Συνέντευξη Αλεξάνδρας Ατταλίδου στον «Π»: Μόνο με ευρωπαϊκή σφραγίδα μπορεί να πάει μπροστά η Κύπρος

Ο πρώτος στόχος της νέας Βουλής, λέει η υποψήφια Λευκωσίας του Κινήματος Οικολόγων/ Συνεργασία Πολιτών Αλεξάνδρα Ατταλίδου, είναι να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών εισάγοντας κανονισμό για τη συμπεριφορά των μελών της όσον αφορά θέματα που άπτονται της διαφθοράς. Πέραν της κρίσης αξιών, η υιοθέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας από κοινοβουλευτικά κόμματα για ψηφοθηρικούς λόγους, νομιμοποίησε ακραίες θέσεις και εξωθεί τους πολίτες σε επικίνδυνες επιλογές που απειλούν την ίδια τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή. Αυτό που προέχει βέβαια, σύμφωνα με την υποψήφια των Οικολόγων, είναι μια συνολική επανάκαμψη στη συζήτηση του Κυπριακού μέσα από έναν συνεχή διάλογο με ε/κ και τ/κ κόμματα, καλώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αναλάβει τις ευθύνες του.

Κατά την άποψή σας, ποιο είναι το διακύβευμα αυτών των εκλογών;

Οι εκλογές αυτές είναι πολύ σημαντικές γιατί για πρώτη φορά αντιμετωπίζουμε μια τόσο βαθιά κρίση αξιών και αξιοπιστίας πολιτικών προσώπων. Η διαφθορά έχει υποσκάψει τους θεσμούς και τη δημοκρατία, με αποτέλεσμα οι πολίτες να αποστρέφονται την πολιτική διαδικασία, και να αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους προς την κυβέρνηση, τη Βουλή, τα πολιτικά κόμματα και τους θεσμούς γενικά. Πέραν της κρίσης αξιών, η υιοθέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας από κοινοβουλευτικά κόμματα για ψηφοθηρικούς λόγους, νομιμοποίησε ακραίες θέσεις και εξωθεί τους πολίτες σε επικίνδυνες επιλογές που απειλούν την ίδια τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή. Οι ακραίες θέσεις, που αντιμάχονται τη δημοκρατία και υπηρετούν το μίσος, τη βία και τον ρατσισμό δεν έχουν θέση σε ένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι νοσταλγοί του Χίτλερ που αιματοκύλισε την Ευρώπη δεν έχουν θέση σε μια δημοκρατία. Και παρ' όλο που κατανοώ πλήρως την αγανάκτηση και απογοήτευση των πολιτών, δυστυχώς η απαρέσκεια και η απαξίωσή μας δεν αρκούν για να αλλάξουν τα κακώς έχοντα. Οι πολίτες έχουν τη δύναμη και την ευθύνη να στείλουν στη Βουλή εκπροσώπους που θα εργαστούν σκληρά για να εκσυγχρονίσουν το κράτος και να υπηρετήσουν το καλώς νοούμενο συμφέρον της κοινωνίας. Για αυτό θα έλεγα ότι το διακύβευμα είναι η ίδια η ποιότητα της δημοκρατίας, αλλά και ο εκσυγχρονισμός και μετασχηματισμός του κράτους. Έφτασε η ώρα από κράτος διαφθοράς να γίνει κράτος δικαίου.

Πώς βλέπετε την κατάσταση στην Κύπρο και τη θέση της στην ΕΕ;

Η διακυβέρνηση Αναστασιάδη θεσμοθέτησε τη διαφθορά προς όφελος μιας ελίτ που δρα εις βάρος του κοινού συμφέροντος. Πλήγωσε ανεπανόρθωτα την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, υπονόμευσε διεθνώς, αλλά και στα μάτια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την αξιοπιστία της Κύπρου και επέτρεψε, με τους άστοχους χειρισμούς της, στην Τουρκία να θέσει στο τραπέζι τη λύση δύο κρατών. Μόνο με ανανέωση του πολιτικού προσωπικού, την υιοθέτηση της ευρωπαϊκής ατζέντας και τη στενή συνεργασία μας με τους εταίρους μας της ΕΕ θα βγούμε από το τέλμα και θα επανακτήσει η Κύπρος τη θέση που της αρμόζει. Αυτό πρέπει να γίνει άμεσα γιατί οι προκλήσεις απαιτούν άμεση δράση και συλλογικότητα. Ούτε η Κύπρος ούτε καμία χώρα, όσο μεγάλη και να είναι, δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει μόνη της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πήρε ήδη σημαντικές αποφάσεις και έχει υιοθετήσει ένα σχέδιο ανάκαμψης που βασίζεται στους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας ύψους 1,8 τρισ. ευρώ. Η Κύπρος, δυστυχώς, είναι ουραγός σε πολλούς τομείς και γι' αυτό πρέπει να αδράξει αυτή την ευκαιρία και με σοβαρότητα και σαφείς προτάσεις και ξεκάθαρους στόχους που συνάδουν με την ευρωπαϊκή ατζέντα να αφήσει πίσω της μια για πάντα τον κακό της εαυτό. Δεν έχουμε περιθώριο για παλινδρομήσεις, πρέπει να τρέξουμε εκατοστάρι. Η αντιμετώπιση των τεράστιων προκλήσεων που έχουμε ενώπιόν μας, μόνο με ευρωπαϊκή σφραγίδα θα πετύχει!

Ποια θεωρείτε ως τα κυριότερα προβλήματα του τόπου;

Χωρίς δισταγμό θα απαντούσα ότι το κυριότερο πρόβλημα είναι η συνεχιζόμενη κατοχή και διαίρεση της Κύπρου. Όμως, το σκάνδαλο των διαβατηρίων αποκάλυψε ότι ένα σημαντικότατο πρόβλημα είναι και η διαφθορά, η οποία επηρέασε, δυστυχώς, ακόμη και αυτή τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού. Δυστυχώς το Υπουργικό Συμβούλιο επί διακυβέρνησης Αναστασιάδη-ΔΗΣΥ έχει μετατραπεί σε όχημα θεσμοθέτησης της διαφθοράς. Σε άλλο κράτος, τα μέλη του Υπουργικού, του ΠτΔ συμπεριλαμβανομένου, θα ήταν ήδη υπόλογα στη δικαιοσύνη για τις αποφάσεις τους οι οποίες επέτρεψαν σε εγκληματίες να κυκλοφορούν με διαβατήρια του κράτους μας. Το κακόφημο επενδυτικό σχέδιο που σκαρφίστηκαν για να πλουτίσουν οι έχοντες πρόσβαση στην εξουσία και οι οικογένειές τους, δεν έχει απλά διασύρει την Κύπρο, αλλά έχει και τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην οικονομία. Η κυβέρνηση, και ειδικά η Πολεοδομία, επέδειξαν εγκληματική συμπεριφορά επιτρέποντας αναπτύξεις κατά παρέκκλιση πολεοδομικών σχεδίων και παραβιάζοντας το δίκαιο της ΕΕ για την προστασία των περιοχών του δικτύου Νατούρα2000. Η άλογη ανάπτυξη για την εξυπηρέτηση της ζήτησης διαβατηρίων κατέστη ανάχωμα για την έγκαιρη στροφή στην πράσινη οικονομία, που αποτελεί τη μοναδική πρόταση για την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων της ανεργίας, της κλιματικής αλλαγής που απειλεί με ερημοποίηση τον τόπο μας, της ενεργειακής φτώχειας και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Έδιωξε ή δεν προσέλκυσε επενδύσεις που χρειαζόμαστε σε τομείς νευραλγικούς για την πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό που θα θωρακίσουν το κράτος, την κοινωνία και την οικονομία από επιπτώσεις όπως αυτές που ζήσαμε με την πανδημία και τον αναγκαστικό εγκλεισμό μας.
Το οικονομικό μοντέλο, αλλά και η διαχείριση του κράτους από τους κυβερνώντες, υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, συρρικνώνει τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης και δεν βοηθά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Η υπερβολική εξάρτηση από τον τουρισμό έχει αποβεί μοιραία και η εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα μάς καθιστά ανοχύρωτη πολιτεία σε κρίσιμες καταστάσεις όπως η πανδημία. Η Κύπρος έχει μια χρυσή ευκαιρία να εκσυγχρονιστεί χρησιμοποιώντας τους τεράστιους πόρους από το Σχέδιο Ανάκαμψης της ΕΕ που ανερυθρίαστα η κυβέρνηση προσπαθεί να εκμεταλλευτεί παρουσιάζοντας με διαφημιστικά σποτάκια το σχέδιο ανάκαμψης ως δικό της επίτευγμα. Το μεγάλο ερώτημα είναι: μπορούμε να εμπιστευτούμε τη διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ σε αυτή την κυβέρνηση;

Ποια τα επόμενα βήματα για το Κυπριακό;

Η περίοδος μετά τη Γενεύη ξοδεύεται, δυστυχώς, σε ανέξοδες διακηρύξεις και σε ένα παιγνίδι επίρριψης ευθυνών, που το μόνο που διασφαλίζουν είναι τη διαιώνιση της κατοχής. Ο ΠτΔ θα έπρεπε να είχε προχωρήσει, ήδη, σε εντατικές διαβουλεύσεις με όλα τα πολιτικά κόμματα, ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά, καθώς και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αποτροπής της οριστικής διχοτόμησης. Δυστυχώς, η μοναδική έγνοια του ΠτΔ είναι να αποσείσει τις τεράστιες ευθύνες που φέρει για τα αδιέξοδα στο Κυπριακό. Και για το ότι για δύο χρόνια φλέρταρε με την ιδέα των δύο κρατών, για να καταλήξει σήμερα να παρακαλεί να ξεκινήσουν οι συνομιλίες από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά και με βάση το πλαίσιο Γκουτέρες. Καμία εξήγηση γιατί έφυγε άρον - άρον από το Κραν Μοντάνα, καμία εξήγηση γιατί δεν αποδέχτηκε την πρόταση του Ακιντζί για συνομολόγηση στρατηγικής συμφωνίας στη βάση του Πλαισίου Γκουντέρες. Δυστυχώς φαίνεται ότι η μοναδική έγνοια του ΠτΔ ήταν να συνεχίσει απρόσκοπτα την υλοποίηση του προγράμματος των διαβατηρίων εξυπηρετώντας συγγενείς και φίλους. Η Τουρκία αυτή τη στιγμή βρίσκεται στριμωγμένη οικονομικά και πολιτικά. Ωστόσο, η Κύπρος αδυνατεί να αποκομίσει πολιτικά και διπλωματικά οφέλη. Αδυνατεί να πείσει τη διεθνή κοινότητα για τις θέσεις μας καθότι ουδείς, πλέον, στον διεθνή χώρο εμπιστεύεται τον Νίκο Αναστασιάδη. Ούτε και πείθει κανέναν, δυστυχώς και πάλι, η πρόσφατη στροφή του ΠτΔ στη λύση ομοσπονδίας. Για αυτό, άλλωστε, δεν τυγχάνουν έντονης καταδίκης οι απαράδεκτες θέσεις της Τουρκίας και του Ερσίν Τατάρ για λύση δύο κρατών στην Κύπρο. Διότι και η διεθνής κοινότητα υπήρξε κοινωνός των σκέψεων Αναστασιάδη για μία διχοτομική διευθέτηση. Το πικρό συμπέρασμα είναι ότι η Τουρκία δεν χρειάστηκε, τελικά, να κάνει πολλά για να φτάσει στη διχοτόμηση της Κύπρου.

Ποιος ο ρόλος της νέας Βουλής;

Το πρώτο που πρέπει να κάνει η νέα Βουλή για να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών είναι να εισάγει κανονισμό για τη συμπεριφορά των μελών της όσον αφορά θέματα που άπτονται της διαφθοράς. Απαραίτητος ο έλεγχος των βουλευτών, και ιδιαίτερα του «πόθεν έσχες» τους, από ανεξάρτητη εξωκοινοβουλευτική επιτροπή! Πλούτος που δεν δικαιολογείται πρέπει να κατάσχεται και οι διεφθαρμένοι πολιτικοί να ωθούνται στο περιθώριο. H Βουλή πρέπει επίσης να καταστεί η ατμομηχανή του εκσυγχρονισμού του κράτους, αλλά και του αυστηρού ελέγχου των πεπραγμένων της κυβέρνησης και του δημόσιου τομέα. Θα πρέπει σε πρώτο στάδιο να εκσυγχρονιστεί η ίδια, να ψηφιοποιήσει όλες τις εργασίες της και να συγχρονίσει τη νομοθετική της διαδικασία με αυτήν του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αφού περίπου 70-80% της νομοθεσίας που καλείται να μεταφέρει στο εθνικό δίκιο είναι Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Το ορθό θα ήταν μόλις υποβάλλεται η νομοθετική πρόταση σε ευρωπαϊκό επίπεδο να εξετάζεται από την αντίστοιχη επιτροπή της Βουλής με την παρουσία του υπουργού που θα χειριστεί το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αλλά και από τους Κύπριους ευρωβουλευτές. Είναι αδιανόητο τόσα χρόνια μετά την ένταξη στην ΕΕ αυτό το τρίγωνο να μην συντονίζει τη συνεργασία του. Η Βουλή πρέπει επίσης να θεσμοθετήσει, για σκοπούς δημοκρατίας και διαφάνειας, τη συμμετοχή στη νομοθετική διαδικασία, τόσο των ομάδων συμφερόντων όσο και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Εν κατακλείδι, αυτή η Βουλή δεν έχει επιλογή. Πρέπει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών για να πετύχει στο έργο της.