Πώς συμβάλλει η κατανάλωση αλκοόλ στη διατροφή και την υγεία μας;

Είναι ασφαλές να αναφέρουμε ότι τα αλκοολούχα ποτά μπορούν να είναι τόσο τονωτικά όσο και καταστροφικά για τον οργανισμό μας. Η διαφορά βρίσκεται κυρίως στη δοσολογία. Η χαμηλή μέχρι μέτρια κατανάλωση αλκοόλ κάνει καλό στην καρδιά, το κυκλοφορικό μας σύστημα και μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και χολολιθίασης (πέτρες στη χολή). Ωστόσο, η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, μακροχρόνια, αποτελεί συχνή αιτία θανάτου στις περισσότερες χώρες. Καταστρέφει το συκώτι, την καρδιά, προκαλεί επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού και άλλα είδη καρκίνου και συμβάλλει στην εμφάνιση κατάθλιψης.

Το ενεργό συστατικό που περιέχουν τα αλκοολούχα ποτά, η αιθανόλη, επηρεάζει το σώμα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Επηρεάζει άμεσα το στομάχι καθώς μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα ή έλκος, τον εγκέφαλο, την καρδιά, τη χοληδόχο κύστη και το συκώτι. Επηρεάζει τα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα (χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων), την ινσουλίνη, την πήξη του αίματος. Επίσης, επιδρά στη συγκέντρωση, τη διάθεσή μας και στον συντονισμό των κινήσεων του σώματος.

Τι εννοούμε;
Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, μια μέτρια κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να μην ξεπερνά το 1 ποτό ανά ημέρα για τις γυναίκες και μέχρι 2 ποτά ανά ημέρα για τους άνδρες. Οι συστάσεις αυτές αναφέρονται στην ποσότητα που καταναλώνεται σε μια μεμονωμένη ημέρα, κι όχι στον μέσο όρο. Ωστόσο, οι συστάσεις αφορούν ανώτατα όρια και δεν εισηγούνται στα άτομα που δεν καταναλώνουν αλκοόλ να αρχίσουν να πίνουν για οποιονδήποτε λόγο. Τα άτομα που καταναλώνουν μέτρια ποσότητα αλκοόλ διαφέρουν από αυτούς που δεν πίνουν καθόλου ή που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ (15 ή περισσότερα ποτά την εβδομάδα) σε σχέση με το πώς μπορεί να τους επηρεάσει στην υγεία τους.

Το 1 ποτό ισούται με:

• Ένα κουτάκι/ μπουκάλι 330 ml μπίρα (μέχρι 5% αλκοόλ).


• Ένα ποτήρι κρασί 150 ml (12% αλκοόλ).


• Μια δόση 44 ml αποστάγματος (τζιν, ρούμι, λικέρ, ουίσκι, βότκα) (40% αλκοόλ).

Ακόμα και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει ορισμένους κινδύνους. Το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο. Έχει την ικανότητα να θολώνει την κρίση σου. Αλληλεπιδρά με δυνητικά επικίνδυνους τρόπους με διάφορα φάρμακα, όπως ακεταμινοφαίνη, αντικαταθλιπτικά, αντισπασμωδικά, παυσίπονα και καταπραϋντικά. Είναι επίσης εθιστικό, ειδικά για άτομα με οικογενειακό ιστορικό αλκοολισμού.

Ποια τα οφέλη και οι κίνδυνοι;
Τα οφέλη και οι κίνδυνοι μιας μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ αλλάζουν όσο μεγαλώνουμε. Οι κίνδυνοι είναι περισσότεροι από τα οφέλη που προσφέρει το αλκοόλ μετά τη μέση ηλικία όταν αρχίζουν να εμφανίζονται σημάδια καρδιοπάθειας.

• Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ προσφέρει ελάχιστα οφέλη και σημαντικούς κινδύνους για μια έγκυο γυναίκα και το αγέννητο παιδί της, έναν πρώην αλκοολικό, ένα άτομο με ηπατική νόσο, ένα άτομο με υψηλή αρτηριακή πίεση, ένα άτομο με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και στα άτομα που λαμβάνουν ένα ή περισσότερα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με το αλκοόλ.


• Για έναν άνδρα ηλικίας 60 ετών, ένα ποτό την ημέρα μπορεί να τον προστατεύσει από καρδιαγγειακές παθήσεις (με την προϋπόθεση ότι δεν είναι επιρρεπής στον αλκοολισμό).


• Για μια γυναίκα ηλικίας 60 ετών οι κίνδυνοι και τα οφέλη της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ διαφέρουν. Έρευνες δείχνουν ότι 10 φορές περισσότερο οι γυναίκες κάθε χρόνο πεθαίνουν από καρδιοπάθειες παρά από καρκίνο του μαστού. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι περισσότερο φοβούνται το ενδεχόμενο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού παρά για καρδιαγγειακές παθήσεις και έτσι προσέχουν περισσότερο γι' αυτό το θέμα.

Διατροφή και αλκοόλ
Τα αλκοολούχα ποτά παρασκευάζονται με τη ζύμωση ή με την απόσταξη φυσικού αμύλου και ζάχαρης, έτσι περιέχουν πολλές θερμίδες. 1 γραμμάριο αλκοόλ περιέχει 7 θερμίδες, περίπου όσες είναι 1 γραμμάριο λίπους. Έτσι αυξάνει τον κίνδυνο για παχυσαρκία. Οποιοδήποτε οινοπνευματώδες ποτό περιέχει άδειες θερμίδες, δηλαδή δεν έχει καμία θρεπτική αξία.

Η κατανάλωση αλκοόλ μειώνει την ποσότητα λίπους που καίει το σώμα μας για ενέργεια. Στο σώμα μας αποθηκεύουμε θρεπτικά συστατικά, όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος, ωστόσο το αλκοόλ δεν μπορούμε να το αποθηκεύσουμε και έτσι για να το αποβάλουμε από τον οργανισμό μας χρειάζονται κάποιες διεργασίες διακόπτοντας άλλες λειτουργίες του οργανισμού (συμπεριλαμβανομένης της απορρόφησης θρεπτικών συστατικών και καύσης λίπους).

Στην πραγματικότητα αναστέλλει την απορρόφηση της θειαμίνης (βιταμίνη Β1), της βιταμίνης Β12, του φολικού οξέος και του ψευδάργυρου.

Η θειαμίνη (βιταμίνη Β1) εμπλέκεται στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών και του λίπους και τον σχηματισμό της αιμοσφαιρίνης. Είναι επίσης απαραίτητη για βέλτιστες επιδόσεις στον μεταβολισμό των υδατανθράκων.

Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για την καλή υγεία. Συμβάλλει στη διατήρηση υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων και νευρικών κυττάρων.

Η έλλειψη φολικού οξέος μπορεί να επηρεάζει αρνητικά τις δραστηριότητες αντοχής και αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Η επαρκής ημερήσια πρόσληψη που μετριάζει αυτόν τον αυξημένο κίνδυνο συνιστάται να είναι τουλάχιστον 600 μικρογραμμάρια.

Η έλλειψη ψευδάργυρου επίσης επηρεάζει τις δραστηριότητες αντοχής.

Πέρα από τα οφέλη της καρδιάς
Πέρα από τα οφέλη που προσφέρει στην καρδιά η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, 1 ποτό πριν από το γεύμα μπορεί να βελτιώσει την πέψη ή να προσφέρει μια χαλαρωτική ανάπαυση στο τέλος μιας αγχωτικής ημέρας. Το περιστασιακό ποτό με φίλους μπορεί να είναι ένας τρόπος κοινωνικοποίησης και τόνωσης. Αυτές οι σωματικές και ψυχικές επιδράσεις μπορεί να συμβάλλουν στην υγεία και την ευημερία φτάνει να υπάρχει μέτρο.

Λάθη κατανάλωσης αλκοόλ
Το τι πίνει κανείς (μπίρα ή κρασί) δεν έχει και τόσο σημασία όσο το πώς το πίνει. Το να καταναλώνει κάποιος 7 ποτά το βράδυ του Σαββάτου και στη συνέχεια να μην πίνει για το υπόλοιπο της εβδομάδας δεν είναι καθόλου το ίδιο με ένα ποτό την ημέρα. Το εβδομαδιαίο σύνολο μπορεί να είναι το ίδιο αλλά οι συνέπειες για την υγεία δεν είναι.

Εάν έχετε ένα υγιές σωματικό βάρος
Ο καθένας μας έχει μοναδικά προσωπικά και οικογενειακά ιστορικά και το αλκοόλ προσφέρει σε κάθε άτομο ένα διαφορετικό φάσμα πλεονεκτημάτων και κινδύνων. Το αν πρέπει να καταναλώνετε αλκοόλ, ειδικά για «ιατρικούς σκοπούς», απαιτεί προσεκτική προσέγγιση στα οφέλη που θα προσφέρει και τους πιθανούς κινδύνους.

Εάν έχετε ένα υγιές σωματικό βάρος, είστε φυσικά δραστήριος, δεν καπνίζετε, ακολουθείτε μια υγιεινή διατροφή και δεν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας, η χαμηλή μέχρι μέτρια κατανάλωση αλκοόλ δεν θα βλάψει αλλά ούτε θα ωφελήσει και πολύ στη μείωση κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων.

Εάν δεν πίνετε αλκοόλ, δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε. Μπορείτε να έχετε παρόμοια οφέλη με την άσκηση (αρχίζοντας να ασκείστε εάν δεν το έχετε ήδη κάνει ή αυξάνοντας την ένταση και τη διάρκεια της δραστηριότητάς σας) ή με την υγιεινή διατροφή. Εάν είστε άνδρας χωρίς ιστορικό αλκοολισμού αλλά έχετε μέτριο έως υψηλό κίνδυνο για καρδιοπάθεια, ένα ποτό ημερησίως θα μπορούσε να μειώσει αυτόν τον κίνδυνο.

Αν είστε γυναίκα χωρίς ιστορικό αλκοολισμού και έχετε μέτριο έως υψηλό κίνδυνο για καρδιοπάθεια, τα πιθανά οφέλη ενός ημερήσιου ποτού ισοσταθμίζονται με μικρή αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Εάν ήδη πίνετε αλκοόλ ή σχεδιάζετε να αρχίσετε, κρατήστε το μέτρο - όχι περισσότερα από δύο ποτά ημερησίως για τους άνδρες ή ένα ποτό ημερησίως για τις γυναίκες. Και βεβαιωθείτε ότι παίρνετε αρκετό φολικό οξύ, τουλάχιστον 600 μικρογραμμάρια την ημέρα.

Νικόλ Πηλείδη
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος (MSc)
nicolepileidi@gmail.com
+357 97838941