Κούκλια: Εκδρομή στο χωριό της θεάς Αφροδίτης

Της Μαρίνας Σχίζα

Μετά το χειμώνα χρειαζόμαστε μια ευκαιρία για ταξίδι, μια ευκαιρία για να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα και να δούμε τα πράγματα πιο φωτεινά. Ο τόπος μας, προσφέρεται για ταξίδια και ανακαλύψεις. Ένας προορισμός που αξίζει καθώς συνδυάζει πανέμορφη φύση, τέχνη και καλό φαγητό είναι το χωριό Κούκλια 14 χλμ. ανατολικά της Πάφου. Τα Κούκλια, αν μη τι άλλο είναι το χωριό της Θεάς Αφροδίτης. Ένας επιπλέον λόγος για να το επισκεφτείτε αυτό τον καιρό, είναι και η διοργάνωση ενός αξιόλογου φεστιβάλ, το οποίο φιλοξενείται μέσα στον ίδιο τον αρχαιολογικό χώρο.

Πρώτη γνωριμία με τη Θεά

Είτε ξεκινήσετε από τη Λευκωσία, είτε Λάρνακα ή Λεμεσό, μόλις φτάσετε από τον αυτοκινητόδρομο στην έξοδο για Πέτρα του Ρωμιού, ακολουθείστε τις ταμπέλες και προχωράτε μέχρι τον χώρο παρκαρίσματος. Κατεβείτε στην παραλία από την υπόγεια διάβαση πεζών για να πάρετε μια πρώτη γεύση της ζωής της θεάς Αφροδίτης. Αφού αναπνεύσετε καθαρό αέρα και θαυμάσετε τους τεράστιους βράχους στη θάλασσα από όπου γεννήθηκε η θεά, ξεκινήστε με προορισμό τα Κούκλια και μέσα σε οκτώ χιλιόμετρα θα φτάσετε στον προορισμό σας. Τα Κούκλια είναι αρκετά μεγάλο χωριό και εκεί θα μπορέσετε να κάνετε διάλειμμα για καφέ σε ένα από τα γραφικά καφενεδάκια ή να σταματήσετε για γεύμα σε ένα από τα τεβερνάκια.

Το Ιερό και τα μνημεία

Αφού τελειώσετε το διάλειμμά σας, η σήμανση μέσα στο χωριό θα σας καθοδηγήσει προς τον αρχαιολογικό χώρο Παλαιπάφου. Τα Κούκλια ή Παλαίπαφος στην αρχαιότητα, ήταν ένα από τα πιο διάσημα μέρη προσκυνήματος του ελληνικού κόσμου και μια από τις πόλεις-βασίλεια της αρχαίας Κύπρου. Εδώ βρίσκονται τα ερείπια του περίφημου ιερού της Αφροδίτης που ανάγονται στον 12 π.Χ. αιώνα. Το ιερό παρέμεινε μέρος λατρείας και προσκυνήματος μέχρι τον 3-4 μ.Χ. αιώνα. Κατά τη μεσαιωνική περίοδο η Παλαίπαφος, που άλλαξε το όνομά της σε Κουβούκλια, ξαναβρήκε την παλιά της αίγλη και έγινε το κέντρο της περιφερειακής διοίκησης και επίβλεψης της παραγωγής ζάχαρης. Μάρτυρας της μεσαιωνικής αίγλης της περιοχής η έπαυλη, ένα αρχοντικό των Λουζινιανών που βρίσκεται δίπλα από το ιερό και περιλαμβάνει εντυπωσιακά ευρήματα από την περιοχή.

Η Παλαίπαφος και η γύρω περιοχή σχετίζονται με μια πανάρχαια λατρευτική παράδοση που συνδέεται με τη «Μεγάλη θεά» της γονιμότητας, τη μετέπειτα Αφροδίτη, η οποία φαίνεται ότι λατρευόταν στην Κύπρο ήδη από τη χαλκολιθική περίοδο, από το 4000 π.Χ. Την αρχαϊκή περίοδο η Πάφος ονομαζόταν ομφαλός της γης όπως και οι Δελφοί, υπό την έννοια ότι το ιερό της Αφροδίτης της Παλαιπάφου ήταν τόσο σημαντικό, όσο και το ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Από το 1200 π.Χ., η Παλαίπαφος ήταν ένα μεγάλο θρησκευτικό κέντρο που έγινε με τον καιρό ένας τόπος προσκυνήματος όπου έρχονταν πλήθη από πιστούς, όχι μόνο από όλα τα μέρη της Κύπρου, αλλά και από άλλες χώρες της Μεσογείου. Την Αφροδίτη την λάτρευαν στο ιερό της. Δεν κτίστηκε ποτέ ναός προς τιμήν της, αλλά το ιερό ήταν υπαίθριο, περικυκλωμένο από τείχη, κλειστό με λαμπερές πόρτες, όπως λέει και ο Όμηρος. Η θεά δεν λατρευόταν στη μορφή αγάλματος, αλλά σε μορφή κωνικής πέτρας, όπως και στους Δελφούς.

Τα άλλα σημαντικά μνημεία της Παλαίπαφου που μπορείτε να δείτε είναι: Η Οικία της Λήδας, η βορειοανατολική πύλη του οχυρωματικού περίβολου στον λόφο του Μάρκελλου, τα τείχη της πόλης, το Ανάκτορο στη θέση Χατζή Απτουλάχ, η εκκλησία της Παναγίας της Καθολικής, η Έπαυλη των Λουζινιανών, τα νεκροταφεία και το διϋλιστήριο ζαχαροκάλαμου των Λουζινιανών στην παράκτια πεδιάδα. Το μουσείο, που στεγάζεται σε μια Μεσαιωνική Αγρέπαυλη, εκθέτει πολλά ενδιαφέροντα ευρήματα από την περιοχή και παρουσιάζει πώς η λατρεία της θεάς της γονιμότητας εξελίχθηκε σε λατρεία της Αφροδίτης, ενώ το διϋλιστήριο ζάχαρης είναι επίσης ανοιχτό για τους επισκέπτες.

Ένα μοναδικό μουσείο

Το μουσείο στεγάζεται σε ένα όμορφο γοτθικό κτίριο με κεντρική υπαίθρια αυλή που οικοδομήθηκε από τους Λουζινιανούς βασιλείς το 13ο αιώνα μ.Χ. Η συλλογή του μουσείου εκτίθεται σε δυο αίθουσες της ανατολικής πτέρυγας του κτιρίου και περιλαμβάνει ευρήματα από τις ανασκαφές του Ιερού της Αφροδίτης, καθώς και από τις νεκροπόλεις της ευρύτερης περιοχής.

Στην πρώτη αίθουσα, στο δάπεδο της οποίας έχει τοποθετηθεί ένα ρωμαϊκό ψηφιδωτό, εκτίθενται κινητά ευρήματα από το Ιερό της Αφροδίτης. Στην αίθουσα αυτή βρίσκεται ο κωνικός λίθος, που αποτελούσε την ανεικονική παρουσία της τιμώμενης θεάς. Δύο πράγματα μην παραλείψετε να δείτε, το ψηφιδωτό στο πάτωμα μιας έπαυλης των ρωμαϊκών χρόνων που απεικονίζει τη Λήδα με τον κύκνο, ένα μοναδικό έργο τέχνης. Μην παραλείψετε να δείτε την ιδιαίτερα εντυπωσιακή ασβεστολιθική σαρκοφάγος 6ου αιώνα π.Χ., ένα μοναδικό εύρημα, το οποίο ανακαλύφθηκε το 2006 στην περιοχή Κάτω Αλώνια. Φέρει ανάγλυφο επιζωγραφισμένο διάκοσμο με σκηνές εμπνευσμένες από τα ομηρικά έπη: στην κύρια όψη αναπαρίσταται πολεμική σκηνή με τον Ηρακλή στο κέντρο, ενώ στην άλλη πλευρά της σαρκοφάγου, απεικονίζεται η διαφυγή του Οδυσσέα και των συντρόφων του από την σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου.

Διανυχτέρευση και φαγητό

Είτε ξεκινήσετε από Λευκωσία, είτε από Λεμεσό ή Λάρνακα υπάρχουν άπειρα καφενεδάκια στο δρόμο που μπορείτε να σταματήσετε για να απολαύσετε τη διαδρομή. Αξίζει να σταματήσετε στην πέτρα του Ρωμιού για καφέ ή αν πάτε στο χωριό μπορείτε να ξεκουραστεί σε ένα από τα παραδοσιακά καφενεδάκια. Απειρες και οι επιλογές για διανυχτέρευση, εξαρτάται από το μπάτζετ και τη διάθεση σας. Αρχίζοντας από το Aphrodite Hills μέχρι το Galatia’s House, το Luxury Kouklia Apartments ή το Marble Heights, οι επιλογές είναι πάρα πολλές. Για φαγητό μπορείτε να επιλέξετε μια από τις ταβέρνες της περιοχής των Κουκλιών που κάνει πολύ καλό φαγητό ο Γαβριήλ ή ο Εφραίμ που σερβίρουν εξαιρετικό παραδοσιακό φαγητό, λιτό αλλά γευστικότατο.

Και μια εναλλακτική πρόταση μουσικής

Αν είστε λάτρης της μουσικής τότε θα πρέπει να γνωρίζετε ότι στα Κούκλια από τις 26 Μαΐου μέχρι τις 3 Ιουνίου θα διεξαχθεί το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Φάρος στη Μεσαιωνική Έπαυλη των Κουκλιών, εκεί όπου είναι το Μουσείο της Παλαίπαφου, το οποίο μετατρέπεται σε ατμοσφαιρική αίθουσα μουσικής δωματίου. Είκοσι κορυφαίοι σολίστες θα εμφανιστούν στο ειδυλλιακό περιβάλλον της Μεσαιωνικής Έπαυλης σε επτά συναυλίες με έργα ποικίλου ρεπερτορίου. Το highlight του ρεπερτορίου είναι οι βιολονίστες Andrey Baranov και η Elly Suh– μια από τις κορυφαίες νέες ερμηνεύτριες των έργων του Παγκανίνι. Το Φεστιβάλ θα καλωσορίσει τον συγκλονιστικό πρώτο Αρχιμουσικό της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, Daishin Kashimoto.

Info

Για περισσότερες πληροφορίες για τα Κούκλια στη διεύθυνση https://www.kouklia.org.cy/communitycouncil.shtm. Για πληροφορίες σχετικά με το φεστιβάλ μουσικής στο https://pharosartsfoundation.org/box-office/