω τον κόσμο, γιατί αυτούς καλούμαι να υπηρετήσω. Αυτά τα πέντε χρόνια βρέθηκα από τον Μούτταλο στα Πολεμίδια, από τον συνοικισμό της Ανθούπολης στη Λινόπετρα … σε κάθε γωνιά της Κύπρου όπου βρέθηκαν οι Κερυνειώτες μετά την εισβολή του 1974. Και όχι μόνο. Και σας διαβεβαιώνω ότι στη μεγάλη πλειοψηφία του ο κόσμος αποτείνεται σε μένα γιατί απελπίστηκε από τη γραφειοκρατία ή γιατί δεν βρίσκει λύσεις στα μικρά ή και μεγάλα προβλήματα του. Όχι για εκδούλευση ή ζητώντας «βόλεμα». Θέλω να πιστεύω πως οι ψηφοφόροι που θα με επιλέξουν θα το κάνουν για τις αρχές και τις αξίες που πρεσβεύω και όχι γιατί πιστεύουν ότι θα τους εξυπηρετήσω προσωπικά.

Τι θα κάνετε για να περιοριστεί η διαφθορά στον τόπο μας;

Στην Κύπρο λειτούργησε τα τελευταία χρόνια ένας πρωτοφανής μηχανισμός λαφυραγώγησης του εθνικού πλούτου από μια μικρή ελίτ που μπροστά στα συμφέροντά της δεν λογάριασε ούτε το διασυρμό της χώρας. Χωρίς να ισχυρίζομαι βέβαια ότι η διαφθορά είναι φαινόμενο μόνο των τελευταίων χρόνων. Η διαφορά είναι ότι τώρα οι φορείς της διαφθοράς έχουν πλάτες στα ψηλά δώματα της εξουσίας. Για να πειστούν οι πολίτες ότι αλλάζει αυτή η κατάσταση, χρειάζονται αποφασιστικές τομές που θα ενισχύουν τον έλεγχο, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία του κράτους, των θεσμών, των ιδιωτικών συμφερόντων. Έγιναν κάποια βήματα αλλά χρειάζονται πολύ περισσότερα: αποτελεσματικός έλεγχος του «πόθεν έσχες» - τόσο πολιτειακών αξιωματούχων όσο και δημόσιων λειτουργών, αποτελεσματικοί ελεγκτικοί και εποπτικοί μηχανισμοί, γρήγορη απονομή δικαιοσύνης, περιορισμός των θητειών σε πολιτειακά αξιώματα και εναλλαξιμότητα σε νευραλγικές θέσεις της Δημόσιας Υπηρεσίας, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες, έλεγχος της χρηματοδότησης των ΜΜΕ και πολλά άλλα. Χρειάζονται όμως και αντιστάσεις από την κοινωνία. Γιατί κοινωνία η οποία ανέχεται τέτοια φαινόμενα, ή ακόμα χειρότερα τα αναπαράγει, δεν είναι υγιής. Και αν, παρ’ ελπίδα, κάνουμε πίσω στη μάχη με τη διαπλοκή, τελειώσαμε.

Ποιο μοντέλο οικονομίας πρέπει να υιοθετήσει η χώρα μας στην μετά Covid19 εποχή;

Θα έπρεπε εδώ και καιρό να στραφούμε σε ένα οικονομικό μοντέλο με σαφή προσανατολισμό σε μια βιώσιμη, ισορροπημένη, κοινωνικά προσανατολισμένη ανάπτυξη με περιβαλλοντικές ευαισθησίες. Ιδιαίτερα στη μετά Covid-19 εποχή χρειάζεται άμεσα μια στρατηγική οικονομικής μεγέθυνσης, που θα στοχεύει στην ανακούφιση και στήριξη των αδύναμων κοινωνικών ομάδων και της μεσαίας τάξης, µε κινητήρια δύναμη τις αυξήσεις των εισοδημάτων των εργαζομένων. Χρειάζονται, άμεσα, αποφάσεις για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους και ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων - ιδιαίτερα των μικρομεσαίων και ρυθμίσεις που να θωρακίζουν την κοινωνική συνοχή και την εργασιακή ειρήνη. Καθοριστικές θα είναι οι αποφάσεις για επανεκκίνηση της εθνικής οικονομίας. Πολλά λέγονται τις τελευταίες μέρες για το Σχέδιο Ανάκαμψης. Καλλιεργείται η εντύπωση ότι θα βρέχει λεφτά από την Ευρώπη! Δεν θα σταθώ στους αριθμούς. Στη δική μου την αντίληψη, το Σχέδιο Ανάκαμψης μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη της Κύπρου. Προς ποιαν κατεύθυνση όμως; Επιτρέψτε μου να αμφιβάλλω αν η σημερινή κυβέρνηση που έχτισε την οικονομική της πολιτική στη λογική της λιτότητας και της αρπαχτής, θα μπορέσει να αλλάξει οικονομική φιλοσοφία.

Πώς βλέπετε το ρόλο της Εκκλησίας στη χώρα μας;

Θα πρέπει επιτέλους να αποφασίσουμε αν το κράτος μας είναι όντως κοσμικό ή μόνο κατ’ όνομα και η Εκκλησία να περιοριστεί στο θρησκευτικό της έργο και να πάψει να ενεργεί ως άλλο πολιτικό κόμμα και κυρίως ως επιχειρηματίας. Θα πρέπει να κατανοήσει πως δεν μπορεί να ενεργεί ως «κράτος εν κράτει» παραβιάζοντας κατά το δοκούν νομοθεσίες και εκβιάζοντας αποφάσεις που τη συμφέρουν. Αν όμως η Εκκλησία και ο προκαθήμενος της δεν μπορούν να τα κατανοήσουν αυτά -και είναι εμφανές ότι δεν μπορούν- είναι χρέος της Πολιτείας να φέρει την Εκκλησία προ των ευθυνών της. Να εφαρμόζονται και για την Εκκλησία οι νόμοι του κράτους, να ληφθούν εκείνες οι αποφάσεις που και τις τάσεις αλαζονείας να αντιμετωπίσουν και την ισοπολιτεία να αποκαθιστούν. Ας αφήσουμε την Εκκλησία να ασχολείται με… τη βασιλεία των ουρανών και ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως Πολιτεία για τα γήινα.

Τι Παιδεία και Εκπαίδευση έχουμε σήμερα στην Κύπρο; Τι Παιδεία και Εκπαίδευση θέλουμε;

Έχουμε μια Παιδεία που ισχυρίζεται πως προωθεί την «κριτική σκέψη», αλλά διώκει 16χρονη μαθήτρια γιατί εκφράζει άποψη για το μάθημα των θρησκευτικών και καθηγητή γιατί ζωγραφίζει το Χριστό μαζί με πρόσφυγες και ασκεί κριτική στον Αρχιεπίσκοπο. Έχουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που υπερφορτώνει τους μαθητές με ύλη, ενθαρρύνοντας την απομνημόνευση παρά τη σκέψη και τη συζήτηση, πόσο μάλλον την αμφισβήτηση. Θέλουμε Παιδεία σύγχρονη και πολυπολιτισμική που να ανταποκρίνεται στον κόσμο του σήμερα και όχι να συντηρεί τις αγκυλώσεις και τις προκαταλήψεις του παρελθόντος. Παιδεία κοσμική, που να προωθεί το σεβασμό και την ανεκτικότητα συμβάλλοντας έτσι στην ειρήνη και την κατανόηση.

Σε ποιο επίπεδο βρίσκονται σήμερα στη χώρα μας τα δικαιώματα της γυναίκας στην εργασία, στην πολιτική, στην κοινωνική ζωή, εντός της οικογένειας; Πώς αλλάζουν τα πράγματα, εάν πιστεύετε ότι κάτι πρέπει να αλλάξει;

Σίγουρα έχουν γίνει βήματα, και έχουν αλλάξει πολλά. Δεν αρκούν όμως. Οι νοοτροπίες πρέπει να αλλάξουν και αυτό δυστυχώς είναι ακόμα πιο δύσκολο. Έχουμε γίνει μάρτυρες άρρωστων, σεξιστικών νοοτροπιών και συμπεριφορών ακόμα και μέσα στην ίδια τη Βουλή. Και αν την ανισότητα και τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών τις γεννά η πατριαρχία, τις συντηρούν οι κρατικοί θεσμοί, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και η ανυπαρξία υποστηρικτικών δομών. Η ισότητα απαιτεί λοιπόν και πολιτικές που να συνοδεύονται με έργα. Και στην Κύπρο σήμερα, απουσιάζει και το ένα και το άλλο.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στον τόπο μας και γιατί;

Στη δική μου αντίληψη το Κυπριακό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Χωρίς την επίλυση του Κυπριακού τα υπόλοιπα προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά.

ΝΑΙ ή ΟΧΙ στη λύση του Κυπριακού στη βάση της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα;

Οπωσδήποτε ναι, γιατί αυτός είναι ο τρόπος να επανενώσουμε το νησί μας. Αυτό που θα πρέπει να έχει σημασία είναι πως είμαστε Κύπριοι ανεξαρτήτως των εθνικών ή πολιτισμικών καταβολών του καθενός. Αυτή είναι η κοινή μας πατρίδα και ως τέτοια πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και να την αγαπήσουμε.

Έχει ευθύνες και η πλευρά μας για το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται σήμερα το Κυπριακό;

Στην πορεία του χρόνου υπήρξαν αναμφίβολα και λάθη και παραλείψεις. Συζητούμε, για παράδειγμα την αποτυχία της πρόσφατης Συνάντησης στη Γενεύη λόγω της εμμονής της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας στη θέση για λύση δύο κρατών. Θα πρέπει όμως να παραδεχτούμε ότι και οι χειρισμοί του Νίκου Αναστασιάδη τα τελευταία χρόνια -οι «νέες ιδέες», οι βολιδοσκοπήσεις για δυο κράτη, και οι παλινδρομήσεις του- «διευκόλυναν» αυτήν την εξέλιξη. Και το σημειώνω τούτο για να υπογραμμίσω τη σημασία που έχει τους επόμενους μήνες να είμαστε απόλυτα συνεπείς με το συμφωνημένο πλαίσιο και τη βάση λύσης που αποδέχεται εδώ και δεκαετίες η διεθνής κοινότητα. Ένα λάθος που κάνει η ε/κ πλευρά, ακόμα και πριν το 1974 -με εξαίρεση το ΑΚΕΛ, την Αριστερά ευρύτερα- είναι η παραγνώριση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η τ/κ κοινότητα. Πίσω από τη θέση «το κλειδί της λύσης το κρατά η Τουρκία», που είναι μια σωστή θέση, διαγράφουμε εντελώς το ρόλο που είδαμε να διαδραματίζουν οι τουρκοκύπριοι στο παρελθόν - και στους δρόμους και στις διαπραγματεύσεις.

Πώς θα πεισθεί η Τουρκία να επιστρέψει στη ΔΔΟ και το Πλαίσιο Γκουτέρες; Μήπως έχουμε χάσει το τρένο της λύσης του Κυπριακού;

Το χρονικό περιθώριο που έδωσε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ μέχρι την επόμενη άτυπη διάσκεψη, αν βέβαια οι συνθήκες επιτρέψουν τη σύγκλησή της, θα πρέπει να αξιοποιηθεί έτσι που η Τουρκία είτε να επιστρέψει στο σημείο που μείναμε στο Κραν Μοντανά είτε να εκτεθεί ως η μόνη υπαίτια για τυχόν νέα αποτυχία. Αυτή η περίοδος θα είναι πολύ δύσκολη. Ναι μεν η διεθνής κοινότητα απορρίπτει λύση δύο κρατών αλλά όλο και περισσότεροι ζητούν από την ελληνοκυπριακή πλευρά να «διανύσει κάποια απόσταση» για να διασώσουν το γόητρο της τουρκικής πλευράς. Τι πρέπει, λοιπόν, να πράξει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μέσα σε αυτό το σκηνικό; Να αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Να πάρει τα μηνύματα της Γενεύης και να παραμείνει συνεπής στο συμφωνημένο πλαίσιο και τις συγκλίσεις και ταυτόχρονα, αν και όταν έρθει η ώρα, να είναι έτοιμος να υποβάλει γεφυρωτικές προτάσεις στα ανοιχτά σημεία του πλαισίου Γκουτέρες. Το ΑΚΕΛ έχει δώσει σχετική πρόταση στον Πρόεδρο από τον περασμένο Δεκέμβριο, η οποία θεωρώ ότι παραμένει επίκαιρη.

Χρωστά κάτι αυτή η πολιτεία στους πρόσφυγες του ’74;

Χρωστά πάνω απ’ όλα να πάψει να παίζει με τα συναισθήματά τους, να είναι ειλικρινής μαζί τους και να τους ζητήσει ένα τεράστιο συγγνώμη για όλες τις χαμένες ευκαιρίες και όλα τα απατηλά όνειρα στα οποία τους άφησε να ζουν. Εμείς, οι πρόσφυγες είμαστε ο συνεκτικός κρίκος που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και με την προοπτική ενός ειρηνικού μέλλοντος. Και αν κάποιοι μας ξέχασαν, μας ξέγραψαν, τώρα είναι η ώρα που η φωνή μας πρέπει να ακουστεί ακόμα πιο δυνατά. Γιατί το «πάλι με χρόνια με καιρούς» δεν μας αφήνει προοπτική επιβίωσης.

ΝΑΙ ή ΟΧΙ στο συρματόπλεγμα Νουρή στο Ακάκι για τους παράτυπους μετανάστες που περνούν στις ελεύθερες περιοχές από τα κατεχόμενα;

Οπωσδήποτε «όχι». Τα συρματοπλέγματα, οι φράκτες και τα τείχη ούτε προστατεύουν, ούτε επιλύουν προβλήματα. Δίνουν απλά μια ψεύτικη εντύπωση «ελέγχου» και ενθαρρύνουν ξενοφοβικά και ρατσιστικά σύνδρομα. Μακάρι ο κ. Νουρής να έδειχνε την ίδια ευαισθησία για τους διεθνείς εγκληματίες στους οποίους η κυβέρνηση, την οποία υπηρετεί, τόσο απλόχερα έχει μοιράσει χρυσά διαβατήρια, εξευτελίζοντας την Κύπρο διεθνώς.

Πως πρέπει να χειριζόμαστε και πως μεταχειριζόμαστε τους παράτυπους μετανάστες που έρχονται στο νησί μας;

Να μην ξεχνούμε ότι πολλοί από αυτούς που ονομάζουμε «παράτυπους μετανάστες» είναι στην ουσία πρόσφυγες. Άνθρωποι που έχουν περάσει τα πάνδεινα στην προσπάθεια τους να βρουν καταφύγιο και ασφάλεια. Και, ειδικά εμείς εδώ στην Κύπρο, όταν συζητούμε τέτοια θέματα, καλό θα ήταν να θυμόμαστε τι σημαίνει νά ’σαι πρόσφυγας. Να φέρνουμε στο μυαλό μας εικόνες από τον καιρό που γίναμε εμείς πρόσφυγες. Το πρώτο, λοιπόν, που πρέπει να κάνουμε είναι να τους συμπεριφερόμαστε με αξιοπρέπεια, όπως οφείλουμε να συμπεριφερόμαστε σε οποιονδήποτε άνθρωπο. Θα πρέπει να στελεχωθούν και να ενισχυθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες ώστε τα αιτήματα πολιτικού ασύλου να εξετάζονται σε εύλογο χρόνο ώστε να παρέχεται προστασία σε αυτούς που την έχουν πραγματικά ανάγκη.

Τι να κρατήσουμε και τι να πετάξουμε από την προ κορωνοϊού εποχή;

Οπωσδήποτε να κρατήσουμε την ανθρωπιά μας και να μεγαλώσουμε ακόμα περισσότερο την αγκαλιά μας για να χωρεί τους συμπατριώτες μας, αλλά και όσους βρέθηκαν κυνηγημένοι στην πατρίδα μας αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον.